Grupowe myślenie ("groupthink") - to proces, który może zachodzić we wszelkich rodzajach grup, prowadzący do obniżenia zdolności do krytycznego myślenia. W miejsce starannych rozważań "za i przeciw" określonym decyzjom, rozpatrywania alternatywnych możliwości, podnoszenia kwestii moralnych, itd. w grupie takiej dominuje troska o ukształtowanie wspólnego poglądu.
Irving Janis (1972) wskazał 3 warunki sprzyjające grupowemu myśleniu:
- duża spójność grupy podejmującej decyzję,
- izolacja tej grupy od innych, bardziej zrównoważonych, od zewnętrznej informacji i zewnętrznych autorytetów,
- poparcie danego sposobu działania przez przywódcę grupy.
Philip Zimbardo określił 8 podstawowych cech grupowego myślenia:
- złudzenie całkowitego bezpieczeństwa, które prowadzi do nadmiernego optymizmu i zachęca do podejmowania skrajnego ryzyka,
- zbiorowe racjonalizowanie działań grupy, co pozwala tej grupie odrzucać wszelkie dane, sprzeczne z jej decyzją,
- niepodważalna wiara w immanentną, przyrodzoną moralność grupy, co prowadzi tę grupę do ignorowania etycznych czy moralnych następstw decyzji,
- stereotypowe poglądy na wroga - jako słabego, złego (co wyklucza rokowania) oraz/lub głupiego,
- silny nacisk wewnętrzny na członków grupy, aby dostosowali się do norm grupowych i nie różnili się w poglądach,
- indywidualna autocenzura myśli i idei, które odbiegają od wspólnych poglądów grupy,
- złudzenie jednomyślności decyzji, powstałe po części jako rezultat nacisków, skłaniających do konformizmu, o których wspomniano powyżej,
- pojawienie się samozwańczych "strażników umysłu" (mindguards) - członków grupy, którzy tłumią niedogodną informację i ganią wszystkich, których poglądy odbiegają od wspólnych poglądów grupy (zob. Zimbardo Ph, Psychologia i życie, Warszawa 1994, PWN, s. 612-613).
Opr. Centrum Przeciwdziałania Psychomanipulacji
Źródło: http://www.psychomanipulacja.pl/baza/psychomanipulacja/myslenie-grupowe.htm