Jak wybrać najlepszy wariant otwierając sklep internetowy? Czym należy się kierować? Jakie możliwości oferują poszczególne rozwiązania?
W początkowym etapie naszego internetowego przedsięwzięcia kluczowymi kwestiami będą kwestie techniczne, mające znaczący wpływ na naszą obecność w Internecie. To one w dużej mierze będą decydować o tym, czy uda nam się dotrzeć do odbiorcy czy też nie.
Zdefiniowaliśmy już swoją strategię sprzedaży. Sprecyzowaliśmy plan naszej działalności w Internecie, wiemy co dokładnie będziemy sprzedawać oraz w jaki sposób będzie wyglądała nasza polityka marketingowa względem klienta. Kolejnym krokiem, pomijając sprawy czysto biznesowe związane z pozyskaniem towarów oraz działalnością firmy, jest uruchomienie swojego sklepu internetowego, będącego medium komunikacji między nami na potencjalnym klientem, naszą wizytówką w Internecie oraz centrum statystyk, pozwalającym na ocenę m.in. skuteczności naszych działań marketingowych. Ilość możliwych rozwiązań, sposród których możemy wybierać, jest przeogromna i zależy głównie od specyfiki naszej działalności (co sprzedajemy, jaka jest marża na sprzedawane produkty itp.), nakładów finansowych jakie jesteśmy gotowi ponieść oraz skali wolnego czasu, jakim dysponujemy. Poniżej zamieszczam podstawowy podział takich rozwiązań.
1. Rozwiązania darmowe
Darmowe rozwiązania e-commerce nie ustępują niczym ich płatnym odpowiednikom. Pozwalają na zarządzanie zamówieniami, dodawanie kategorii i produktów, komunikację z klientem i generalnie wszystko inne, bez czego sprzedaż (internetowa czy nie) obejść się nie może. Pradziadkiem skryptów open source e-commerce jest znany i ciągle używany osCommerce, od momentu jego powstania dostępnych jest także wiele innych skryptów, takich jak Quick Cart, Magento czy Prestashop.
Przykładowy sklep wdrożony w oparciu o skrypt Prestashop
Funkcjonalność każdego z nich jest mniej więcej podobna do reszty i generalnie każdy pozwala na kompleksowe, elastyczne zarządzanie działalnością w Internecie. Największe ich zalety to skalowalność, możliwość dostosowania do praktycznie każdego widzi-mi-się sprzedawcy oraz bardzo szeroki wachlarz ogólnodostępnych modułów i szablonów graficznych. Wszystko to – uwaga uwaga – za darmo. No, może prawie wszystko. Przykładowo, twórcy sklepu Prestashop, poza udostępnianiem darmowego skryptu, zajmują się sprzedażą szablonów graficznych, rozbudowanych modułów (optymalizacja SEO, poszerzanie funkcjonalności sklepu itp.) oraz hostingiem skupionym na e-commerce. Nie jest to więc działalność charytatywna, lecz pełnoprawny biznes, jednak nie zmienia to faktu, iż już darmowa część udostępnianych możliwości umożliwia obsługę zdecydowanej większości scenariuszy.
Sklep demonstracyjny skryptu Magento
Trudno przecenić jeden z największych atutów opensourcowych skryptów e-commerce. Chodzi mianowicie o bardzo liczną społeczność skupioną wokół tego typu rozwiązań. To ona przeważnie stanowi o ich popularności (z czego twórcy skryptów doskonale zdają sobie sprawę i skrzętnie wykorzystują), uruchamiając fora internetowe, projektując darmowe szablony czy moduły, pomagając innym… Takie wsparcie zadecydowało o ilości internetowych punktów sprzedaży, które funkcjonują właśnie dzięki darmowemu oprogramowaniu. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby do tej społeczności dołączyć. Każdy, kto prowadzi własną działalność, może – z odrobiną samozaparcia i gotowości do nauki – zmodyfikować własny sklep lub zmienić jego wygląd w praktycznie dowolny sposób. Wszystko jest kwestią czasu i determinacji. Jeśli natomiast brak nam czasu, aby samemu wdrażać się w programowanie, zawsze można zlecić pracę innym. Ze względu na otwartość kodu takimi modyfikacjami zajmuje się znacząca ilość osób, a – jak wiadomo - duża konkurencja skutkuje niskimi cenami usług.
Przed wyborem konkretnego rozwiązania warto zapoznać się z możliwościami każdego ze sklepów. Wszystkie oferują tryb demonstracyjny, który pozwala ocenić, jak dany sklep będzie wyglądał, przetestować jego interfejs oraz możliwości. Wystarczy w Google wyszukać odpowiedzi na frazę <nazwa sklepu> + demo store (np. „prestashop demo store”) aby z łatwością dotrzeć do każdego z nich. Przede wszystkim jednak warto zajrzeć na tzw. zaplecze (back office) sklepu, najczęściej również udostępnianie do wglądu. Dopiero tam możemy obiektywnie sprawdzić, co kryje się „pod maską” danego skryptu, jaki jest pełny zakres funkcjonalności, które elementy możemy modyfikować, a których nie. Najlepszym sposobem weryfikacji, czy konkretne rozwiązanie będzie odpowiadało naszym oczekiwaniom, jest jego przetestowanie. Dokonując zakupu jednego z przykładowo zamieszczonych towarów możemy, poprzez odwiedzenie odpowiednich sekcji na zapleczu, prześledzić w jaki sposób zamówienie będzie realizowane, jak wygląda komunikacja z klientem czy też jakie statystyki sklep udostępnia administratorowi. Ważnym czynnikiem jest też łatwość dodawania produktów do asortymentu, przydzielanie do kategorii, konfiguracja finansowa (obsługa walut, przeliczniki kursowe, możliwość wystawienia faktury VAT) i logistyczna (warunki i koszty dostawy, definiowanie przewoźników) oraz możliwość definiowania własnej strategii marketingowej (polityka cenowa – możliwość definiowania rabatów i voucherów lub jej brak, promocje i przeceny, skonta dla stałych klientów). Wybór – jak widać – nie należy do prostych, gdyż każdy ze sklepów oferuje trochę inny sposób obsługi różnych scenariuszy i należy wybrać ten, który jest dla nas najwygodniejszy. Należy pamiętać, że dany skrypt będziemy wykorzystywać przez najbliższe miesiące (lub lata) więc decyzja nie powinna być podejmowana pochopnie. Warto uprościć sobie sprawę zadając pytanie na forum lub też kontaktując się z osobami zorientowanymi w temacie, zgromadzenie odpowiedniej ilości opinii pomoże w wystawieniu wyważonej, a tym samym wmiarę obiektywnej oceny.
2. Komercyjne skrypty sklepów internetowych
Obecnie na rynku znajduje się wiele komercyjnych skryptów do obsługi sklepów internetowych. Jako przykład podać można jeden z najbardziej znanych w Polsce – KQS Store. System, poza standardowymi funkcjami sklepu internetowego, oferuje m.in. integrację z większością polskich porównywarek cen, pasaży zakupów oraz systemów płatności on-line, kontrolę nad stanami magazynowymi, generowanie faktur VAT, możliwość zdefiniowania oddzielnych cenników dla sprzedaży hurtowej i detalicznej, możliwość składania zamówień bez rejestracji użytkownika oraz wiele innych. Trzeba przyznać, że oferta firmy KQS Projekt jest bardzo bogata, zresztą pozostałe komercyjne oferty również prezentują się podobnie obiecująco. Komercyjne sklepy to dobre rozwiązanie dla osób, które zapoznały się z możliwościami konkretnego skryptu i zdecydowały, iż jego funkcjonalność jest dla nich wystarczająca i nie widzą potrzeby aby w późniejszym czasie poszerzać ją o kolejne moduły. Jest to całkiem zrozumiałe ze względu na zestaw modułów, które otrzymujemy już na początku. Czasami ciężko zaplanować na początku działalnosci, w jakim stopniu zmieniające się warunki rynku wymuszą zmiany w sposobie funkcjonowania naszego biznesu i tym samym naszego sklepu, będącego jego technicznym i marketingowym narzędziem. Patrząc na to w taki sposób, rozbudowane skrypty komercyjne są świetnym wyborem – ich zakup wiąże się z niewielkim kosztem, jaki musimy ponieść, biorąc pod uwagę, iż w zamian otrzymujemy rozbudowany, stabilny i sprawdzony system do zarządzania własnym sklepem.
Standardowy szablon dla płatnego skryptu sklepu KQS.Store
Tak jak większość rozwiązań komercyjnych, płatne skrypty posiadają jedną istotną wadę. Ich rozwój zależy w znaczącym stopniu od woli i chęci firmy, która stoi za jego powstaniem. W niektórych przypadkach rozwój oprogramowania jest kontynuowany również przez niezależnych deweloperów, jednak jest to rzadkość. Często musimy ograniczyć się do funkcjonalności oferowanych przez sklep i raczej niełatwo będzie nam znaleźć kogoś, kto podjąłby się ich stworzenia lub modyfikacji skryptu sklepu, a jeśli taki ktoś się znajdzie, przyjdzie nam odpowiednio za to zapłacić. Dodatkowo rozwój szaty graficznej, jej zaprojektowanie, modyfikacja rozmieszczenia modułów na stronie itp. również wiążą się z nieco większymi kosztami niż w przypadku rozwiązań open source. Wynika to głównie z faktu, iż oprogramowanie open source pisane jest z założenia z myślą o rozwoju, modyfikacjach oraz dostosowaniu do prywatnych oczekiwań użytkownika, podczas gdy struktura oprogramowania komercyjnego jest bardziej sztywna i hermetyczna (nie jest to reguła, lecz z pewnością przeważający przypadek). W rezultacie osoby, które zajmują się modyfikacją takich rozwiązań, wyżej się cenią.
Dodatkową kwestią jest konieczność chociaż podstawowej znajomości technicznych aspektów dotyczących instalacji, konfiguracji i modyfikacji skryptu. Decydując się na zakup komercyjnego skryptu musimy pamiętać, iż konieczny będzie zakup konta u usługodawcy hostingowego, trzeba też będzie samemu wgrać skrypt na serwer, utworzyć potrzebne bazy danych, zakupić i skonfigurować domenę, a także zainstalować sklep. Znajomość elementarnej obsługi phpMyAdmin oraz klienta FTP będzie więc konieczna. Oczywiście, w razie napotkania problemów nie do pokonania, zawsze można zwrócić się z pomocą, np. do mnie. ;-)
Należy pamiętać, że rozwiązania płatne są jak najbardziej słusznym wyborem. Dzięki początkowemu pakietowi funkcjonalności oraz wsparciu technicznemu (oferowanym przez większość producentów) pozwalają na komfortową pracę i sprawne prowadzenie sprzedaży. Niemniej jednak cały czas należy mieć na uwadze, iż prędzej czy później zmiany wynikające z rozwoju sklepu będą konieczne – należy się zawczasu zastanowić, co wtedy planujemy zrobić.
3. Platformy sklepów internetowych
Platformy sklepów internetowych to rozwiązanie dla osób, które chcą mieć możliwie najmniej do czynienia z technicznymi aspektami projektowania i uruchamiania sklepu. Korzystając z usług takiej platformy otrzymujemy konto, które stanie się centrum dowodzenia naszej działalności. Z panelu administracyjnego (tzw. back office) mamy możliwość jego pełnej konfiguracji, m.in. definiowania warunków płatności, przewoźników, dodawania kategorii i produktów, zarządzania zamówieniami itp. Usługodawcy oferują przeważnie szereg funkcji, które ułatwiają zaistnienie sklepu w Internecie. Poza możliwością modyfikowania jego wyglądu (w ograniczonym zakresie) często otrzymujemy szereg przydatnych narzędzi do integracji z porównywarkami cen (np. Ceneo, Skąpiec, Radar, Nokaut) i pasażami handlowymi (np. zakupy.onet.pl) oraz obsługi płatności on-line (np. Platnosci.pl). W zakresie usług znajduje się też podstawowa optymalizacja SEO (Search Engine Optimisation – w tym przypadku: optymalizacja kodu strony pod kątem wyszukiwarek), dzięki której będziemy widoczni (lepiej lub gorzej) dla osób poszukujących produktów np. za pomocą Google. W przypadku platform sklepowych opiera się ona na zgodności ze standardami pisania kodu, nie ma natomiast związku z pozycjonowaniem w wyszukiwarkach, poza umieszczeniem naszego konta na liście pozycji obsługiwanych przez platformę. Dodatkowo oferty każdej z platform uzupełnione są o specjalne funkcjonalności, które mają zachęcić sprzedawców do przystąpienia do programu, a klientów – do zakupu w nowopowstałym sklepie. W przypadku platformy iStore jest to Program Ochrony Kupujących grupy Allegro, którego celem jest zabezpieczenie (do kwoty 10 000 zł) zakupów naszych klientów. Podnosi to wiarygodność sklepu oraz poczucie bezpieczeństwa podczas dokonywania transakcji, które jest bardzo ważne z punktu widzenia osób kupujących za pomocą Internetu.
Przykładowy sklep uruchomiony na platformie iStore
Nie wszystko wygląda jednak tak różowo jakby się z początku wydawało. Drugą stroną medalu jest cena, jaką musimy zapłacić za taki hosting. Naliczanie płatności przeważnie rozwiązywane jest w dwojaki sposób – abonamentowo (np. platforma sklepy24h.pl) lub poprzez naliczanie prowizji dla firmy hostującej od zysku wypracowanego przez sklep (np. platforma iStore.pl). Szczególnie to drugie rozwiązanie jest z początku korzystne dla sprzedawcy, gdyż nie wymaga na starcie znaczących nakładów finansowych i pozwala na natychmiastowe rozpoczęcie działalności. Z czasem jednak koszty te zaczynają ciążyć, szczególnie jeśli marża na sprzedawane produkty jest niewielka, co ma miejsce w przypadku, gdy nie zajmujemy się handlem np. wyrobami jubilerskimi czy dziełami sztuki, lecz książkami lub elektroniką. W pewnym momencie możemy zorientować się, że spora część naszego zysku jest pożerana przez opłaty, które nalicza nam platforma, przy czym jedyne co oferuje nam w zamian to hosting. Zaprojektowanie i wdrożenie sklepu, jego konfiguracja i integracja z podmiotami zewnętrznymi to dla takiej platformy koszt jednorazowy, natomiast opłaty pobierane są na przestrzeni całego okresu, w którym sklep funkcjonuje w ramach współpracy z platformą. Większość osób prędzej czy później postanawia więc przesiąść się na niezależne rozwiązania aby uniknąć tego zjawiska, co jednak wiąże się z kolejnymi wydatkami. Pozostaje pytanie, czy nie należałoby takiego działania podjąć na samym początku, unikając kosztów, które i tak będziemy musieli z czasem pokryć. Druga forma płatności – abonament – z początku może być znaczącym kosztem dla drobnych firm, które wiedzą, że uzyskanie pozycji na rynku może zająć trochę czasu. W tym momencie przez pierwszy okres prowadzenia działalności sklep przynosi jedynie straty, co niejednokrotnie demotywuje do kontynuowania przedsięwzięcia. Z czasem te koszty staną się marginalne, gdyż sklep zacznie przynosić zyski, jednak trzeba przez ten etap najpierw przebrnąć.
Kolejnym utrudnieniem jest brak możliwości dowolnego modyfikowania sklepu pod względem funkcjonalności czy wyglądu. Od usługodawcy otrzymujemy przygotowany dla nas (lub po prostu jeden z dostępnych) szablon graficzny, na którego zawartość mamy dość mocno ograniczony wpływ. To samo tyczy się modułów dodatkowych, które przeważnie nie są zbyt często publikowane (w momencie gdy korzystamy z autorskiego sklepu platformy) lub są trudności z ich zainstalowaniem (w momencie gdy korzystamy z powszechnego rozwiązania). Z początku znaczenie tego czynnika jest niewielkie, jednak z czasem bardzo utrudnia rozwój naszej działalności. Należy pamiętać, że każde rozwiązanie dostosowane do użytkowników typowo nietechnicznych posiada takie ograniczenia – wynika to ze względów bezpieczeństwa. W momencie, gdy chcemy mieć z głowy kwestie techniczne, skrypt obsługi sklepu musi sam wiele rzeczy zrobić za nas. Aby zachować integralność, użytkownik nie może mieć możliwości dokonania dowolnych zmian – w przeciwnym przypadku system mógłby działać niezależnie. Inną przyczyną takiego stanu rzeczy są mało elastyczne rozwiązania. Skrypty, na których stoi wiele sklepów, zostały po prostu zaprojektowane z myślą o konkretnym layoucie i funkcjonalności i nie pozwalają za wprowadzenie modyfikacji. Nie zawsze też platformy pozwalają na dostęp do lokalizacji, w której przechowywany jest sklep, przez co jego ręczna modyfikacja jest niemożliwa.
Nie znaczy to jednak, że współpraca z platformą sklepów jest złym rozwiązaniem. Potrafi być bardzo atrakcyjna dla osób sprzedających nietypowe towary z wysoką marżą, u których umiejętności marketingowe nie idą w parze z umiejętnościami technicznymi. Fakt, iż w przeciągu kilku minut (ewentualnie godzin) jesteśmy w stanie uruchomić i skonfigurować własny internetowy punkt sprzedaży, jest ważnym czynnikiem dla początkujących sprzedawców, trzeba się jedynie przygotować na stałe lub rosnące koszty i brak kontroli nad każdym aspektem funkcjonowania sklepu.
W kolejnych artykułach postaram się opisać krok po kroku, czym należy się kierować wybierając domenę dla własnej działalności, jaki hosting wybrać oraz jak przeprowadzić instalację i konfigurację sklepu na przykładzie skryptu Prestashop. Jeśli tylko pozwoli mi na to czas, postaram się również nakreślić zasady projektowania własnej szaty graficznej sklepu oraz jego modyfikacji, dodawania nowych modułów, a także wykorzystania systemu statystyk w celu weryfikacji poprawności strategii marketingowej. Więcej artykułów, wskazówek i rozwiązań znajdziecie Państwo na moim blogu tradedesign.pl. Zapraszam!
Źródło: http://www.tradedesign.home.pl/index.php/2010/03/otwieranie-wlasnego-ebiznesu-przeglad-rozwiazan/