JustPaste.it

Psychologiczne aspekty uczenia się

Uczenie się to proces stanowiący podstawę względnie stałych zmian zachowania. Zachodzi on w wyniku ćwiczeń i doświadczenia, sam pozostając jednak niewidoczny...

Uczenie się to proces stanowiący podstawę względnie stałych zmian zachowania. Zachodzi on w wyniku ćwiczeń i doświadczenia, sam pozostając jednak niewidoczny...

 

PROCES UCZENIA SIĘ                                                                                                  

 

Uczenie się jest to proces stanowiący podstawę względnie stałych zmian zachowania i zachodzi w wyniku ćwiczeń i doświadczenia. Sam proces uczenia się jest niewidoczny.

 

Uczenie się a dojrzewanie

- nauka chodzenia wynika z pewnej dojrzałości

- uczyć też trzeba się nauczyć

- aby uczyć się np. języka mózg musi być dojrzały (złaszcza modlulatory)

- ucząć się języka, uczymy się najpierw rozumieć, potem mówić. Mówienie wymaga większego zaangażowania mózgu.

 

Uczenie się a pamięć

- ważne są wzorce pamięci deklaratywnej

- ważne są warunki, gdzie się uczymy

- aby coś można było nazwać uczeniem się, to zmiana musi być trwała

 

Altman – formy programowania nerwowego w procesie uczenia się.

- zachowania o sztywnym programie morfogenetycznym – takie zachowania, które nie ulegają żadnym modyfikacjom pod wpływem doświadczenia np. oddychanie, praca serca.

- zachowania o dającym się zmodyfikować programie epigenetycznym – zawierają liczne komponenty wrodzone, do których realizacji potrzebny jest udział doświadczenia np. zaloty, obrona terytorium, szukanie jedzenia

- zachowania programowane przez uczenie się w kontakcie ze środowiskiem – takie formy zachowań kształtują się w wyniku indywidualnego doświadczenia. I te nas najbardziej tutaj interesują!

 

Prototypowe badania procesu uczenia się

1. Warunkowanie klasyczne (Pawłow)

Badania prowadzone przez rosyjskiego fizjologa Pawłowa na psach. Psy śliniły się bezwarunkowo na widok jedzenia ( a więc na bodziec bezwarunkowy ). Pawłow wprowadził początkowo bodziec neutralny – dzwonek, którym dzwonił przed podaniem psu jedzenia. Efekt był taki, że pies zaczął utożsamiać dzwonek z jedzeniem, i ślinił się już w momencie gdy go słyszał. Dzwonek stał się więc bodźcem warunkowym. Reakcja warunkowa: wydzielanie śliny. Jakby ktoś chciał próbować, to trzeba 5s żeby reakcja wystąpiła.

 

Bodźce bezwarunkowe Pawłowa:

- pokarmowy

- obronny

- orientacyjny

- płciowy

 

Na ich podstawie mogą powstawać złożone odruchy warunkowe. Za odruchy fizjologiczne odpowiadają podkorowe ośrodki nerwowe.

 

Bernstein – badania: lody przed chemioterapią u osób z nowotworami powodowały odruchy warunkowe, takie jak związane z chemioterapią.

 

 

2. Warunkowanie instrumentalne

Przedmiotem badań są zwykle zwierzęta. Thorndike badał głodne koty w klatkach, które miały uruchamiać przyciskiem dźwignię, aby dostać jedzenie. Tresura jest oparta na warunkowaniu instrumentalnym. Innym badaczem w tej kategorii był Skinner (behawioryzm).

 

Warunkowanie klasyczne

Warunkowanie instrumentalne

Reakcja warunkowa jest związana zawsze z warunkową.

Warunkowa nie jest bezwarunkową, ale ZAWSZE są tego samego rodzaju

Reakcje mogą być somatyczne (np. cofnięcie ręki) oraz autonomiczne (zależne od wegetatywnego układu nerwowowego AUN – np. ślinienie się; i skurczu naczyń wewnętrznych)

Reakcje instrumentalne ruchowe, werbalne mają charakter somatyczny i zależny od OUN (tzw. ruchy dowolne)

Pojawienie się wzmocnienia jest niezależne od organizmu

Wzmocnienie jest zależne od reakcji organizmu, bo jest wynikiem określonej reakcji organizmu.

Podział wzmocnień na negatywne i pozytywne nie ma znaczenia.

Podział wzmocnień na negatywne i pozytywne wpływa na przebieg warunkowania instrumentalnego.

 

Wzmocnienie (wg Pawłowa) to utrwalenie związku między bodźcem warunkowym a reakcją warunkową poprzez pojawienie się bodźca bezwarunkowego.

 

Zjawiska dotyczące warunkowania

- powtarzanie (wg Pawłowa)

- wygaszanie reakcji warunkowej (zapominanie powoduje wygaszanie)

- do takich zjawisk należy też generalizacja – reakcja warunkowa na pojawienie się bodźca podobnego do warunkowego (np. nie tylko jeden dzwonek działał na psy, ale także kilka dzwoneczków)

- różnicowanie (nie zawsze generalizacja jest dominująca) np. czerwony kolor na ulicy nie zawsze oznacza STOP. Ktoś może być ubrany na czerwono np. kremos ;-)

 

John Watson – badania reakcji instrumentalnych na 34mies. dziecku. Dziecko uczono bojaźni przed szczurami, a następnie przed królikiem.

 

„insekty typu myszy, szczury i pająki”

 

Humpreys – jeśli wzmocnienia są przypadkowe i nieregularne to reakcja instrumentalna nie będzie prawidłowa. Np. jeśli dziecko zrobiło źle i raz się mu zwróciło uwagę a drugi raz nie to zostaje utrwalone złe zachowanie.

 

Wzmocnienie przypadkowe

Łączymy miłe zdarzenia z miejscem, czasem. Stąd przesądy 13 piątek.

 

Zasada Premacka

Zachowania. organizmu można uporządkować hierarchicznie pod względem częstości ich występowania. Najbardziej atrakcyjne zadania ułożone są na szczycie, najmniej – na samym dole. Np. oglądniesz dobranockę jak posprzątasz pokój.

Kary

Kara nie zmienia i nie modyfikuje sposobu działania, tylko tłumi. Gdy dziecko robi coś źle trzeba dać mu przykład, co powinien zrobić, żeby było to zrobione dobrze.

Osoba karana interpretuje kary jako sprawiedliwe lub niesprawiedliwe. Trzeba jasno sprecyzować dlaczego kara została wymierzona. Ważne jest też kto wymierza karę, bo jeśli jest to ktoś kto ciągle na coś narzeka i strofuje to kara nie przyniesie żadnego skutku. Ważna jest też regularność i konsekwentność.

 

Nauczenie bezradności (Seligman)

Doświadczenie na 2 grupach psów. Psy umieszczone zostały w pomieszczeniu, gdzie spotykał je nieprzyjemny bodziec. Jedno pomieszczenie było zamknięte, w drugim umożliwiono ucieczkę. Psy, które były w pierwszym pomieszczeniu były bezradne wobec bodźca. Ich mózgi miały też mniej neuroprzekaźnika – noradrenaliny.

 

Seligman prowadził także doświadczenia na studentach, których nagradzał niezależnie od tego, czy zasługiwali czy nie. Jeśli bez powodu dziecko dostanie wzmocnienie w postaci nagrody, to nie spowoduje to niczego dobrego. Może doprowadzić do depresji, ponieważ dziecko przestaje radzić sobie ze stresem.

 

Jesteśmy w równowadze, gdy wiemy, że mamy dostęp do tego, co lubimy. Nie musimy z tego korzystać, wystarczy wiedzieć, że mamy dostęp.

 

Źródło: http://www.entro.pl/lidka/uczenie.htm