JustPaste.it

A m a r a n t u s

Szarłat (łac. Amarantus) - chwast, kwiat, a może i zboże ? dlaczego okrzyknięto je zbożem XXI wieku.

Szarłat (łac. Amarantus) - chwast, kwiat, a może i zboże ? dlaczego okrzyknięto je zbożem XXI wieku.

 

A m a r a n t u s  f8871f86a882a32b330e33392fbe5d97.jpg

Amarantus (z greckiego amárantos „niewiędnący”). Roślina zielna z rodziny szarłowatych (ok. 50 gatunków) z obszarów tropikalnych i subtropikalnych, obecnie występujących na całym świecie jako chwasty.

Amarantus  (Amaranthus cruentus) , czyli szarłat należy do najstarszych roślin uprawnych świata. Historia jego uprawy sięga 5000 lat. Jego niezwykłe walory odżywcze doceniali Inkowie, Majowie i Aztekowie. Po kukurydzy, ziemniakach i fasoli była to najważniejsza roślina uprawna o wszechstronnym zastosowaniu.

Chrześcijańscy konkwistadorzy i przybyli do Ameryki misjonarze zakazali jego uprawy i w przeciwieństwie do kukurydzy, fasoli, ziemniaków, pomidorów  nie sprowadzili do Europy.

Pojawił się on w Europie dużo później, jako roślina ozdobna ze względu na dekoracyjne liście i kwiaty.

Nasiona wykorzystywano do pozyskiwania mąki, liście i młode pędy stanowiły wartościowy dodatek warzywny. Nasionom przypisywano magiczną moc, sporządzając z nich placki mające dodawać sił wojownikom. Wykonywano z nich także figurki, które po dodaniu ludzkiej krwi miały być formą ofiary dla najważniejszych bóstw.

Dzisiaj, uprawiany już nie tylko w krajach Ameryki Południowej, wzbudził zainteresowanie europejskich specjalistów od żywienia, nazywających amarantus zbożem XXI wieku.

Roślina ta bywa też nazywana szarłatem a to dlatego, że szkarłatne "pióropusze" ozdabiają jej wysokie na ponad dwa metry łodygi .   48c3c58cc795f77e0fad2f46da164b3d.jpg            9041eda86ca4a01cd04d546decd49a60.jpg  

W tych "pióropuszach" kryją się jasnobrązowe nasiona (nieco większe od ziaren maku), które są skarbnicą niezbędnych dla zdrowia substancji.

Zastosowanie nasion i liści szarłatu w kuchni :

- zmielone nasiona możemy dodać do mąki pszennej co podniesie wartość odżywczą wypieków nie zmieniając ich smaku

- podgrzane nasiona pękają i można z nich robić popcorn, posypać potrawy lub jeść w zupie mlecznej wraz z płatkami kukurydzianymi

- nasiona możemy przeznaczyć na zdrowe kiełki

- liście można stosować jako warzywo do surówek

fe6123fcd880a038e5b449c61abc9fa2.jpgNasiona amarantusa i zrobiona z nich mąka charakteryzują się wysoką wartością odżywczą i dietetyczną, w tym zawartością białka (17-21%) o wyjątkowo wysokiej jak na białko roślinne wartości biologicznej. Jest ono bowiem bogate w lizynę, metioninę i tryptofan, w które są ubogie białka zbóż tradycyjnych. Wartość biologiczna zawartego w nasionach amarantusa białka wynosi ok. 75 % czym przewyższa wartość biologiczną białka mleka (73%), jęczmienia (62%), pszenicy (56%), czy kukurydzy (44%).Zawarty w nasionach amarantusa i mące amarantusowej tłuszcz jest bogaty w niezbędne kwasy tłuszczowe oraz tokotrienole (pochodne witaminy E).

To w nim upatruje się ogromne możliwości w zaspokojeniu potrzeb żywnościowych. Kilka lat temu podjęto próbę uprawy amarantusa w Polsce, gdyż nasze warunki klimatyczne sprzyjają wegetacji tej rośliny. Największym powodzeniem cieszy się odmiana dająca nasiona, uprawiana i zbierana podobnie, jak inne zboża.

Istnieje już kilka polskich odmian, dopuszczonych do obrotu, a pozyskane ziarna i wyroby na bazie amarantusa można kupić w sklepach ze zdrową żywnością.

Co spowodowało, że coraz więcej osób interesuje się tą rośliną?

  •   Wartościowe białko

Nasiona amarantusa są źródłem cennego białka.. Okazuje się, że w nasionach jest go więcej niż w mleku, w dodatku białka posiadającego wszystkie aminokwasy egzogenne (zwłaszcza dużo lizyny). Jest ono lepiej przyswajalne i ma większą wartość odżywczą niż to pochodzące z mleka czy soi, a przy tym nie zawiera glutenu. Przygotowywane z aramantusowej mąki pieczywo, makaron czy ciasta można więc podawać dzieciom chorym na celiakię.

  •    Cenne kwasy tłuszczowe

Ziarna amarantusa obfitują też w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, witaminę E oraz skwalen (tłuszcz). Ponieważ ograniczają one powstawanie złego cholesterolu, chronią naczynia krwionośne przed miażdżycą. Na szczególną uwagę zasługuje skwalen, który słynie też z działania odmładzającego. Jego stężenie w oleju z amarantusa jest dziesięciokrotnie wyższe niż w oliwie z pierwszego tłoczenia. Nasiona amarantusa mają również sporo błonnika, który nie tylko spowalnia wchłanianie niekorzystnie wpływających na serce tłuszczów, ale także pobudza pracę jelit.
Powszechnie uważa się, że oliwa z oliwek „dziewicza” (extra virgine) jako jeden z ważnych składników, tzw. diety śródziemnomorskiej wywiera prozdrowotny wpływ na organizm ludzki.

  •   Niezastąpione pierwiastki

Amarantus jest źródłem wielu składników mineralnych, zwłaszcza wapnia (250 mg/100 g nasion), fosforu, potasu i magnezu. Spożycie 100 g nasion amarantusa pokrywa 1/3 dziennego zapotrzebowania na wapń. Pod względem ilości żelaza (15 mg w 100 g nasion) bije na głowę niemal wszystkie rośliny, z osławionym szpinakiem włącznie, co z powodzeniem można wykorzystywać w stanach anemii, a także w diecie kobiet ciężarnych potrzebujących w tym okresie szczególnie dużo tego pierwiastka. Włączenie do jednego posiłku dziennie dania przygotowanego z nasion amarantusa całkowicie pokrywa zapotrzebowanie na żelazo. Pod względem witamin występuje ich tyle samo, co w innych zbożach.

  •  Ziarno lekkostrawne i bogate w błonnik

Amarantus jest produktem nie tylko wyjątkowo odżywczym, ale także lekkostrawnym. Zawdzięcza to m.in. niezwykle drobnej frakcji skrobi. Jest ona pięć razy łatwiej strawna od – uznawanej dotąd za lekkostrawną - skrobi zawartej w kukurydzy; dlatego amarant można spożywać nawet na krótko przed wysiłkiem fizycznym lub umysłowym, np. przed egzaminem, treningiem czy zawodami. Wysoka wartość odżywcza i energetyczna sprawia, że dania lub chrupki z amarantusa znalazły się w diecie osób uprawiających duży wysiłek fizyczny (sportowcy, komandosi). W porównaniu z innymi zbożami zawiera stosunkowo dużo błonnika, zawiera go więcej nawet niż słynne otręby owsiane. Znacząca obecność włókna stawia tę roślinę w rzędzie produktów przeciwdziałających chorobom układu krążenia. Zawiera też takie substancje jak skwaleny, opóźniające procesy starzenia organizmu i antyoksydanty przeciwdziałające chorobom nowotworowym. Z powodzeniem można stosować go w żywieniu osób z hiperlipidemią, anemią, miażdżycą, cukrzycą, chorobami układu nerwowego, krążenia i kostnego, a także może być składnikiem diety dzieci chorych na celiakię, gdyż nie zawiera glutenu.

Preparowane, ekspandowane ziarno amarantusa doskonale w dodatku z:  jogurtem, kefirem, mlekiem, miodem, ciepłą czekoladą, musli, lodami...

Produkty z amarantusem są idealnym codziennym posiłkiem dla:

  •   Aktywnych - ze względu na lekkostrawną skrobię oraz białko bardziej wartościowe od białka soi i mleka
  •   Dbających o serce - ze względu na skwalen i błonnik obniżające poziom cholesterolu oraz dużą zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych
  •  Dbających o w ygląd - ponieważ zawarty w amarantusie skwalen ujędrnia skórę i chroni ją przed szk odliwym promieniowaniem ultrafioletowym, a kolejny składnik tego zboża, błonnik, p omaga w uzyskaniu zgrabnej sylwetki
  •  Kobiet w ciąży - ponieważ amarantus zawiera więcej łatwo przyswajalnego żelaza od szpinaku
  •   Osób mających stresującą pracę - dlatego, że amarantus zawiera więcej uspokajającego magnezu niż czekolada
  •  Chcących zachować młodość - ze względu skwalen będący tłuszczem otrzymanym z amarantusa, który opóźnia procesy starzenia się organizm
  •   Dla dzieci - gdyż zawiera więcej wapnia, wzmacniającego kości, niż mleko.

 W Polsce opracowano wiele przepisów potraw przyrządzanych z udziałem amarantusa. Artykuły i produkty są już  dostepne w sklepach ze "zdrowa żywnością".

  Przepisy:   

  Placuszki z amarantusa

Składniki:

  • 2 jajka
  • 1 filiżanka mleka
  •   łyżka miodu                                                      0c8ec03e0db0a7eed4391a9b177d0580.jpg
  • 2 łyżki stopionego masła lub margaryny
  • 1/4 filiżanki mąki pszennej
  • 1/2 filiżanki mąki z amarantusa.                                                        

Sposób przygotowania:  Jajka ubić. Dodać mleko, miód, stopione masło i wymieszać. Dodać mąkę pszenną i z amarantusa. Wyrobić ciasto i zostawić przez noc w lodówce. Formować z ciasta cienkie placuszki i smażyć na rozgrzanym oleju.

 Murzynek z amarantusa

Składniki:

  • 1 1/3 szklanki mąki pszennej,
  • 2/3 szklanki mąki z amarantusa,
  • 1 kostka margaryny,
  • 1 szklanki mleka (lub wody),
  • 2 szklanki cukru,
  • 4 łyżki kakao (lub 2 łyżki Karobu),
  • 1 łyżeczka proszku do pieczenia,
  • 4 jaja,
  • zapach rumowy,
  •  popping do posypania.5f09f4d19b7872e01df5863a1d51d9e8.jpg

Sposób przygotowania:  Mleko, margarynę, cukier i kakao zagotować w rondelku: podzielić na dwie części. Po ostudzeniu do jednej z nich dodać mąkę, proszek do pieczenia, żółtka, zapach. Wyrobić ciasto i delikatnie wymieszać z pianą z białek. Ciasto piec ok. 50 min. Pozostałą cześć masy kakaowej wykorzystać jako polewę. Posypać ciasto poppingiem.


Amarsotto z pieczarkami

Składniki:

  • 250g ugotowanego ziarna amarantusa,
  • 50 g cebuli,
  • 30 g masła,
  • 100 g świeżych pieczarek,
  • 100 g mieszanki chińskiej (mrożonej),
  • 1 ząbek czosnku,
  • 1 łyżeczka majeranku,
  • pieprz, sól, papryka do smaku,c3412a8a0f2dbbc246a8202c92d9a48a.jpg
  • 1 szklanka jarzynowego wywaru.

Sposób przygotowania: Cebulkę posiekać w drobną kostkę. Następnie starannie umyj pieczarki i również pokrój je na drobne kawałki. Cebulę i pieczarki podduś przez chwilę na roztopionym maśle. Następnie dodaj do tego mieszankę chińską i jeszcze chwilę duś wszystko razem. Dodaj szklankę jarzynowego wywaru i przyprawy do smaku. Na końcu dopiero dodaj do potrawy ugotowane uprzednio ziarna amarantusa. Warzywa trzeba dusić, aż do momentu całkowitego odparowania wywaru jarzynowego. Danie smakuje znakomicie!

Bezglutenowa zupa z amarantusa.

Składniki:

  • 200 g nasion amarantusa, 
  • 1 litr przecieru z jarzyn,
  • 1 duża cebula,
  • 40 g masła,
  • 100 g śmietany,
  • pieprz, gałka muszkatołowa, 1-2 łyżki mąki z amarantusa.          19bf81259df1a45bb0ce96bb880fb0ab.jpg

Sposób przygotowania : Nasiona amarantusa gotować w przecierze z jarzyn 20 min. na wolnym ogniu. Dodać lekko przysmażone plasterki cebuli i gotować jeszcze 10 min. Dodać śmietanę i przyprawy do smaku. W razie potrzeby zagęścić, dodając mąkę z amarantusa. Podawać z utartym serem i szczypiorkiem.


Smacznego !


Uprawa amarantusa w Polsce  jest możliwa właściwie na terenie całego kraju.

Ważne, aby gleba na której zostaje zasiany amarantus była żyzna i sucha. Nasiona wysiewa się w drugiej-trzeciej dekadzie maja . Zbiory natomiast przypadają zazwyczaj tuż po pierwszych przymrozkach (amarantus przestaje rosnąć, gdy temperatura spadnie poniżej 7 stopni Celsjusza), czyli w październiku lub listopadzie.

Podobno uprawa amarantusa jest opłacalna – przy plonach z hektara sięgających 2 – 3 ton, cena skupu jest przeważnie przynajmniej 3 krotnie wyższa niż w przypadku pszenicy. Uprawa szarłatu jest siłą rzeczy ekologiczna, bowiem rośliny nie znoszą pestycydów. Najbezpieczniej nawozić je organicznie (kompostem lub obornikiem), bo stosowane nieumiejętnie nawozy mineralne mogą doprowadzić do kumulacji niebezpiecznych azotanów i azotynów. Jedyny problem dużych upraw to czyszczenie i suszenie nasion aby nie spleśniały , trzeba to robić bez zwłoki - tuż po zbiorach.

 

Polecam również :  http://www.eioba.pl/a123004/j_e_z_o_w_k_a_purpurowa 

                                    http://www.eioba.pl/a123112/z_u_r_a_w_i_n_a 

 

 

 

W artykule skorzystałam z linków :

15a3fdc93bc4c9d6f13fc0c132868458.jpg