Cyganie (nazwa w języku romskim Roma) - nieterytorialny naród lub grupa etniczna pochodzenia indyjskiego, której członkowie tworzą diasporę zamieszkującą większość państw świata.
Cyganie to koczowniczy lud, prawdopodobnie indyjskiego pochodzenia, który rozprzestrzenił się po całym świecie, zachowując unikalną kulturę i język. Na całym świecie żyje obecnie około 3 milionów Cyganów, z których większość mieszka w Europie. Mówią różnymi odmianami języka cygańskiego (romani), podobnego do sanskrytu, i dzielą się na ścisłe grupy plemienne. Angielskie słowo "Gypsy" (Cygan) powstało w wyniku nieporozumienia - sądzono, że lud ten pochodzi z Egiptu. Sami Cyganie nazywają się Komami, a w ich języku "rom" oznacza "człowiek". W Związku Radzieckim żyje dzisiaj około miliona Cyganów. W Bułgarii, Rumunii i na Węgrzech po 200-250 tysięcy, a w Jugosławii około 115 tysięcy, w Turcji i Grecji razem ponad 200 tysięcy Cyganów, w Czechosłowacji 150 tysięcy, a w Polsce - 15 tysięcy. Uważa się powszechnie, że są to potomkowie grup pariasów (indyjscy bezkastowcy), którzy wyemigrowali z macierzystego kraju. Po raz pierwszy pojawili się w Persji w IX wieku naszej ery, potem w Bułgarii w XI. Aż do XV wieku nie przekroczyli Bałkanów, a wówczas rozproszyli się po Europie. Do tego czasu przemierzyli też całą Afrykę Północną.
Jak inni Europejczycy, w XIX i XX wieku Cyganie emigrowali także do Australii i obu Ameryk. Choć część nadal prowadzi koczowniczą egzystencję, wielu z nich osiadło na długo w jednym miejscu. W pewnych regionach Hiszpanii i Wielkiej Brytanii napotkamy częściowo zasymilowane populacje osiadłych Cyganów. Na różne dialekty języka cygańskiego, a także folklor i inne elementy kultury, duży wpływ wywarły społeczeństwa i kultura krajów, przez które przejeżdżali lub w których żyją. Podział na trzy główne plemiona został dokonany na podstawie rozmieszczenia geograficznego: Kalderasze na Bałkanach i w Europie Środkowej, Gitanowie w południowej Francji, Hiszpanii, Portugalii i Afryce Północnej oraz Manuszowie (albo Sinti) we Francji i w Niemczech. Małżeństwa dopuszczane są tylko w obrębie plemienia lub podplemienia. W wyniku dalszego podziału wyodrębnia się podstawową jednostkę, to znaczy grupę kilku do kilkunastu rodzin, którym przewodzi dowódca, wybierany dożywotnio. Podczas drugiej wojny światowej Niemcy wymordowali prawie pół miliona Cyganów. Ukoronowało to pięćsetletnią historię, w której Cyganie byli często obiektem strachu i prześladowań w różnych regionach Europy. Równie często byli też akceptowani - mimo reputacji zawodowych złodziei - jako trochę dziwaczna, ale przydatna grupa, wykonująca rozmaite, nisko prestiżowe zadania, takie jak dostarczanie prostym ludziom rozrywki, usługi pogrzebowe, wróżbiarstwo. Cyganie przyjęli elementy chrześcijaństwa i islamu, ale zachowali liczne elementy własnej religii, w której główną rolę gra dobroduszny Wielki Duch, a także mniej potężny duch nieczysty oraz cała kupa duchów i czarodziejek, głównie płci żeńskiej. Różne formy kultu przodków pomagają zacieśniać i tak bardzo silne więzy rodzinne wśród tego ludu, które są także narzucane przez surowe prawo zwyczajowe.
Psy, koty i kobiety, zwłaszcza po porodzie, uważane są za rytualnie nieczyste. Mimo to wielu Cyganów nie przestrzega już tych tabu. Wśród licznych ciągle stosowanych zwyczajów i przesądów zanotowano wiele dotyczących włosów. Na przykład, twierdzi się, że czarownica może wyrządzić wielką szkodę, używając włosa. Z tego względu znalezione na ubraniu włosy należy spalić, by uchronić się przed nieszczęściem. Jeśli ktoś nadepnie na włos należący do wariata, sam także zwariuje. Jeśli żona chce sobie zapewnić wieczną miłość męża, powinna przy świetle księżyca przywiązać kilka swoich włosów do jego włosów, powtarzając tę ceremonię trzy razy. Jak pisze Jan Yoors, który wychował się wśród Cyganów, zwyczaje wróżenia i żebractwa powstały jako forma obrony przed obcymi i między sobą Cyganie nigdy ich nie praktykują. Ich zaniedbany wygląd pełni także funkcję maskującą i ochronną. W przeszłości sądzono, że Cyganie wprowadzili do Europy zwyczaje wróżenia z kart i z ręki. Obecnie wiadomo, że w rzeczywistości oba te zwyczaje przejęli od Europejczyków.
Więcej i dokładniej na WIKIPEDII :)
Autor: The Worid Almanac