Formularze - Podstawy PHP

W tym rozdziale zajmiemy się podstawami komunikacji skryptu PHP z przeglądarką.

Ogólnie o danych wejściowych

Interaktywne aplikacje PHP odbierają od użytkownika setki informacji. Pozwalają one nie tylko zorientować się, kto nas odwiedził, ale także odczytywać zawartość formularzy oraz adresów URL. Mechanizm ich odbierania ewoluował stopniowo. Pierwsze wersje rejestrowały wszystkie nadesłane parametry jako zwyczajne zmienne, lecz począwszy od PHP 4 zarzucono to, gdyż zagrażało bezpieczeństwu wielu skryptów. Dodając nowe parametry, można było rejestrować nowe zmienne, których autor aplikacji nie przewidział i tym samym podszyć się pod jakąś. Programista nie mógł także policzyć, ile danych w ogóle do niego trafiło i w jakich zmiennych są zawarte.

Obecnie wszystkie pola są rejestrowane w specjalnych, tworzonych przez skrypt, tablicach asocjacyjnych posegregowane według miejsca, z którego nadeszły. PHP potrafi odbierać informacje:

Metodą GET (parametry w adresach URL)
Metodą POST (formularze)
z serwera
z ciasteczek
z sesji (emulowanych przez PHP)

Tutaj zajmiemy się trzema pierwszymi pozycjami. Ciastka oraz sesje zostaną omówione w dalszych rozdziałach podręcznika.

Adresy URL

Dane pochodzące z adresu URL przechowywane są w tablicy $_GET.

Tę metodę należy używać tylko, gdy skrypt nie wykonuje operacji mających efekty uboczne (np. może być wyszukiwanie, ale już nie dodawanie lub usuwanie rekordów). W przeciwnym wypadku roboty indeksujące stronę i proxy ładujące strony z wyprzedzeniem mogą niechcący wykonywać operacje na serwerze. Z drugiej strony cache przeglądarki i dostawców internetowych może spowodować zignorowanie zapytań.

Możemy prosto obejrzeć sobie jej konstrukcję:

<?php

   var_dump($_GET);

 ?>

Wywołując skrypt normalnie: http://localhost/~programowanie_php/nazwaskryptu.php otrzymamy następujący rezultat:

array(0) { }

Oznacza to, że nie otrzymaliśmy tą metodą żadnych danych. Dodajmy teraz do adresu ciąg ?parametr=wartosc. Po odświeżeniu zobaczymy:

array(1) { ["parametr"]=> string(7) "wartosc" }

Tablica zawiera jeden element o nazwie parametr przechowujący wpisaną w adresie wartość.

Napiszemy teraz prosty skrypt wyświetlający informacje powitalne na podstawie danych z adresu:

<?php

   if(count($_GET) == 2)
   {
      echo 'Witaj, '.$_GET['imie'].' '.$_GET['nazwisko'].'!';
   }
   else
   {
      echo 'Nieprawidłowa liczba parametrów!';
   }

 ?>

Nie przejmuj się istnieniem konstrukcji, której jeszcze nie poznaliśmy. Niektórzy pewnie domyślili się, co ona robi, ale szczegóły będą podane już w następnym rozdziale. Na razie wpiszmy ją tak, jak jest. Funkcja count() pojawiająca się w kodzie zwraca ilość elementów w tablicy. Sprawdzamy w ten sposób, czy użytkownik podał to, co trzeba. Kontrola nadchodzących danych jest niezwykle istotna i nigdy nie wolno jej zlekceważyć. Pominięcie tego aspektu zazwyczaj kończy się dla skryptu tragicznie, bo jeżeli coś jest do zepsucia, na pewno znajdzie się ktoś, kto tego dokona.

Wywołując skrypt z parametrami "imie" oraz "nazwisko" możemy wpływać na wyświetlane informacje: http://localhost/~programowanie_php/nazwaskryptu.php?imie=Adam&nazwisko=Kowalski. Dla lepszego efektu stwórzmy prosty formularz HTML wysyłający dane metodą GET:

<html>
  <head>
   <title>Formularz HTML</title>
  </head>
  <body>
    <form method="get" action="nazwaskryptu.php">
    Podaj imię: <input type="text" name="imie"/><br/>
    Podaj nazwisko: <input type="text" name="nazwisko"/><br/>
    <input type="submit" value="OK"/>   
    </form>
  </body>
 </html>

Choć tworzenie formularzy teoretycznie pasuje do następnej sekcji, tak naprawdę w tym momencie zwyczajnie oszukujemy. Wypełnij ten formularz i wyślij go, a zobaczysz, że przeglądarka dokleiła do pliku podanego w znaczniku FORM parametry utworzone na podstawie pól! Tak więc nasz skrypt nawet nie ma możliwości stwierdzenia, skąd dane do niego przyszły! Poznajmy zatem metodę POST...

Formularze

Obsługa formularzy z prawdziwego zdarzenia, którymi można przesyłać setki informacji, odbywa się dosyć podobnie, jak adresów. Różnica jest taka, że wszystko wysyła się wyłącznie z formularza, który posiada parametr "method" ustawiony na "post" oraz że korzysta się z tablicy $_POST wewnątrz samego skryptu. Przeróbmy nasze ostatnie dzieło tak, aby pracowało w ten sposób.

<?php

   if(count($_POST) == 2)
   {
      echo 'Witaj, '.$_POST['imie'].' '.$_POST['nazwisko'].'!';
   }
   else
   {
      echo 'Nieprawidłowa liczba parametrów!';
   }

 ?>

W skrypcie podmieniamy jedynie nazwy tablic na $_POST. W formularzu musimy jeszcze zmienić metodę:

<html>
  <head>
   <title>Formularz HTML</title>
  </head>
  <body>
    <form method="post" action="nazwaskryptu.php">
    Podaj imię: <input type="text" name="imie"/><br/>
    Podaj nazwisko: <input type="text" name="nazwisko"/><br/>
    <input type="submit" value="OK"/>   
    </form>
  </body>
 </html>

I gotowe. Wyślij teraz formularz. Zauważ, że żadna informacja nie jest doklejana do adresu, ponieważ transmisja odbywa się niejako innym kanałem.

Z kursów języka HTML wiadomo, że istnieją różne typy pól formularzy. Oto, jakie wartości otrzymuje od nich PHP:

```
<input type="text" name="nazwa"/>
```
- skrypt otrzymuje $_POST['nazwa'] z wartością wpisaną w pole formularza.
```
<input type="hidden" name="nazwa"/>
```
- skrypt otrzymuje $_POST['nazwa'] z wartością wpisaną w danym znaczniku. Użyteczne do przesyłania formularzem ukrytych informacji, o których typowy użytkownik wiedzieć nie musi.
```
<input type="radio" name="nazwa"/>
```
- pozycje należące do tej samej grupy muszą mieć identyczną nazwę. PHP otrzyma wartość tej pozycji, która jest aktualnie zaznaczona.
```
<input type="checkbox" name="nazwa"/>
```
- jeśli pole jest zaznaczone, $_POST['nazwa'] zawierać będzie słowo "on".
```
<select name="nazwa">...</select>
```
- $_POST['nazwa'] zawierać będzie wartość wybranego z listy elementu.
```
<input type="submit" name="nazwa"/>
```
- zmienna $_POST['nazwa'] zostanie utworzona, jeżeli akurat ten przycisk zostanie wciśnięty. Dzięki temu można do formularzy wstawiać kilka przycisków "submit" i reagować inaczej w zależności od tego, który z nich został naciśnięty.

Serwer

Na sam koniec zostawiliśmy sobie kilka informacji przekazywanych interpreterowi przez serwer WWW (np. Apache). Zacznijmy od określenia adresu IP gościa:

<?php

   echo 'Witaj, twój adres IP to '.$_SERVER['REMOTE_ADDR'].'!';

 ?>

Ten skrypt pokaże nam adres IP komputera lub sieci, w której znajduje się internauta. W tym drugim przypadku dalsze informacje są niepewne. Serwerowi potrzebny jest wyłącznie ten adres, aby móc gdzieś wysłać rezultat, a pola $_SERVER['HTTP_X_FORWARDED_FOR'] lub $_SERVER['HTTP_CLIENT_IP'] są bardzo niepewne - generuje je właśnie serwer proxy, ale nic nie stoi na przeszkodzie, by podszył się pod nie hacker. Uznawanie ważności informacji tu zawartych było przyczyną wielu błędów bezpieczeństwa w popularnym skrypcie forów dyskusyjnych phpBB i jeżeli naprawdę zależy Ci na nim, pozostań przy REMOTE_ADDR, a resztę traktuj wyłącznie jako ciekawostkę.

Korzystając z funkcji gethostbyaddr() możemy uzyskać nazwę hosta, którego dotyczy adres IP:

<?php

   echo 'Witaj, twój host to '.gethostbyaddr($_SERVER['REMOTE_ADDR']).'!';

 ?>

Spróbujmy zidentyfikować przeglądarkę użytkownika:

<?php

   echo 'Twoja przeglądarka została zidentyfikowana jako: '.$_SERVER['HTTP_USER_AGENT'].'!';

 ?>

Pole to zawiera wyłącznie surowe informacje. Każda przeglądarka wpisuje tu co innego i dlatego wyciągnięcie ładnych i pogrupowanych w odpowiednie kategorie danych to zadanie na więcej, niż jeden artykuł. Pozostańmy zatem przy takiej postaci, a przetwarzaniem nagłówków przeglądarek zajmiemy się kiedy indziej.

Adres strony, z której przybyliśmy do naszego skryptu, znajduje się w zmiennej $_SERVER['HTTP_REFERER']. Można wykorzystać go do utworzenia linków "Cofnij" albo do detekcji, jakich słów kluczowych używają ludzie trafiający do nas z wyszukiwarek. Zauważ - szukane frazy zazwyczaj dołączane są właśnie do adresów URL i w ten sposób można je zdobyć.

Uwaga: nie można polegać na obecności i prawidłowości tej informacji. Istnieją przeglądarki i zapory ogniowe, które ją usuwają lub wstawiają tam dowolny adres podany przez użytkownika.

<?php

   echo 'Przybyłeś do nas ze strony: '.$_SERVER['HTTP_REFERER'].'!';

 ?>

W chwili obecnej to tyle, jeżeli chodzi o pobieranie danych. Dalszych informacji dowiemy się w trakcie następnych rozdziałów w miarę potrzeby.

Treść pochodzi ze strony WikiBooks i jest udostępniana na licencji GNU FDL

Autor: WikiBooks

php podręcznik technologia programowanie