Jak przeciwdziałać bólom pleców?

Bóle pleców mogą prowadzić do poważnego uszczerbku na zdrowiu i obniżają jakość życia. Ocenia się, że każdy z nas będzie miał kłopoty z kręgosłupem.

Bóle pleców mogą prowadzić do poważnego uszczerbku na zdrowiu i obniżają jakość życia. Ocenia się, że każdy z nas będzie miał kłopoty z kręgosłupem.

BÓLE PLECÓW

U podstaw bólów pleców leżą przede wszystkim:

a) przeciążenia mięśni,

b) zmiany struktur kostnych trzonów kręgów (choroba Scheurmana i osteoporoza),

c) schorzenia reumatologiczne kręgosłupa,

d) skolioza (boczne skrzywienie kręgosłupa).

Bóle pleców mogą prowadzić do poważnego uszczerbku na zdrowiu i obniżają jakość życia osób dotkniętych schorzeniem. Ocenia się, że niemal każdy z nas ma lub będzie miał kłopoty z kręgosłupem. Tylko tzw. zapalenie korzonków dotyka w różnych okresach życia ponad 80% ludzkiej populacji.

W celu lepszego zrozumienia przyczyn bólów pleców warto byłoby poznać rolę i budowę kręgosłupa.Kręgosłup stanowi sprężystą oś tułowia, utrzymuje ciężar ciała, łagodzi wstrząsy, zapewnia szeroki zakres ruchów oraz zabezpiecza przebiegający wewnątrz niego rdzeń kręgowy i korzenie nerwowe.

Składa się on z 29 oddzielnych kręgów (spondylus – łac. kręg) zakończonych kością ogonową (4 zrośnięte kręgi) połączonych ze sobą za pośrednictwem drobnych stawów ruchomych względem siebie. Każdy krąg tworzy kostny pierścień otaczający tzw. kanał kręgowy, którym przebiega rdzeń kręgowy z odchodzącymi od niego nerwami.

Kręgosłup dzieli się na kilka odcinków:

1. szyjny, tworzony przez 7 wyjątkowo ruchomych kręgów górnych,

stanowiących oparcie dla głowy (dwa pierwsze zrośnięte),

2. piersiowy, który tworzy 12 kręgów stanowiących swoistą jednostkę strukturalną; kręgi te są praktycznie nieruchome i łączą się z żebrami klatki piersiowej (dlatego „kręgosłup piersiowy”),

3. lędźwiowy - składający się z 5 kręgów i bardzo giętki; kręgi lędźwiowe są bardzo grube, na nich bowiem spoczywa ciężar całego tułowia i głowy,

4. kość krzyżowa składająca się z 5 kręgów,

5. guziczny złożony z 4 kręgów tworzących jednolitą kość ogonową.

Pomiędzy kostnymi trzonami kręgów znajdują się krążki międzykręgowe posiadające twardą część korową i miękką część rdzeniową – tzw. jądro miażdżyste. Krążki międzykręgowe stanowią rodzaj bufora tłumiącego wstrząsy, jakim poddawany jest kręgosłup. Są one jednocześnie kluczowym elementem kręgosłupa.

Jądra miażdżyste podczas codziennego wysiłku są uciskane, wskutek czego w godzinach wieczornych wzrost człowieka jest o ok. 2 cm mniejszy od wzrostu „porannego”. W czasie snu, odpoczynku w pozycji leżącej jądra miażdżyste są odciążane. Dodatkowo właśnie wówczas przenikają do krążków międzykręgowych substancje odżywcze i płyny. Wróćmy teraz do przyczyn bólów pleców. Wyróżnia się kilka podstawowych przyczyn tych często występujących, uciążliwych dolegliwości.

A. Przeciążenia mięśni.

Stany przeciążenia mięśni są skutkiem ich niewytrenowania, słabości postawy oraz obciążeń psychicznych. Mięśnie są wówczas napięte i pojawiają się bóle. W dodatku podczas długotrwałych przeciążeń może dochodzić do ścierania się krążków międzykręgowych (uszkodzenie) na skutek ciągłego napięcia. Może dojść również do zużycia drobnych stawów kręgosłupa (spondyloartroza). Bóle napięciowe mięśni przenoszą się za pośrednictwem nerwów do odległych części ciała. Skutek: możliwe bóle głowy, przedramienia, podudzia, zaburzenia widzenia, słuchu, równowagi.Typowymi przykładami tych dolegliwości są lumbago (in. postrzał - ból okolicy lędźwiowo-krzyżowej) oraz rwa kulszowa (ischias - również ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej, któremu towarzyszy promieniujący wzdłuż nerwu kulszowego ból korzeniowy).

B. Zmiany struktur kostnych trzonów kręgów (choroba Scheurmana

i osteoporoza).

W przypadku choroby Scheurmana jej skutkiem jest obumieranie fragmentu kości, przyjmowanie przez trzony kręgów kształtu klina i zapadanie się krążków międzykręgowych w głąb kręgu.

Osteoporoza z kolei (piszę o niej dalej) – to zanik kostny.

C. Schorzenia reumatologiczne kręgosłupa – zapalenie kręgosłupa (spondylitis) i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (choroba Bechtereva).

D. Skolioza – tj. boczne skrzywienie kręgosłupa z jego równoczesnym skręceniem wokół osi długiej.

Jakie metody leczenia schorzeń kręgosłupa proponuje medycyna akademicka? Na wstępie należy powiedzieć, że nie ma w Polsce żadnego programu walki z chorobami kręgosłupa. Leczeniem zajmują się interniści, neurolodzy, ortopedzi, fizykoterapeuci, reumatolodzy, rehabilitanci i każdy to robi po swojemu („Polityka” Nr39/2002 - „Łupie w krzyżu”, Paweł Walewski).

Problemem jest diagnozowanie chorób kręgosłupa. Badania obrazowe (prześwietlanie) często dają błędne wyniki i niepotrzebnie narażają na promieniowanie. Rzadko wykonuje się bezpośrednie badanie dotykowe i przeprowadza się dokładny wywiad. Takie działanie pozwoliłoby zdobyć najbardziej istotne dane i nie przeoczyć poważniejszych patologii. Dopiero potem można wykonać badania z zastosowaniem rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej.

Jak jednak leczyć schorzenia?Zaleca się przede wszystkim stosowanie klasycznych leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Jest tu jednak niebezpieczeństwo wystąpienia wrzodów i krwawień w układzie pokarmowym u osób podatnych. Nowsze leki w postaci koksybów mają dobre działanie przeciwbólowe, ale nie działają ochronnie na serce.Tradycyjne środki przeciwbólowe są jednak absolutnie nieskuteczne w przypadku bólów neuropatycznych, które rozwijają się zwykle po kilku tygodniach klasycznego bólu krzyża – bóle piekące, palące, których mechanizm nie jest do końca wyjaśniony (prof. Tadeusz Styczyński, kierownik Kliniki Spondyloneurochirurgii Instytutu Reumatologicznego w Warszawie).Próbuje się wykorzystywać leki antydepresyjne i antypadaczkowe, ostre bóle krzyża można zwalczać blokadami polegającymi na podawaniu środka znieczulającego i sterydu w miejsce bólu. Można również zastosować metody operacyjne, kiedy dochodzi do niedowładów lub zaburzeń pracy zwieraczy. Wszystkie te metody nie działają jednak na przyczynę schorzenia, a nieprawidłowe od samego początku leczenie ma fatalne skutki, ponieważ prowadzi od stanu ostrego bólu do stanu przewlekłego i ciężkich zwyrodnień, co obniża znacznie jakość życia, a zakończyć się może trwałym inwalidztwem.

Praprzyczyną zaś problemów z kręgosłupem są przede wszystkim:

· słabe mięśnie brzucha i pleców,

· niedotlenienie komórek w wyniku niewłaściwego ożywiania

i braku ruchu,

· nieprawidłowe dźwiganie ciężarów,

· przeciążenia kręgosłupa w czasie uprawiania sportu,

· sypianie na nieodpowiednim podłożu,

· niewygodna pozycja siedzenia w miejscu pracy itp.

Jakie są dobrodziejstwa magnetostymulacji?

1. Rozluźnienie (relaksacja) mięśni.

2. Poprawa przepływu krwi.

3. Dotlenienie komórek i tkanek.

4. Przyśpieszenie metabolizmu (przemiany materii).

5. Szybsza regeneracja komórek.

6. Odbudowa chrząstki międzykręgowej.

Jedynie w przypadku ciężkich porażeń mięśni na skutek wypadnięcia jądra miażdżystego niezbędna jest operacja.

Warto połączyć magnetostymulację z dodatkowymi zabiegami – gimnastyką leczniczą, wzmacnianiem układu mięśniowego, masażami, stosowaniem odpowiedniej suplementacji itp.Przy bólach pleców nie należy się obawiać nawet dość ciężkich treningów sportowych, pod warunkiem, że będą to treningi przede wszystkim ogólnorozwojowe.Autor sam miał przykre doświadczenia z bólami kręgosłupa, zapaleniami wielonerwowymi („korzonki”) oraz kręczami karku. Dolegliwości te ustąpiły, kiedy zostały podjęte treningi karate, choć początkowo wydawało się, że ogromny wysiłek może spowodować jeszcze większe kłopoty. Po prostu na skutek treningów wzmocniły się mięśnie (zwłaszcza obręczy barkowej). Dodatkowo niebagatelną rolę odegrała terapia psychiczna, rozluźnienie i relaksacja jako skutek dodatkowy treningów. Miało to niebagatelny wpływ na zdrowie. Namawiam więc tą drogą do uprawiania sportu np. – sportów walki (choćby tylko rekreacyjnie) lub ich odmian leczniczych (tai-chi). Nie da się przecenić wielu wartości, jakie one niosą zarówno w sferze fizycznej jak i duchowej (psychicznej).