Parę słów o ekonomi
Ekonomistą być!
„Idee i pomysły ekonomistów, zarówno złe jak i dobre, mają więks zą moc oddziaływania niż się wydaje. Nic innego nie kształtuje świata aż w takim zakresie. Nawet ludzie praktyczni, którzy sądzą, że są wo lni od jakiegokolwiek intelektualnego wpływu, tak naprawdę są niewolnikami poglądów jakiegoś - nawet czasem dawno już zmarłego - ekonomisty” - pisał J. M. Keynes.
Kim zatem są ekonomiści? Czy rzeczywiście siła ich oddziały wania jest aż tak duża? Próbą odpowiedzi na te pytania jest niniejszy artykuł. Przybliża on też warsztat ekonomisty oraz prezentuje główne aspekty współczesnej ekonomii.
Co robi ekonomista?
Ekonomiści starają się zrozumieć procesy zachodzące w gospodarce. W tym celu formułują różnego rodzaju teorie, które następnie konfrontują z rzeczywistością. Praca ekonomisty łączy się przede wszystkim z działalnością badawczą, lecz się do niej nie ogranicza. Wiedza ekonomiczna może być wykorzystana do rozwiązywania problemów współczesnego świata, zarówno tych typowych dla krajów wysoko rozwiniętych, jak również tych występujących najczęściej w krajach biednych. Z tego względu wielu ekonomistów poza pracą naukową zajmuje się różnego rodzaju doradztwem, świadczonym zarówno na rzecz podmiotów gospodarczych nastawionych na zysk, jak również wielu organizacji typu non-profit.
Warsztat ekonomiczny
Ekonomiści rozumują w sposób rygorystyczny. Przyjrzyjmy się zatem, jak wygląda swoisty cykl życia teorii ekonomicznej: od jej wyodrębnienia na podstawie faktów lub intuicji po zastosowanie w codziennym życiu. Rozumowanie to przedstawia poniższy schemat.
Pierwszy krok w celu zrozumienia gospodarki polega na sformułowaniu teorii lub zbadaniu faktów.
Gdy ekonomiści najpierw analizują fakty i na ich podstawie formułują teorie, mówimy o rozumowaniu indukcyjnym (od szczegółu do ogółu). Gdy natomiast procedura rozumowania jest odwrotna, czyli od teorii do faktów, wtedy badacz stosuje dedukcję (od ogółu do szczegółu). Wejście na tę drogę wnioskowania wymaga postawienia przez badacza tzw. hipotezy (powstałej na mocy logiki, zdrowego rozsądku czy pewnej szczególnej, pojedynczej obserwacji), którą można uznać za roboczą wersję teorii. Staje się ona akceptowaną (choć najczęściej nie przez wszystkich) teorią dopiero po przejściu odpowiednio długiej listy testów, które konfrontują hipotezę z rzeczywistością.
Dedukcja i indukcja są w gruncie rzeczy metodami komplementarnymi: hipotezy wyznaczają kierunki poszukiwań ekonomistów empirycznych, natomiast wyniki uzyskiwane przez tych ostatnich są pomocne przy formułowaniu sensownych hipotez badawczych. Tak sprawa wygląda w skrócie.
Gdy teoria ekonomiczna jest „gotowa” lub panuje (przynajmniej częściowa) zgoda odnośnie jej zasadności, można ją zastosować w praktyce w celu rozwiązania pewnego problemu ekonomicznego. Ten aspekt ekonomii nazywany jest czasem ekonomią stosowaną lub, gdy problem dotyczy całej gospodarki, po prostu polityką gospodarczą.