Działanie wychowawcze z pewnością można nazwać rozwijającymi. Istnieje jednak wiele zjawisk społecznych, które poważnie utrudniają czy wręcz uniemożliwiają rozwój jednostki.
Indoktrynacja - swoista odmiana tresury umysłowej. Wpaja się człowiekowi przez wielokrotne powtarzanie wiadomości, przekonań, ocen, nie mających żadnych racjonalnych podstaw. Wszelka indoktrynacja zmierza do wywoływania silnych, irracjonalnych przekonań oraz do ukształtowania fałszywej świadomości. Prowadzi to do powstania dużej podatności człowieka na zewnętrzne sterowanie nim i do fanatycznego zaangażowania w fałszywe idee.
Manipulacja – ludzie bezwiednie realizują cele manipulatorów. Celem działań manipulacji jest pozbawienie ludzi swobody wyboru i prawa decyzji, przy jednoczesnym stwarzaniu złudzenia tej swobody oraz uczynienie ich bezwolnymi wykonawcami planów manipulatorów.
Autorytaryzm – można się z nim często spotkać w rodzinie, w szkole czy innych instytucjach wychowawczych, w których oddziałuje się na dziecko z pozycji siły, jedynego autorytetu, narzuca się mu swoje stanowisko, przekonania, pogląd i cele.
Postępowanie autorytarne w wychowaniu zmierza do zniewolenia wychowanków, do narzucenia im „ jedynego słusznego ” rozwiązania, bez pytania ich o zdanie.
Wszystko to hamuje rozwój osobowości wychowanka.
A jaki powinien w tym wszystkim być wychowawca?
Wychowawca powinien posiadać pewne umiejętności m.in. umiejętności rozumienia ludzi, komunikowania się z nimi i umiejętność rozwiązywania konfliktów. Musi wiedzieć, że sam musi się zmienić z tradycyjnego wychowawcy na lepszego, zdolnego odczuwać, myśleć, być wrażliwym na drugiego człowieka, autentycznym i otwartym. Powinien działać dla dobra innych, nieść pomoc, partnersko podchodzić do ludzi, współgrać i współpracować ze swoimi wychowankami. Powinno go cechować uczuciowe współbrzmienie z ludźmi, powinien potrafić wczuć się w ich przeżycia, uwrażliwić się na cudze życie. Ale aby rozumieć innych wychowawca powinien przede wszystkim rozumieć siebie.
Następną ważną właściwością osobowościową wychowawcy powinno być angażowanie się w sprawy ważne dla innych, a także być autentycznym i otwartym wobec ludzi. Unikać fałszu, przybierania maski kogoś kim się nie jest. Wychowawca taki powinien być komunikatywny, chcieć nieść pomoc innym, umieć rozwiązywać konflikty i przeciwdziałać wszelkim zagrożeniom.
Coraz więcej dyskutuje się na temat jak wychowywać, czy dotychczasowe stosowane metody wychowawcze były w stanie wyzwolić cały potencjał w rozwoju człowieka. Porównując ze sobą psychoterapeutyczne i tradycyjne wychowanie dzieci spostrzegamy różnice i już ten fakt wzbudza w nas chęć bliższego poznania istoty oddziaływań psychoterapeutycznych , aby porównać je z dobrze znanymi sposobami postępowania klasycznie wychowawczego. Psychoterapia i wychowanie maja dużo ze sobą wspólnego.
Warto więc się zastanowić jak wygląda wychowanie w naszych rodzinach, szkołach i różnych placówkach wychowawczych i zastanowić się czy nie warto tego zmienić na humanistyczne psychoterapeutyczne podejście do wychowania.