Postępowanie przedmedyczne w wypadkach drogowych

1. Wstęp

"Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażania siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3."

Kodeks karny art. 162

Prawie zawsze w wypadkach drogowych, w których są ranni i zabici, poszkodowanych ratują uczestniczący w tych wypadkach użytkownicy dróg.

Stąd też, to przede wszystkim użytkownicy dróg, na ogół nie posiadający profesjonalnego wykształcenia medycznego, powinni wiedzieć, jakie należy podjąć działania w sytuacji konkretnego wypadku drogowego, czego nie wolno robić, aby nie utrudnić dalszej akcji ratowniczej i nie pogorszyć istniejącego stanu ofiar wypadku.

Celem mojej prezentacji będzie zaznajomienie szanownych słuchaczy z podstawowymi zasadami postępowania w obliczu zagrożeń zdrowia lub życia.

2. Podstawowe czynności na miejscu wypadku

Pierwszą czynnością, którą podejmujemy po przybyciu na miejsce zdarzenia jest ocena sytuacji i zabezpieczenie miejsca wypadku przed możliwym niebezpieczeństwem. (wyjaśnienie)

Rozpoznajemy:

- Co się wydarzyło

- Jakie są możliwe zagrożenia dla ratującego i poszkodowanego

Orientujemy się:

- Ilu jest poszkodowanych i w jakim są stanie

 

Pamiętaj!

Udzielając pierwszej pomocy nigdy nie ryzykujemy własnego bezpieczeństwa

Najlepiej postępować według następującego schematu <slajd>

Widzisz poszkodowanego – zachowaj spokój

Sprawdź przytomność

 

Przytomny:

Tak:

Zbierz wywiad o poszkodowanym

W razie potrzeby udziel niezbędnej pomocy. Powiadom pogotowie

 

Nie:

Sprawdź oddech, „Udrożnij górne drogi oddechowe”

Wezwij pogotowie

Ponownie sprawdź oddech

-patrzę

-czuję

-słyszę

 

Oddycha:

Ułożyć w pozycji bocznej ustalonej, zapewnić komfort termiczny, kontrolować funkcje życiowe aż do przejęcia poszkodowanego przez odpowiednie służby.

 

Nie oddycha:

Rozpocząć RKO

 

Badanie stanu poszkodowanego

• sprawdzanie czy poszkodowany jest przytomny

spróbuj porozmawiać, zadaj zdecydowanie i głośno pytania: "co się stało ?", "jak się nazywasz ?'' lub: "otwórz oczy", klepnij lekko poszkodowanego w ramię lub klaśnij rękoma nad głową poszkodowanego; jeżeli poszkodowany nie reaguje na te bodźce to nasuwa się wniosek, że jest nieprzytomny. Poszkodowany nieprzytomny to osoba, która uległa wypadkowi, z którą nie można nawiązać żadnego kontaktu i która nie reaguje na bodźce zewnętrzne.
( dokładniejszej oceny stanu przytomności można dokonać korzystając np. ze skali Glasgow )

• oczyszczenie jamy ustnej i udrożnienie dróg oddechowych

jedną rękę kładziemy na żuchwę, drugą na czoło poszkodowanego (rękoczyn czoło-żuchwa) a następnie przekręcamy głowę poszkodowanego twarzą w stronę przeciwną od siebie, otwieramy usta i dwoma palcami drugiej ręki owiniętymi, np. w gazik, folię, wygarniamy zawartość jamy ustnej, np. część pokarmu, sztuczną szczękę, gumę do żucia, a następnie powracamy do pozycji wyjściowej; rękoczynem czoło-żuchwa płynnie, efektywnie i z wyczuciem odchylamy głowę do tyłu: wyjątek - podejrzenie a uraz kręgosłupa - w tym przypadku musisz unikać poruszania głową,

• sprawdzanie czy poszkodowany oddycha

dorosły człowiek oddycha przeciętnie jeden raz w ciągu pięciu sekund. W celu stwierdzenia obecności oddechu u poszkodowanego przybliżamy ucho do twarzy poszkodowanego (jego nosa i ust), jednocześnie starając się zaobserwować ruchy oddechowe klatki piersiowej. Możemy też spróbować wyczuć oddech na własnym policzku. Dodatkowo jedną rękę trzymamy płasko na nadbrzuszu i staramy się wyczuć ruchy powłok brzusznych towarzyszące oddychaniu. Kontrola oddechu powinna trwać co najmniej 5-10 sekund,

• sprawdzanie czy poszkodowany ma tętno

tętno człowieka dorosłego wynosi przeciętnie 60 - 80 uderzeń na minutę. U poszkodowanego tętno badamy na tętnicy szyjnej. Tętnice tę odnajdujmy na przedniej powierzchni szyi, tuż obok krtani. Do tego miejsca przykładamy dwa palce i staramy się wyczuć pulsowanie, przez 5 - 10 sekund.

 

Badania tętna nie wykonujemy kciukiem ze względu na możliwość wyczucia własnego tętna i błędną ocenę stanu poszkodowanego. Nigdy w celu sprawdzenia czy poszkodowany ma zachowaną akcję sera nie szukamy tętna na tętnicy promieniowej przebiegającej po wewnętrznej strucie nadgarstka, w przedłużeniu kciuka. Jest to naczynie obwodowe, znacznie oddalone od serca, co sprawia, że przy znacznym spadku ciśnienia krwi tętno jest w tym miejscu niewyczuwalne, nawet przy zachowaniu akcji serca,

U niemowląt tętno sprawdzamy na tętnicy ramiennej

Badanie szczegółowe poszkodowanego

badanie poszkodowanego wykonujemy w celu stwierdzenia lub wykluczenia u poszkodowanego urazów, np.: złamań, krwotoków zewnętrznych, itp. Prowadzimy je dokładnie według jednego z dwóch schematów, zależnie od tego, czy poszkodowany leży na plecach czy na brzuchu. Podczas badania poszkodowanego należy cały czas obserwować twarz poszkodowanego. Osoba nieprzytomna może zareagować na ból widocznym grymasem twarzy lub jękiem.

Jeżeli poszkodowany leży na plecach.

• Ocena stanu przytomności poszkodowanego - sprawdzamy czy poszkodowany reaguje na bodźce: dotyk i głos.
• Badanie szyjnego odcinka kręgosłupa i czaszki - palce obu rąk wsuwamy z obu stron pod kark poszkodowanego, uważając aby nie poruszyć jego głową. Jednym ciągłym ruchem ręki lekko naciskając przesuwamy po kręgosłupie od dołu w kierunku czaszki. Nie wyjmując rąk przesuwamy dłonie po potylicy w górę czaszki. Głowę unosimy delikatnie tylko na tyle, by móc wsunąć pod nią ręce. Zwracamy uwagę na ciągłość kręgosłupa, pojawienie się obrzęku, zgrubień, zapadnięć itp. Po zakończeniu badania oglądamy rękawiczki, szukając śladów krwi.
• Udrożnienie dróg oddechowych - sprawdzenie oddechu i tętna wykonujemy według wcześniej przedstawionego schematu.
• Obojczyk - sprawdzamy jednym, ciągłym ruchem palcami jednej ręki.
• Stawy ramienne - badamy oba stawy jednocześnie. Obejmujemy ręką bark i wykonujemy niewielkie, koliste ruchy i badając czy nie są uszkodzone.
• Klatka piersiowa - obejmujemy oburącz z boków pod pachami, ściskamy i następnie zwracając uwagę na ewentualne trzeszczenie złamanych lub pękniętych żeber. Czynności powtarzamy układając ręce coraz niżej w kierunku brzucha, aż do zbadania całej klatki piersiowej
• Odcinek lędźwiowo - krzyżowy kręgosłupa - jedną rękę wsuwamy pod kręgosłup poszkodowanego w okolicy lędźwiowej (pomiędzy klatką piersiową a miednicą) i przesuwamy palce jednym ciągłym ruchem po kręgosłupie. Szukamy dotykiem wszystkich nieprawidłowości, tj.: obrzęku, zgrubień i zapadnięć. Jednocześnie poszkodowanemu wydajemy polecenie: "złącz nogi". Obserwujemy reakcję poszkodowanego: jeżeli poszkodowany nie wykonuje naszego polecenia, może to świadczyć o: uszkodzeniu rdzenia kręgowego, uszkodzeniu miednicy, głębokiej utracie przytomności.
• Brzuch - kładziemy jedną rękę płasko na brzuch poszkodowanego i lekko wciskamy. W warunkach prawidłowych powłoki brzuszne są miękkie i elastyczne. Brzuch twardy, deskowaty może być objawem krwawienia wewnętrznego.
• Miednica - układamy ręce na kolcach biodrowych naciskając je na przemian (delikatnie kołyszemy miednicą). Jeżeli miednica nie jest uszkodzona, to powinna się kołysać cała, bez żadnych przemieszczeń bioder względem siebie.
• Kończyny - po zbadaniu miednicy przechodzimy bezpośrednio do kontroli kończyny dolnej po stronie której się znajdujemy. Następnie badamy kończynę górną tej samej strony, przechodzimy na drugą stronę poszkodowanego i kończymy badanie kończyn. Najpierw sprawdzamy ciągłość kończyny obejmujemy ją oburącz jak najbliżej biodra lub barku i ciągłym ruchem przesuwamy ręce (bez odrywania) w dół, w kierunku stopy lub dłoni. Szukamy zniekształceń kończyny spowodowanych np. złamaniem. Następnie sprawdzamy stawy: kolanowy i łokciowy. Wykonujemy to z równoczesnym naciągnięciem kończyny (w tym celu chwytamy jedną ręką kończynę powyżej kostki lub za nadgarstek i naciągamy ją do wyprostowania; drugą ręką, podłożoną pod kolano lub łokieć, zginamy staw sprawdzając jego ruchomość).

Badanie nie powinno trwać dłużej niż 1 minutę. Jeżeli przekroczymy ten czas, należy badanie przerwać, żeby sprawdzić oddech i tętno.

Jeżeli poszkodowany leżu na brzuchu.

• Ocena stanu przytomności poszkodowanego.
• Kręgosłup - gdy poszkodowany leży na brzuchu mamy dostępny dla badania cały kręgosłup. Badamy go palcami jednym, ciągłym ruchem wzdłuż, szukając zniekształceń. Badanie czaszki jak poprzednio.
• Udrożnienie dróg oddechowych.
• Stawy ramienne.
• Miednica.
• Kończyny.
• Odwrócenie poszkodowanego:
  • kończyny poszkodowanego układamy prosto wzdłuż ciała.
  • stajemy po stronie, w którą zwrócona jest twarz poszkodowanego,
  • kończynę górną poszkodowanego z drugiej strony wsuwamy pod biodra, ręka powinna być wyprostowana i zwrócona grzbietem dłoni do podłoża.
  • drugą kończynę górną, zgiętą w stawie łokciowym kładziemy na plecach poszkodowanego,
  • swoją rękę wsuwamy pod udo bliższej nogi poszkodowanego i chwytamy za tylną część uda nogi dalszej,
  • swoją rękę wsuwamy pad ramię zgiętej kończyny poszkodowanego i chwytamy płasko za jego przedramię,
  • delikatnie, od siebie, obracamy poszkodowanego na plecy, zwracając szczególną uwagę na asekurację głowy poszkodowanego,
• kontynuujemy badanie kompleksowe pomijając wcześniej wykonane czynności.

 

• Obojczyki - jak poprzednio.
• Klatka piersiowa - jak poprzednio.
• Brzuch - jak poprzednio.

Resuscytacja Krążeniowo - Oddechowa

„Decyzję o rozpoczęciu resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO) podejmuje się, gdy poszkodowany nie reaguje i nie oddycha prawidłowo.

• Ratownicy powinni być nauczani układania rąk centralnie na klatce piersiowej, a nie czasochłonną metodą identyfikacji łuku żebrowego.

• Każdy oddech ratowniczy powinien być wykonywany przez 1 sek., a nie 2 sek.

• W przypadku osoby dorosłej stosunek uciśnięć klatki piersiowej do oddechów wynosi 30:2. U dzieci powinno się zastosować ten sam stosunek, gdy RKO prowadzona jest przez pojedynczego ratownika.

• W przypadku dorosłych pomija się 2 początkowe oddechy ratownicze i uciska klatkę piersiową 30 razy natychmiast po potwierdzeniu NZK”

• Ratownicy niemedyczni oraz ratownicy medyczni działający w pojedynkę, będący świadkami NZK u dzieci, powinni prowadzić BLS zachowując stosunek 30 uciśnięć klatki piersiowej do 2 oddechów. Należy rozpocząć od 5 oddechów ratowniczych i kontynuować RKO w stosunku 30:2, tak jak w BLS u dorosłych.

• Dwóch, lub więcej ratowników medycznych powinno zastosować RKO w stosunku 15:2 u dzieci, u których nie ma jeszcze cech pokwitania. Ścisłe ustalenie wieku pokwitania jest niewłaściwe i niepotrzebne. Jeśli ratownik uważa, że poszkodowany jest dzieckiem powinien zastosować wytyczne dla dzieci

• U niemowlęcia (poniżej 1 roku życia) technika uciskania klatki piersiowej pozostaje niezmieniona: uciśnięcia klatki piersiowej wykonuje się dwoma palcami jednej ręki w przypadku jednego ratownika, a w przypadku dwóch lub więcej ratowników kciukami, równocześnie obejmując dłońmi klatkę piersiową. Technika z użyciem jednej lub dwóch rąk może być użyta w zależności od preferencji ratownika.

 

Źródło: Bartek