Allah (subhanahu ła ta’ala) Stworzył wszystkie zasoby tego świata.
W Qur’anie Allah (subhanahu ła ta’ala) Mówi, że wszystkie zasoby tego świata są stworzone przez Niego i są stworzone po to, aby służyć ludziom:
On jest Tym, który stworzył dla was
wszystko to, co jest na ziemi.
[TZQ Al - Baqarah: 29]
Bóg jest Tym, który poddał wam morze,
aby płynął po nim statek, na Jego rozkaz,
i abyście poszukiwali tego co wam Dał i abyscie byli wdzieczni.
[TZQ Al - Dżathiya: 12]
On poddał wam to,
co jest w niebiosach i co jest na ziemi
- wszystko pochodzi od Niego.
[TZQ Al - Dżathiya: 13]
I zesłaliśmy żelazo,
w którym jest moc duza
i korzyści dla ludzi,
[TZQ Al - Hadid: 25]
Niech spojrzy człowiek na swe pożywienie!
Jak wylaliśmy wodę obficie,
potem spowodowaliśmy popękanie ziemi
i sprawiliśmy, iż wyrosły na niej ziarna,
winna latorośl i trzcina cukrowa,
drzewa oliwne i drzewa palmowe,
i ogrody bujnie rosnące,
i owoce, i pastwiska
- to na używanie dla was i dla waszych trzód.
[TZQ Abasa: 24 - 32]
Podane ajaty mówią o tym, że sposoby produkcji są pozostawione ludziom. Wynika z tego, że islam skupia się na systemie ekonomicznym (dystrybucji własności), a nie na nauce ekonomii (w rozumieniu zwiększania produkcji).
Polityka ekonomiczna islamu
Polityka ekonomiczna islamu jest przedmiotem praw, które odnoszą się do zaspokajania podstawowych ludzkich potrzeb (żywność, odzież, mieszkanie, edukacja, opieka zdrowotna, bezpieczeństwo). Politykę ekonomiczną islamu najlepiej ilustrują słowa Wysłannika Allaha (sal allahu `alejhi ła sallam):
Ten, kto wstanie i ma zabezpieczone zdrowe ciało, żywność na cały dzień, to tak, jakby zyskal cale zycie.
Wysłannik Allaha (sal allahu `alejhi ła sallam) powiedział również:
Allah zrywa umowę z każdą grupą ludzi, żyjącą w bliskim sąsiedztwie, jeżeli jeden z nich idzie do łóżka głodny.
Polityka ekonomiczna islamu zakłada, że nadrzędnym celem ekonomii jest zabezpieczenie podstawowych potrzeb ludzi i stworzenie warunków do zaspokojenia potrzeb dóbr luksusowych. Jest to nadrzędny cel Państwa Muzułmańskiego. Najważniejsze zatem jest zaspokojenie potrzeb podstawowych. Celem tej polityki jest zabezpieczenie bytu każdego człowieka żyjącego w Państwie Muzułmańskim. Nie ma mowy o podnoszeniu poziomu życia w kraju, bez zabezpieczenia podstawowych praw wszystkich jego mieszkańców. Nie można zabezpieczyć tych praw, bez odpowiedniego sposobu dystrybucji własności.
Islam ustanawia szereg praw i regulacji, które mają temu służyć.
Definicja własności i jej rodzaje
Rozróżniamy trzy rodzaje własności w islamie:
- własność indywidualna
- własność publiczna
- własność państwowa
Osoba indywidualna może posiadać każdą własność, z wyjątkiem tego, co zalicza się do własności publicznej lub rzeczy zakazanych (np. alkoholu i wieprzowiny). Własność publiczna to wszystkie surowce naturalne znajdujące się na ziemi, które występują w dużej ilości (np. złoto, srebro, ropa naftowa, gaz ziemny i inne), lub są dobrem, które się dzieli (np. oceany, morza, rzeki, drogi). Państwo czerpie określone dochody z ziemi (podatek Haradż).
Prawa te umożliwiają Państwu Muzułmańskiemu sprawiedliwą dystrybucję własności i zapewnienie usług publicznych: bezpieczeństwa, opieki zdrowotnej, edukacji i innych).
Islam zakazuje każdego rodzaju lichwy i uzyskiwania dochodów z pożyczek. Zamiast tego, zachęca do zawierania partnerskich stosunków w handlu (mówi o tym prawo spółek w islamie) i udzielania pożyczek, z których nie czerpie się żadnego dochodu. Islam zakazuje również monopolu, przez co zachęca człowieka do prawdziwej rywalizacji w handlu.
Islam nakazuje każdej osobie pracować, o ile oczywiście jest ona w stanie spełnić ten obowiązek. Dzięki pracy może zaspokoić swoje podstawowe potrzeby i utrzymać rodzinę.
Kiedy mowa jest o muzułmańskim systemie społecznym, zakłada on, że nadrzędnym jego celem jest ochrona rodziny. Islam nakazuje dojrzałym mężczyznom utrzymywanie swoich rodziców (kiedy ojciec nie jest już w stanie pracować bądź zmarł). Jeżeli nie ma nikogo w rodzinie, kto mógłby spełnić ten obowiązek, wówczas islam precyzjue na kogo spada ten obowiazek.
W islamie osoba indywidualna zaspokaja swoje podstawowe potrzeby i zachęcona jest do jak najlepszego zaspokajania potrzeb dóbr luksusowych.
Islam zakazuje nakładania nowych podatków przez państwo (oprócz tych istniejących, przepisanych przez prawo muzułmańskie), chyba że ma miejsce określona sytuacja np. występuje jakaś naturalna katastrofa i zaczyna panować głód, a państwo nie jest w stanie nieść pomocy. Wówczas dozwolone jest państwu nakładanie dodatkowego podatku na bogatych na ograniczony okres czasu.
Warto jeszcze w tym miejscu nadmienić, że sprzedaż i produkcja pewnych towarów np. alkoholu jest zakazana, a on sam nie jest traktowany jako towar.
Allah (subhanahu ła ta’ala) Mówi, co w języku polskim oznacza:
Przechadzajcie się więc po jej (ziemi) szlakach
i jedzcie z tego, czego wam Bóg udziela
[TZQ Al - Mulk: 15]
Wiele hadisów zachęca nas do pozyskiwania własności. W jednym z nich Prorok Muhammad (sal allahu `alejhi ła sallam) uścisnął dłoń Sa’ad ibn Muadh (radi allahu anhu) i spostrzegł, że jego ręce są szorstkie. Sa’ad powiedział:
Kopię łopatą żeby utrzymać moją rodzinę.
Prorok ucałował dłonie Sa’ada i powiedział:
To są dłonie, które kocha Allah.
Prorok powiedział:
Nikt nie będzie spożywał lepszego jedzenia niż to, które zostało uzyskane dzięki pracy swoich własnych rąk.
Zostało przekazane, że Umar Ibn Al-Khattab (radi allahu anhu) przeszedł obok grupy ludzi, którzy przesiadywali w meczecie i recytowali Qur’an (w znaczeniu, że nie pracowali). Zapytał się, kim są ci ludzie. Powiedziano mu, że:
To są ci, którzy polegają na Allahu (Al-Mutałłakiluun).
Umar odpowiedział:
Nie, to są ci, którzy jedzą, którzy jedzą własność ludzi. Czy chcesz żeby opisał tych, którzy naprawdę polegają na Allahu (Al-Mutałłakiluun)? To ten, kto rzuca ziarno na ziemię i zależy od swojego Pana Wszechpotężnego, Wywyższonego (’Azza ła dżall).
Wymienione wyżej ajaty i hadisy zachęcają nas do pracy i pozyskiwania własności, ale również zachęcają nas do czerpania przyjemności z tego, co jest dobre.
Allah (subhanahu ła ta’ala) Mówi, co w języku polskim oznacza:
Powiedz:
Któż uznał za zakazane
ozdoby Boga,
które On przygotował dla Swoich poddanych,
jak i dobre rzeczy pochodzące z Jego zaopatrzenia?
[TZQ Al-Ar’raf: 32]
O wy, którzy wierzycie!
Rozdawajcie z dobrych rzeczy,
które zyskaliście,
i z tego, co wyprowadziliśmy dla was
z ziemi.
[TZQ Al-Baqarah: 267]
O wy, którzy wierzycie!
Nie zakazujcie dobrych rzeczy,
które Bóg uznał za dozwolone (halal) dla was,
[TZQ Al-Ma’idah: 87]
Rozwój ekonomiczny osiąga się poprzez zachęcanie ludzi do pracy, przyznanie państwu pewnej własności (własności publicznej), dzięki której rozwiązuje społeczne problemy. Wszystko to czyni się po to, żeby zaspokoić podstawowe potrzeby i umożliwić jak najlepsze zaspokojenie potrzeb dóbr luksusowych.
Wysłannik Allaha (sal allahu `alejhi ła sallam) powiedział:
Ktokolwiek szukał życia (spraw życiowych) zgodnie z prawem (halal) i przyzwoicie, ten spotka Allaha ze swoją twarzą jak pełnia; i ktokolwiek szukał go (życia; spraw życiowych) nielegalnie (haram), ten spotka Allaha, podczas gdy On będzie na niego zagniewany.
Wysłannik Allaha (sal allahu `alejhi ła sallam) powiedział również:
Czy masz, synu Adama, w swojej własności (oprócz tej, którą zjadłeś i zużyłeś), tą, którą miałeś na sobie i utrudziłeś i tą, którą darowałeś i zachowałeś (dla siebie w życiu przyszłym).”
Allah (subhanahu ła ta’ala) Najwyższy Mówi, co w języku polskim oznacza:
ale nie trwońcie (Israaf)!
Zaprawdę, Bóg nie kocha rozrzutników (popełniają Israaf)!
[Al-Ar’raf: 31]
W islamie celem pozyskiwania własności jest zaspokajanie podstawowych potrzeb, a nie gromadzenie jej dla zaspokojenia swojej próżności. Aby to osiągnąć należy zorganizować życie ekonomicznie zgodnie z tym, co zostało objawione przez Allaha (subhanahu ła ta’ala). Nakazane jest muzułmanom szukanie życia przyszłego i przyjemności życia doczesnego, poprzez to, co zostało uzyskane dzięki własnej pracy.
Allah (subhanahu ła ta’ala) Najwyższy Mówi, co w języku polskim oznacza:
Lecz poszukuj wśród tego, co ci dał Bóg,
Zycia Ostatecznego !
Nie zapominaj twojego udziału
na tym świecie
i czyń dobrze,
tak jak czyni dobrze dla ciebie Bóg!
Nie poszukuj zgorszenia na ziemi!”
[TZQ Al-Qasas: 77]
Islam zabezpieczył przestrzegania prawa na dwa sposoby, które się uzupełniają:
- nakazał muzułmanom przestrzeganie prawa poprzez bogobojnosc (Taqła) przed Allahem (subhanahu ła ta’ala).
- Państwo Muzułmańskie uprawomocnia prawo muzułmańskie i dba o to, żeby było przestrzegane.
Allah (subhanahu ła ta’ala) Najwyższy Mówi, co w języku polskim oznacza:
O wy, którzy wierzycie!
badzcie bogobojni
i porzućcie to, co pozostało z lichwy (Riba),
jeśli jesteście wierzącymi!
[TZQ Al-Baqarah: 278]
Muzułmańskie prawo ekonomiczne rozpatruje zagadnienie pozyskiwania, użytkowania i dystrybucji własności.
Prawo własności należy do Allaha (subhanahu ła ta’ala). On (subhanahu ła ta’ala) jest właścicielem wszystkiego, co zostało przez Niego stworzone. (Malik al-Mulk).
Allah (subhanahu ła ta’ala) Mówi, co w języku polskim oznacza, że własność (Maal) należy do Niego.
i dajcie im z majątku Boga to,
czym On was obdarzył.
[TZQ An-Nur: 33]
Własność należy do tylko Allaha (subhanahu ła ta’ala). Niemniej jednak Powierzył On (subhanahu ła ta’ala) ją ludziom i Zezwolił im z niej korzystać
Allah (subhanahu ła ta’ala) Najwyższy Mówi, co w języku polskim oznacza:
Rozdawajcie z tego,
czego On was uczynił dziedzicami!
[TZQ Al-Hadid: 7]
Allah (subhanahu ła ta’ala) Najwyższy Mówi również, co w języku polskim oznacza:
On zaopatrza was w bogactwa i dzieci.
I daje wam ogrody i Sstworzyl wam rzeki
[TZQ Nuh: 12]
Islam rozróżnia trzy typy własności (wcześniej była o tym mowa):
- własność indywidualna
- własność publiczna
- własność państwowa
Zakat i bieda
Islam wypowiedział wojnę biedzie. Bieda rozumiana jest tu jako problem jednego człowieka, ale i wszystkich ludzi. Dlatego też islam ustanowił podatek, który ma być bronią przeciwko niej. Podatek ten nazywa się Zakat. Jest on nie tylko rodzajem podatku, ale jedną z dróg oddawania czci Allahowi (subhanahu ła ta’ala). Jest nie tylko podatkiem, drogą oddawania czci Allahowi (subhanahu ła ta’ala), ale i jednym z filarów islamu (tak ważnym jak modlitwa). Muzułmański system ekonomiczny ma na celu zapobieganie powstawania problemu biedy. Nie ma tu mowy o atakowaniu konsekwencji tego problemu, ale jego istoty.
Jeden z towarzyszy (Sahaba) Proroka (sal allahu `alejhi ła sallam) i jeden z Kalifów Sprawiedliwych (Al-Hulafa Ar-Raszidun), Ali Bin Abi Talib (radi allahu anhu) powiedział:
Gdyby bieda była człowiekiem, pewnie bym go zabił.
Wysłannik Allaha (sal allahu `alejhi ła sallam) powiedział również:
Allah zrywa umowę z każdą grupą ludzi, żyjącą w bliskim sąsiedztwie, jeżeli jeden z nich idzie do łóżka głodny.
Lichwa (Riba)
Islam kategorycznie zakazuje lichwy (Riba). Występuje ona w różnej postaci. Pożyczki w islamie udziela się nie po to, żeby pomnażać majątek, ale po to, żeby czcić Allaha (subhanahu ła ta’ala).
Allah (subhanahu ła ta’ala) mówi, że ktokolwiek udziela pożyczki (bez lichwy) innej osobie, to jest tak, jakby udzielał jej Allahowi. W zamian za to Allah (subhanahu ła ta’ala) pomnaża nagrodę temu, kto udziela tej pożyczki.
Allah (subhanahu ła ta’ala) Najwyższy Mówi, co w języku polskim oznacza:
[TZQ Al - Baqarah: 245]
A kto da Bogu
piękną pożyczkę,
to On powiększy ją wielokrotnie.
Źródło: Abu Hamza