Konsument jest to osoba fizyczna, która może dokonać czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. W przypadku, gdy konsument "staje" się dłużnikiem, firma będąca wierzycielem, przekazując jego dane, firmie zajmującej się windykacją długów, powinna posiadać zgodę konsumenta, wyrażoną w odrębnej umowie. Orzeczenie takie wydał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie skargi jednej z firm windykacyjnych na decyzję Generalnego Inspektora Danych Osobowych.
Skargę do GIODO złożył były abonent jednej z sieci telefonów komórkowych, którego dane zostały przekazane firmie windykacyjnej wskutek zakupu przez tą firmę pakietu wierzytelności abonentów zalegających z płatnościami.
Ponieważ abonent nie wyraził zgody na przekazanie swoich danych innej firmie, złożył skargę, a GIODO uznał, że zgodnie z art. 23 ustawy o ochronie danych osobowych operator sieci telefonów komórkowych miał obowiązek uzyskać zgodę swojego klienta na przekazanie jego danych innemu podmiotowi. GIODO nakazał firmie windykacyjnej usunąć dane dłużnika oraz zakazał operatorowi przekazywania danych bez wcześniejszej zgody klientów.
Firma windykacyjna oraz operator telekomunikacyjny na powyższą decyzję złożyli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W skardze powoływano się na art. 509 k.c. mówiący o przekazywaniu wierzytelności bez zgody dłużnika na rzecz osoby trzeciej.
Sąd orzekł, podzielając opinię GIODO, że na dokonanie cesji wierzytelności dotyczących konsumentów konieczna jest ich zgoda i nie wystarczy jej wyłączenie we wzorcu umownym, ale niezbędna jest zgoda wyrażona przez stronę w odrębnej umowie. Wyrok nie jest prawomocny.
Powyższa informacja została sporządzona na podstawie:
"Gazety Wyborczej" z 5.03.04
"Gazety Podatkowej" z 18.03.04
Naczelny Sąd Administracyjny 12.10.2004 r. orzekł, że nie można sprzedać wierzytelności konsumenckich bez zgody dłużnika. Tym samym podzielił on stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego mówiącego o wyraźnej zgodzie konsumenta na dokonanie cesji wierzytelności. Wyrok NSA jest prawomocny.
W związku z powyższym warto zawczasu zabezpieczyć się, aby w przyszłości dłużnik /konsument/ nie kwestionował sprzedaży wierzytelności. Wydaje się, że w tym wypadku wystarczającym będzie sporządzenie klauzuli na podstawie, której konsument wyraża zgodę na udostępnienie jego danych osobowych innemu podmiotowi w przypadku braku wywiązywania się przez niego ze zobowiązań.
Kilka dni temu doszło do dość zaskakującego wyroku, w świetle dotychczasowego orzecznictwa dotyczącego, zgody konsumenta na przetwarzanie jego danych osobowych.
Nowy wyrok WSA w Warszawie
Z końcem listopada Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że przekazywanie danych osobowych konsumenta związanych z cesją wierzytelności na rzecz innego podmiotu nie narusza praw i wolności osoby, której te dane dotyczą.
Ponieważ firma windykacyjna kupiła wierzytelności konsumenckie, celem ich późniejszego odzyskanie, dane osobowe są jej niezbędne do dochodzenia tych roszczeń.
W uzasadnieniu i słusznie, sąd stwierdził, że należy regulować podjęte zobowiązania, a więc płacić swe długi. Jeśli dłużniczka nie zalegałaby z płatnością, problem przetwarzania jej danych w ogóle by się nie pojawił. Sąd uznał, że inna interpretacja dawałaby niczym nieuzasadnioną ochronę osobom, które nie chcą spłacać swych długów. Prowadziłoby to do sytuacji, w której niepłacenie zobowiązań polepszałoby sytuację dłużnika.
Skargę złożył wierzyciel oraz firma windykacyjna, które protestowały przeciwko decyzji GIODO na nakaz wykasowania ze zbioru nabywcy wierzytelności /firmy windykacyjnej/ danych osobowych dłużnika. Wyrok nie jest prawomocny.
Źródło "Rzeczpospolita" z 1.12.2004 r.
Nowy wyrok NSA
Został ogłoszony kolejny wyrok NSA w sprawie sprzedaży wierzytelności konsumenckich podmiotom zajmującym się windykacją wierzytelności. Operator telekomunikacyjny zaskarżył wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego dotyczący zgody dłużnika na przekazanie jego danych innej firmie w związku ze sprzedażą wierzytelności. NSA uchylił wyrok WSA zakazujący przekazywanie danych osobowych przy sprzedaży wierzytelności bez wymaganej zgody dłużnika i przekazał do ponownego rozpatrzenia przez Sąd Wojewódzkiego.
Wyrok ten odbiega od dotychczasowego orzecznictwa NSA w tej sprawie.
Podobne zresztą rozbieżności wystąpiły już wcześniej/zobacz wyżej informacje na ten temat/ w WSA w Warszawie, który już orzekał w sprawie przekazywania danych osobowych konsumentów w związku ze sprzedaża wierzytelności.
Nowe posiedzenie NSA
W związku z odmiennym orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego, dotyczącym możliwości sprzedaży wierzytelności bez zgody konsumenta, sprawą tą miał się zająć jeszcze raz NSA ale w rozszerzonym siedmioosobowym składzie. 11.04.2005 odbyło się posiedzenie sądu w tej sprawie.
Po wysłuchaniu stron, czyli jednego z operatorów sieci komórkowej oraz przedstwiciela GIODO, NSA ogłosił, że nie jest możliwa ani odpowiedź negatywna, ani pozytywna w kwesti sprzedaży w/w wierzytelności. Postanowił natomiast, że ze względu na stopień skomplikowania sprawy, a zwłaszcza na kontekst prawa unijnego, przejmie ją do rozpoznania powiększony skład w czerwcu 2005.
Tak więc kwestia udostępniania danych konsumentów bez ich wyraźnej zgody firmom windykacyjnym jest w dalszym ciągu nie rozstrzygnięta.
Źródło "Rzeczpospolita" z 12.04.2005 r
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego
W dniu 6.06.2005 roku zapadł wyrok który jak wydaje się ostatecznie kończy spór dotyczący przekazywania danych osobowych konsumentów będących dłużnikami bez ich wyraźnej zgody, w związku z zakupem zobowiązań przez firmy windykacyjne.
NSA uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego oraz decyzje GIDO nakazujące usuniecie w/w danych /na ten temat powyżej/.
Ponieważ wymóg uzyskania zgody osoby fizycznej na przekazanie jego danych firmie zainteresowanej nabyciem takiej wierzytelności prowadziłby do sporej liczby nadużyć Naczelny Sąd Administracyjny dopuścił takie przekazywanie danych bez jego zgody, jeżeli jest to niezbędne do wypełnienia prawnie usprawiedliwionych celów administratora takich danych.
Wyrok jest prawomocny.