Jak ma wyglądać prezentacja maturalna? Od czego zacząć? Co zawrzeć w bibliografii, planie i samej prezentacji? Jak wygląda matura w praktyce? Jak zdać?
Jak ułatwić sobie przygotowanie prezentacji maturalnej z języka polskiego?
Zasady, które przyspieszają końcową (lub jedyną) fazę przygotowania pracy:
1.Lepiej kilka godzin zastanawiać się nad tematem, niż kilka tygodni męczyć się przez temat:)
Poświęć dłuższą chwilę na wybór tematu. Bardzo ważne by był chociaż trochę związany z twoimi zainteresowaniami, a gdy już podejmiesz decyzję, to zastanów się jakimi dziełami powinieneś się posłużyć (literaturą podmiotu), czy je przeczytałeś i czy pamiętasz coś z ich interpretacji.
Podpowiedzi:
Warto wybrać temat, w którym można analizować również inne teksty kultury (obrazy, utwory muzyczne, filmy itp). Zazwyczaj jest to łatwiejsze dla ciebie i bardziej interesujące dla komisji:)
Jeżeli wybierzesz dzieło autora będącego przedstawicielem symbolizmu lub sztuki nowoczesnej/współczesnej, to będziesz miał większą swobodę w interpretacji przesłania.
2. Nudzą cię utwory przedłożone w twojej literaturze podmiotu?
Przy pisaniu bibliografii wybierz interesującą cię literaturę przedmiotu. Utwory nie muszą być znane, wybierasz je przecież sam. A im mniej o nich wiadomo, tym lepiej dla ciebie:)
Podpowiedzi:
Pamiętaj, że nie musisz czytać całych książek, a jedynie odnieść się do kilku stron, które akurat cię zaciekawiły (wystarczy odpowiednia adnotacja). A skoro ty znajdujesz w nich coś interesującego i oryginalnego, to tym bardziej komisja egzaminacyjna:) Jeśli zgadzasz się z poglądami autora, to łatwiej ci będzie cokolwiek wykrztusić, gdy „zeżre cię stres” podczas matury.
3. Niech plan ci się podoba!
Postaraj się przygotować jak najlepszy plan, naprawdę warto. Zawrzyj w nim informacje potrzebne dla komisji : omawiane dzieła w wybranej przez siebie kolejności, a także podpunkty, w których zawrzesz zrozumiałe dla ciebie skróty przemyśleń.
Podpowiedzi:
Pamiętaj, że plan jest przede wszystkim dla ciebie. Warto na nim umieścić zwroty (oczywiście pamiętając o ich poprawności), które dzięki systemowi skojarzeń łatwo zapamiętasz. Wbrew pozorom im więcej na planie, tym lepiej dla ciebie!
4. Jak zacząć? I co potem?
Rozpoczynając swoją wypowiedź musisz podać, jaki wybrałeś temat -za to też są punkty:)
Szczegóły:
Wprowadzenie tematu: Wprowadzając temat możesz użyć zwrotów np. „tematem mojej wypowiedzi jest/będzie...”, „wybrałem/łam temat (dotyczący)...”.
Teza: We wstępie możesz postawić tezę lub hipotezę.
Różnica: Teza jest oznajmieniem czegoś i analizując utwory udowadniasz, że jest prawdziwa.
Hipoteza jest pytaniem, niepewnym stwierdzeniem (może jest tak że... czy to prawda, że...?) i możesz udowadniać jej prawdziwość lub nieprawdziwość (stosować argumenty za i zbijać kontrargumentami przeciw).
Dowodzenie poprzez hipotezę jest ogólnie uznawane za trudniejsze, ale wszystko zależy od twoich preferencji:)
Analiza utworów: Analizując utwory pamiętaj o tym by ich nie streszczać (bibliografię oddajesz też po to, by egzaminator mógł się zapoznać z przedłożonymi utworami). Wystarczy po krótce podać autora, epokę, zarys problemu. Podczas analizy nie zapominaj o sensie pracy, podkreślaj więc, jakie argumenty przedstawiasz. Używaj zwrotów np. „przemawia to za tezą / stwierdzeniem, że...”, „jest to dowodem na to, że...”, „w ten sposób bohater udowadnia, że...”, „Moim kolejnym argumentem przemawiającym za tezą....jest zachowanie/działanie/postać...”
Ważne jest także odpowiednie wprowadzanie cytatów np. „świadczy o tym fragment...”.
Podsumowanie: Powinno być nie krótsze niż wstęp (ok.5min). Możesz wymienić postacie, o których opowiadałeś i ustosunkować się do ich zachowania.
5. Kontroluj objętość pracy, by uniknąć przekroczenia czasu.
Niestety prezentacja maturalna ma to do siebie, że albo nie wiesz zupełnie, co mówić, albo nie możesz przestać. Najlepiej podczas przygotowania kontrolować jej „objętość”. Oczywiście nie da się pracy „pociąć” i niektóre utwory wymagają dłuższej analizy niż inne, ale należy pamiętać o tym, że czas jest ograniczony.
Podpowiedzi:
Długość pracy powinna wynosić nie więcej niż 3, 5 str maszynopisu (najlepiej około 3). W tym 1 str wstęp + podsumowanie i 2str analizy (oczywiście to tak tylko orientacyjnie:)
6. Co jeśli jest już za późno, jest matura, a ja mówię za wolno?
Kontroluj czas.
Gdy widzisz, że czas „płynie zbyt szybko” i sam wstęp zajął ci prawie 10 minut, to szybko się ratuj i rób resztę po łebkach, powiedz coś o każdym utworze i podsumuj wypowiedź!
Jeśli podczas matury zobaczysz, że już prawie minęło Twoje 15 minut, a jesteś w trakcie podsumowania, to postaraj się je jak najszybciej skończyć, ale tak by twoja cała wypowiedź nie straciła sensu (tzn. możesz wyciąć parę zdań, ale nie zapominaj o tych kluczowych). Spokojnie: komisja doda ci „odrobinę czasu”(pojęcie względne-zależy od komisji), jeśli widzi, że dążysz do jakiejś pointy:)
7. Na zakończenie: Różne niepewności czyli słowniczek.
Bibliografia: literatura podmiotu- analizowane przez ciebie utwory, których bohaterów omawiasz itp. Literatura przedmiotu- słowniki, poradniki, interpretacje utworów, mogą to być też przedmowy, wstępy utworów. Rada: nie należy zawierać w bibliografii utworów z opracowaniami, a także stron WWW typu np. sciaga.pl, bryk.pl.
Pamiętaj, aby zawrzeć w bibliografii jakiego sprzętu potrzebujesz od szkoły (np. rzutnik, komputer) a także jakich materiałów pomocniczych użyjesz (prezentacja multimedialna na płycie CD lub innym nośniku, cytaty na osobnej kartce, podkładka na kartke, plakaty itp)
Plan: Pierwszym punktem planu jest „Bibliografia”. Jeśli jej nie zmieniłeś powinieneś napisać, że literatura podmiotu i literatura przedmiotu jest taka jak w przedłożonym wcześniej spisie bibliograficznym. Pamiętaj aby napisać go poprawnie (pod względem stylistycznym i sensownym). Zazwyczaj to ty wybierasz formę (zdania czy równoważniki zdań), ale najczęściej stosuje się te drugą opcję, ponieważ plan jest tylko pomocą, z której nie możesz czerpać „gotowych zdań”(tzn. możesz na jego podstawie konstruować swoją wypowiedź, ale nie możesz czytać pełnych zdań). Najlepiej przedstaw w planie strukturę swojej wypowiedzi (podpunkty do punktów).
Materiały pomocnicze: Mogą być różne, w zależności od tego jakie komisja dopuszcza. Jeżeli jest to tylko/ także kartka z cytatami, to pamiętaj, by mieć dodatkową kopię, którą musisz przedłożyć egzaminatorowi.
Jeżeli w prezentacji multimedialnej lub na plakatach zawarłeś cytaty, to oczywiście nie musisz ich przedkładać. Pamiętaj o tym by zamieścić na bibliografii/planie (w zależności od wymogów twojej szkoły) informacje o wszystkich (nawet zwykłych podkładkach pod papier) materiałach pomocniczych, jakie chcesz ze sobą zabrać na sale egzaminacyjną , by uniknąć nieprzyjemności lub ewentualnego pozbawienia cię wszystkich materiałów (zdarzają się niestety takie przypadki...). Jeśli korzystasz z prezentacji multimedialnej, to pamiętaj, żeby dowiedzieć się wcześniej z jakiego oprogramowania korzysta twoja szkoła i przetestować zgodność twoich materiałów ze szkolnym sprzętem.
Korekty zmiany: Jeśli nie zawarłeś czegoś w planie (np. wszystkich materiałów pomocniczych, wymogów technicznych) lub zmieniłeś bibliografię możesz wprowadzić korekty.
Możesz dowiedzieć się u nauczyciela języka polskiego w jakiej formie masz udokumentować te zmiany i jaki jest ostateczny termin ich wprowadzania (co w praktyce często jest zależne od szkoły).
8. Czy trudno jest zdać?
Niedawno zdawałam maturę, bardzo nie lubiłam języka polskiego, przygotowywałam prezentację sama, zdałam i nie bolało...tak bardzo.
Mogę więc uspokoić, że nie jest to wcale takie trudne. Stres? Nie powiem, też się bałam i miałam wątpliwości przygotowując swoją pracę.
Moja komisja egzaminacyjna nie była zła, ale do najsłodszej też nie należała.
Mogę jednak z czystym sumieniem powiedzieć, że bardzo ciężko jest takiej matury nie zdać. Najczęstsze przypadki to osoby, które przychodziły zmęczone, po imprezie lub z gotową (czyjąś) pracą, której nawet nie przeczytały lub takie, które ledwo umiały wymienić utwory ze swojej bibliografii.
Nie masz się więc czym martwić, wystarczy trochę wysiłku, by zdać. Nawet jeżeli „powinie ci się noga”, to wybrniesz na te 6pkt.
Życzę powodzenia!