Nastawienie człowieka można poznać po jego oddechu. Oddech jest najczulszym detektorem emocji, a techniki oddechowe wpływają nie tylko na Twój nastrój, ale też na postawę życiową.
Tchnienie życia
Pierwszy oddech łapiemy zaraz po urodzeniu, krzykiem informując o swojej obecności na tym świecie. Oddech to nasza pierwsza samodzielna czynność. Potem przez całe życie oddychamy, najczęściej nie zastanawiając się nad tym. Oddech towarzyszy nam, aż do końcowego tchnienia. Ostatnią wykonaną czynnością w życiu jest również oddech.
Tajemnica życia kryje się w oddechu. Można nie jeść przez kilka tygodni, można nie pić przez kilka dni, ale bez powietrza wytrzymasz zaledwie kilka minut. Żyć, to znaczy oddychać. Tlen jest niezbędny do przemiany materii w energię. Komórki pozbawione tlenu umierają po kilku minutach. Tlen bierze udział, bezpośrednio lub pośrednio, w przebiegu wszystkich reakcji biochemicznych w organizmie i uzyskiwaniu życiodajnej energii. Naszym zadaniem jest dostarczenie odpowiedniej ilości tlenu do krwi, co możemy uzyskać dzięki świadomemu oddychaniu i nabyciu prawidłowych nawyków oddechowych.
Żyjesz tak jak oddychasz
Jogini mierzą długość życia ilością oddechów. Wydłużając oddech - przedłużasz swoje życie.
Żyjesz tak, jak oddychasz, oddychając w połowie, w połowie żyjesz. Ograniczając się w oddechu, ograniczasz się w życiu. Oddychając pełną piersią, żyjesz pełną piersią, czerpiąc z życia pełnymi garściami. Otwierając oddechem klatkę piersiową, otwierasz się na świat i na drugiego człowieka, stajesz się pewniejszy, ufniejszy, więcej możesz od świata przyjąć i światu oferować.
Człowieka można poznać po jego oddechu. Indywidualny sposób oddychania i jego rytm są odzwierciedleniem aktualnej kondycji oraz stylu życia. Zdrowy, zrelaksowany dorosły wdycha jednorazowo około 0,5 litra powietrza, podczas głębokiego oddechu ilość ta zwiększa się kilkukrotnie, nawet do 2,5 litra. Stres, pośpiech, napięcia i lęki sprawiają, że spinamy mięśni i spłycamy oddech. Płytki oddech to słabsze dotlenienie i ukrwienie - usztywnia ciało, osłabia pracę umysłu, narządów wewnętrznych, rozregulowuje organizm i obniża jego odporność. Nieprawidłowy oddech sprawia, że szybciej się męczymy, gorzej śpimy, łatwiej się denerwujemy, pogłębiają się nasze problemy zdrowotne i emocjonalne.
Podczas głębokiego oddechu, dzięki ruchom przepony, następuje masaż organów wewnętrznych brzucha i rozluźnienie podbrzusza. Takie oddychanie odpręża, pobudza krążenie krwi, usprawnia pracę narządów brzusznych i poprawia trawienie. Oddech kontroluje ciało, ma zdolność harmonizowania wszystkich funkcji życiowych naszego organizmu. Kontrola oddechu pozwala uspokoić umysł i emocje. Właściwe oddychanie kształtuje prawidłową sylwetkę ciała i odwrotnie, postawa ciała warunkuje oddech. Tak powszechne w dzisiejszym zachodnim społeczeństwie napięte mięśni brzucha i okolice splotu słonecznego, zamknięta i zapadnięta klatka piersiowa albo odwrotnie, przesadnie rozbudowana i wypchnięta, są przeszkodą dla naturalnego oddechu.
Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że ma pod ręką tak łatwo dostępne narzędzie do poprawy jakości swojego życia, jakim jest oddech. U osób praktykujących świadome oddychanie, ciało staje się silniejsze, odporniejsze, znika nadmiar tłuszczu, cera wygładza się i nabiera zdrowego koloru. Organizm oczyszcza się, umysł staje się jaśniejszy, psychika stabilniejsza, łatwiej o wewnętrzną równowagę i spokój.
Odetchnij wiosennym słońcem
Po zimowym odpoczynku przyroda, jak co roku, odradza się do życia z nową energią. Promienie słońca budzą pąki na drzewach, kiełkują roślinki, pędraki wypełzają na powierzchnie ziemi, ptaki szybując, rozpościerają skrzydła, zwierzęta przybierają wiosenne ubarwienie. Lada moment natura rozbłyśnie pełnią barw, kolorów, zapachów i dźwięków. Twoje ciało także budzi się po zimowym, zwolnionym tempie życia. Odżywa, i choć jeszcze oszołomione wiosennym odurzeniem, zmęczone kilkumiesięcznym zmaganiem się z chłodem, już rodzi się w nim potrzeba wolności i przestrzeni. Twoja skóra po zimie łaknie słońca i powietrza, ciało pragnie ruchu, płuca świeżego oddechu. Zatrzymaj się w wiosennej chwili i przeżyj ją wszystkimi zmysłami. Poczuj zapach budzącej się ziemi i czystego powietrza po deszczu, wsłuchaj się w kojące dźwięki natury, nakarm oczy kolorami przyrody. Zauważ, ile radości niesie śpiew ptaka, nie potrzeba mu wiele do szczęścia, potrafi cieszyć się wiosenną chwilą. Weź z niego przykład, wpuść wiosnę do swojego serca, do swojego życia. Odśwież myśli, uwolnij z oddechem emocje, przewietrz umysł i ciało. Stwórz przestrzeń na nadejście nowego. Zrób porządek wokół siebie, wyrzuć to, co niepotrzebne, napraw to, co zepsute. Dodaj barwy swojemu otoczeniu. Użyj kwiecistych kolorów, ciepła pomarańczy, niosącego radość życia, rozbłysków słonecznej, pełnej energii żółci, witalności świeżej zieleni.
Zatrzymaj się w drodze, chłonąc wzrokiem, oddechem i skórą piękno przyrody. Wyobraź sobie, że oddychasz otaczającymi cię kolorami. Lazurem nieba i jego wszelkimi odcieniami błękitu, tęczowymi barwami kwiatów, energetyczną zielenią młodziutkich listków i traw. Z każdym oddechem napełniaj się nową porcją kolorów, wyobrażając sobie, jak ich wibracje harmonizują twój organizm. Potem wystaw powierzchnię skóry do słońca, poczuj ciepło ogrzewających cię promieni i wyobraź sobie, jak przenikają one wprost do komórek, niosąc energię i pobudzając je. Zacznij teraz oddychać słońcem. Wizualizuj sobie, jak z każdym oddechem energia słońca zasila twój organizm. Wpływa do nosa, przechodzi poprzez gardło, krtań, tchawicę do płuc, by stamtąd niesiona przez krew rozpłynąć się i naenergetyzować wszystkie organy i części ciała. Przenieś uwagę na splot słoneczny i poczuj jak się rozgrzewa, a przyjemne ciepło promieniuje z niego, niesione falami oddechu. Poczuj łączność z przyrodą i potężną siłą, która z niej płynie.
Zatroszcz się o swoje płuca i serce
Oddychaj głęboko na świeżym powietrzu, unikaj towarzystwa palaczy i wietrz pomieszczenia w których przebywasz. Utrzymuj płuca w dobrej formie, dzięki regularnym ćwiczeniom fizycznym. Płuca osób, które systematycznie ćwiczą mogą wchłaniać większe ilości tlenu, a ich mięśnie oddechowe są silniejsze i w znacznie lepszej kondycji niż tych, którzy nie ćwiczą.
Prawidłowe oddychanie zależy od siły mięśni oddechowych. Należą do nich mięśnie klatki piersiowej, mięśnie międzyżebrowe i przepona, znajdująca się na dnie klatki piersiowej. Podczas wdechu powietrze jest zasysane do płuc, przepona kurczy się i obniża, robiąc się płaska, mięśnie międzyżebrowe powodują ruch żeber do góry i na zewnątrz, otwierając klatkę piersiową. Przy wydechu mięśnie międzyżebrowe i przepona rozkurczają się, zmniejszając objętość klatki piersiowej i wypychając powietrze. Pomiędzy oddechami następuje krótka faza bezdechu. Wtedy także odbywa się wchłanianie tlenu przez krew i wydalanie dwutlenku węgla, ponieważ część powietrza pozostaje w płucach. Wymiana tlenowa zachodzi w cienkich ściankach pęcherzyków płucnych. Ich ilość dochodzi do 450 milionów. Tlen przenika przez ścianki do opływającej je krwi i jest transportowany przez naczynia krwionośnie do komórek ciała. Oddech jest bezpośrednio związany z pracą serca. Serce jest pompą rozprowadzającą krew po całym organizmie, doskonale wie, kiedy potrzebujemy więcej tlenu i pracuje wtedy wydajniej, szybciej pompując krew.
Regularne ćwiczenia fizyczne nie tylko pozwalają utrzymać w dobrej kondycji twoje ciało, ale także pomagają zrelaksować się. Odrębną grupą ćwiczeń są techniki oddechowe. Mogą one wyzwalać potężne energie, mieć ogromy wpływ na nasze zdrowie, samopoczucie i psychikę, dlatego nie powinny być lekceważone. Praca z oddechem to praca z energią.
Rozmaite systemy terapeutyczne i filozoficzne (integracja oddechem, pranajama, rebirthing i inne) oferują niezliczoną ilość technik wykorzystujących oddech. Metody oddychania stwarzają nieograniczone możliwości: są oddechy wyciszające, relaksujące, oddechy równoważące, a także aktywujące, energetyzujące i motywujące. Oddechy wykorzystujące wibracje dźwięku, np. oddychanie samogłoskami, w którym drgania strun głosowych rozchodzą się po ciele, masując organy wewnętrzne. W pracy terapeutycznej oddechy pomagają uwolnić stłumione emocje, rozluźnić mięśniowe napięcia emocjonalne, odblokować ekspresję i swobodę w wyrażaniu siebie. Techniki oddechowe mogą wspomagać odchudzanie, a także procesy zdrowienia i odzyskiwania sił.
Poniżej proponuje najprostsze ćwiczenie oddechowe, które nazywam spotkaniem ze swoim oddechem. Może ono stać się Twoim pierwszym krokiem do świadomego oddychania. Pamiętaj, że żyjesz tak jak oddychasz, a tłumiąc oddech tłumisz radość życia. Nauka właściwych nawyków oddechowych i systematyczna praktyka świadomego oddychania pomoże Ci uzyskać dobrą kondycję, prawidłową postawę, zgrabną sylwetkę, równowagę wewnętrzną i podnieść jakość Twojego życia.
Ćwiczenie „Przywitaj oddech”
Przyjmij odpowiednią pozycję, stojącą lub siedzącą, z otwartą klatką piersiową i prostym kręgosłupem. Oddychaj swobodnie swoim naturalnym rytmem oddechu. Nie steruj oddechem, pozwól mu samoistnie pogłębiać się w miarę trwania ćwiczenia. Spontanicznie wdychaj i wydychaj. Zacznij dyskretną obserwację swojego oddechu. Nie zmieniaj go, nie dostosowuj do oczekiwań. Poznaj indywidualny rytm swojego oddechu, jego głębokość, długość wdechów i wydechów. Zwróć uwagę na powietrze wchodzące przez twoje nozdrza, jego zapach, temperaturę. Porównaj go z powietrzem wychodzącym - jak zmieniają się twoje wrażenia? Jak zachowuje się twoje ciało, klatka piersiowa, ramiona, przepona, mięśnie brzucha? Przenieś teraz świadomość do środka klatki piersiowej, zauważ jak faluje, jak otwiera się z wdechem i opada z wydechem. Poddaj się tej fali, jakbyś unosił się na wodzie. Wyobraź sobie, że witasz każdy oddech, tak jakby to był twój pierwszy oddech w życiu. Ciesz się oddechem. Poprzez oddech łączysz się z całym oceanem powietrza, z całym światem.
Marzec 2008 Julita Dybowska