W obecnym zabieganym świecie coraz więcej osób ma problemy zdrowotne. Radzimy się lekarzy, bierzemy tabletki, a tymczasem wystarczy tak niewiele aby być okazem sił i witalności.
Obecny konsumpcyjny tryb życia sprzyja złym nawykom żywieniowym, które prowadzić mogą do wielu schorzeń i dolegliwości. Faktem staje się brak czasu na normalny posiłek i coraz częstsze opychanie się fast-foodami, zbyt częste zabieranie dzieci do Mc Donalda czy KFC, jedzenie byle jak i w pośpiechu, częste sięganie po półprodukty bogate w środki konserwujące i "polepszające" smak i zapach. Nie twierdzę tutaj, że nie można sobie czasami pozwolić na taką odmianę, jednak należy robić to z umiarem, a na codzień dbać o to, co jemy i podajemy naszym bliskim.
Zasady zdrowego żywienia są proste: zjadać 4-5 posiłków dziennie i nie podjadać między nimi, pić minimum litr czystej wody dziennie, należy spożywać pełnoziarniste pieczywo, ograniczać tłuszcze zwierzęce zastepując je roślinnymi, rzadko sięgać po czerwone mięso i masło i cukier. Do tego dodac jeszcze należy zwiększone spożycie ryb - najlepszego źródła nienasyconych kwasów tłuszczowych. Mało kto wie o tym, że nie należy również przesadzać z mlekiem. Jest to pokarm wskazany w okresie wzrostu i rozwoju, jednak w wieku dojrzałym jest uciążliwe dla organizmu. Do jego trawienia potrzebujemy specjalnego enzymu zwanego podpuszczką, którego organizm dorosłego człowieka już nie produkuje. Również przyswajalność wapnia z mleka jest duzo słabsza niż z innych produktów zwierających ten pierwiastek, np. orzechów, migdałów, jaj kurzych. Z kolei produkty mleczne (nabiał) są już jak najbardziej wskazane, gdyż zaangażowane w ich powstanie bakterie zapoczątkowały już za nas procesy trawienne kazeiny zawartej w mleku.
Kolejne zalecenia dietetyków to zastępowanie margaryn masłem - tak, to nie pomyłka! Margaryna jest produktem syntetycznym, utwardzone tłuszcze roślinne mają to do siebie, że łatwo tworzą się ich szkodliwe izomery, a witaminy dodawane do margaryn wchłaniają się gorzej niż witaminy naturalne. Masło jednak również należy spożywać w ograniczonych ilościach z uwagi na choesterol.
Co więc można, a nawet należy jeść, aby dopisywało nam dobre zdrowie i kondycja?
Przede wszystkim powinniśmy częściej sięgać po warzywa i owoce. Są to nieocenione żródła witamin i mikroelementów, tak potrzebnych naszemu organizmowi. Oczywiście najlepiej świeże i nieprzetworzone - takie warzywa zawierają dużo błonnika, oraz soli mineralnych i powinny być dodawane do naszych posiłków. Należy jednak unikać tzw. "nowalijek" (wczesne warzywa i owoce zbierane przed ich okresem wegetacyjnym), które zawierają azotany tworzące w wyniku przemian biochemicznych szkodliwe dla organizmu związki. Trzeba również zapewnić naszemu organizmowi odpowiednią dawkę niezbędnych dla jego równowagi składników.
Błonnik jest niezwykle cennym składnikiem pozywienia człowieka: obniża poziom cholesterolu, wypłukuje z organizmu toksyny, reguluje pracę układu pokarmowego i utrudnia kolonizację szkodliwym bakteriom. Odpowiednie ilości błonnika wprowadzimy do organizmu jedząc pełnoziarniste pieczywo, marchew, brokuły, młode ziemniaki gotowane w mundurkach.
Wapń buduje kości, bierze udział w krzepnięciu krwi i skurczach mięśni. Jego źródłem są kukurydza, chleb pełnoziarnisty, seler, pietruszka zielona.
Magnez korzystnie wpływający na ciśnienie krwi oraz przekazywanie impulsów nerwowych, znajdziemy w kukurydzy, czekoladzie, orzechach, zielonym groszku i maku. Nalezy pamiętać, że zbyt duża ilość magnezu powoduje wypłukiwanie wapnia z kości i w konsekwencji osteoporozę. Magnez z kolei jest wypłukiwany przez zbyt duże ilości kawy, alkohol, oraz hormonalne srodki antykoncepcyjne.
Cynk opóźnia efekty starzenia i zapobiega wylewom, wchodzi w skład wielu enzymów odpowiedzialnych za procesy życiowe, bierze udział w mineralizacji kości i gojeniu ran, wspomaga produkcję plemników. Cynk znajdziemy w czekoladzie, pestkach słonecznika, herbacie, orzechach i roslinach strączkowych.
Selen ważny jest dla układu odpornościowego oraz tarczycy, chroni krwinki czerwone, zapobiega zapaleniu stawów, pomaga w walce z depresją. Ma właściwości antynowotworowe. Dobrym żródłem tego pierwiastka jest kukurydza, pomidory, czosnek i kiełki pszenicy.
W kiełkach pszenicy znajdziemy również Żelazo - m. in. wchodzi ono w skład wielu enzymów oraz jest składnikiem hemoglobiny. Żelazo znajduje się również w szpinaku, jarmużu, soi, sałacie, selerze, zielonej pietruszce, kapuście, koperku, oraz chlebie razowym. Jak widac wybór pokarmów zawierających ten cenny minerał jest dość duży.
Jod odpowiedzialny jest przede wszystkim za produkcję hormonów w tarczycy. Jod zawarty w soli jest nietrwaly. Już kilka dni po otwarciu torebki jego zawartość w soli jodowanej jest dużo niższa. Dobrym źródłem tego pierwiastka są ryby oraz glony morskie.
Fluor jest niezbędny do tworzenia kości i zębów. Oprócz pasty do zębów (której zazwyczaj nie połykamy, a więc taki fluor działa tylko na nasze zęby) znajdziemy go w herbacie. Herbata pita w rozsądnych ilościach jest znakomitym preparatem mikroelementowym, zawierającym fluor, mangan, cynk i kobalt. Ma ona działanie pobudzające, reguluje ciśnienie krwi, a ponadto przypisuje się jej działanie bakteriobójcze. Najzdrowsza jest herbata zielona: zapobiega tworzeniu się kamieni, obniża ciśnienie krwi oraz poziom złego cholesterolu. Chroni przed reumatyzmem, miażdżycą i wspomaga ukad moczowy. Z kolei herbata czerwona wspomaga pracę wątroby i oczyszcza organizm. Ważne jest, aby herbata nie stała zaparzona zbyt długo, ponieważ wydziela się wówczas zbyt wiele garbników niekorzystnie wpływających na nasz organizm. Najlepiej jest też pić ją ok. pół godziny po posiłku - wspomoże to trawienie pokarmów.
W tym miejscu należy wspomnieć również o kawie. Dzięki zawartości kofeiny pobudza ona organizm i zwiększa sprawność myślenia. Przyspiesza metabolizm zapobiegając zmęczeniu mięśni, zmniejsza ryzyko zachorowań na cukrzycę, chorobę Parkinsona i nowotwory.Optymalna ilość kawy to jedna lub dwie filiżanki dziennie. W większych ilościach może być szkodliwa, ponieważ rozregulowuje ciśnienie krwi, powoduje nerwowość i napięcie, zwiększa prawdopodobieństwo zawalu serca.
Z innych popularnych używek polecić można jeszcze czekoladę, która jest bogata w magnez, mangan, cynk i kobalt. Zawiera również witaminę H. Oczywiście należy ją spożywać w rozsądnych ilościach i nie sięgać po wyroby czekoladopodobne.
Niezwykle ważne dla zdrowia jest również dzienne spozycie odpowiedniej ilości witamin. O ich właściwościach nie będę już pisał z uwagi na brak miejsca, nie chcę bowiem rozwlekac artykułu, wskażę jedynie najlepsze źródła witamin:
Najpopularniejszą witaminę C znajdziemy przede wszystkim w czarnych porzeczkach, kapuście, chrzanie, truskawkach i ziemniakach. Cytryna w herbacie nie jest jej najlepszym źródłem, ponieważ w wysokiej temperaturze witamina ta traci swoje właściwości. Pamiętać o tym powinniśmy szczególnie w okresie zwiększonej zachorowalności na grypę i przeziębienia.
Witaminy E powinniśmy przede wszystkim szukać w kiełkach pszenicy i mięcie - polecam herbatki miętowe!
Witaminy z grupy B zawarte są w orzechach (kolejny bogaty w witaminy i mikroelementy składnik pozywienia!). Znajdują się one również w kaszy gryczanej, kolorowych warzywach, chlebie razowym, ziemniakach. Witamina B3 wystepuje w warzywach strączkowych, pestkach i oleju słonecznikowym, a witaminę B6 znajdziemy ponadto w bananach.
Witamina H obecna jest w szparagach, kalafiorze i czekoladzie.
Witamina P znajduje się m. in. w marchwi, szpinaku, pestkach słonecznika - dla osób nałogowo łuszczącym pestki, a nie przepadających za szpinakiem.
Witaminy są jednak bardzo nietrwałe i łatwo jest się ich niechcący pozbyć z pozywienia. Aby temu zapobiec, najlepiej jest gotować warzywa i owoce na parze, a jeśli już gotujemy je w wodzie - to w małej ilości. Wodę tą (bogatą w witaminy) możemy potem użyć np. do zupy lub produkcji sosu. Mrozonych warzyw i owoców przed gotowaniem nie należy rozmrażać. Do gotowania najlepiej jest nie używać garnków miedzianych, które powodują straty witamin C, E i PP. Z tego samego powodu surówki należy przyrządzać ze świeżo pokrojonych warzyw. Nie nalezy również zbyt długo spłukiwać warzyw, a przechowywać je - zwłaszcza strączkowe - najlepiej w ciemnych pomieszczeniach.
Dzięki zawartości witamin, zwiazków mineralnych i substancji biologicznie czynnych, pewne warzywa, owoce lub zioła pomagają przy leczeniu rozmaitych przypadłości oraz wspomagają pracę organizmu. I tak na przykład miłorząb japoński, pomarańcze, marchew, morele melon, kapusta i kabaczki korzystnie wpływają na krążenie, a mięta, kminek i melisa wspierają układ pokarmowy. Na poprawę trawienia bardzo dobre są sałata, rzepa, oraz... ananas!
Jeśli męczy nas kaszel - bezkonkurencyjne są maliny. Pomoga nam także szałwia, tymianek, prawoślaz i eukaliptus. Przy zmianach skórnych stosowane są najczęściej rumianek i ostropest plamisty. Przeziębienie zwalczymy dzięki malinie, czereśni i wiśni, oraz powszechnie znanych czosnkowi z cebulą. Czosnek powinien również pomóc przy biegunce, podobnie jak bób, borówka czarna i awokado. Podobno znakomicie sprawdzają się podsmazone niedojrzałe banany.
Działanie antynowotworowe wykazują pomidory, pestki dyni i słonecznika, orzechy, oraz - tak! - znowu cebula i czosnek. Udowodniono nawet, że jedzenie dwóch ząbków czosnku dziennie zapobiega rakowi prostaty.
Rosliny i zawarte w nich substancje pomoga też studentom i osobom otyłym. Ci pierwsi w czasie sesji powinni jeść produkty sojowe, kaszę gryczaną i chleb razowy, zagryzając to czekoladą, najlepiej orzechową. Przy zrzucaniu zbędnych kilogramów przydatne zaś będą ananasy, pory, brokuły i kalafior.
Oprócz tego wszystkiego, należy też pamiętać o odpowiedniej ilości ruchu, redukowaniu stresu i nalezytym wypoczynku. Nasz organizm z pewnością nam się odwdzięczy, obdarzając nas znakomitym zdrowiem.