Termin Negocjacje zbiorowe stosuje się do wszystkich negocjacji, które mają miejsce między organizacjąpracodawców z jednej strony i organizacją pracowników z drugiej.
"Negocjacje stanowią proces w zasadzie dwustronnego (czasem trójstronnego) komunikowania się stron, których interesy sš przynajmniej częciowo rozbieżne, w celu osiągnięcia porozumienia."
Konwencja MOP nr 154 z 1981 r. - termin NZ - NEGOCJACJE ZBIOROWE (ROKOWANIA ZBIOROWE) - stosuje się do wszystkich negocjacji, które mają miejsce między pracodawcą, grupą pracodawców albo co najmniej jedną organizacją
pracodawców z jednej strony i co najmniej jedną organizacją pracowników z drugiej, w celu:
U podstaw negocjacji zbiorowych leży:
osiągnięcie kompromisu budowa klimatu współpracy i zaufaniaCele te są nieodłącznie zwiazane ze względu na fakt, że strony są skazane na siebie i osiągnięcie porozumienia jest w zasadzie obustronną koniecznością.
Cechy negocjacji zbiorowych
Ciągłość - strony są zależne od zasobów drugiej strony, nie istnieje możliwoć wyboru partnera. Brak dobrowolnoci negocjowania - strony muszą negocjować aby uniknąć np. sporu zbiorowego, strajku lub masowych zwolnień. Wyniki negocjacji w pojedynczym podmiocie gospodarczym rzutują na: klimat społeczny, spokój społeczny, oczekiwania innych organizacji pracodawców i pracowników, stanowią podstawę do oceny trafności polityki państwa.Zalety i wady negocjacji zbiorowych (NZ)
Zalety:
Kanalizowanie (cywilizowanie) konfliktu i pokój społeczny jako następstwo porozumienia Negocjacje zbiorowe zwiększajš trafnoć wspólnych ustaleń NZ zapewniają społeczną akceptację oraz stabilizację warunków pracy Integrują pracowników z firmą oraz zwiększają motywację do pracy Harmonizują zbiorowe stosunki pracy (LR - Labour Relations) wcałym sektorze czy nawet kraju NZ cechuje pragmatyzm, który jest ródłem dywersyfikacji i elastycznoci samego procesu negocjacji oraz uzgodnionych rozwiazań. Trafnoć rozwiazań wynika z dobrego rozpoznania celów poszczególnych stron.Wady:
Powolny proces podejmowania decyzji Sformalizowanie stosunków pomiędzy pracodawcami i pracownikami Wzmacniają podziały między stronami Wpływajš na wzrost kosztów pracy.Zakres przedmiotowy negocjacji zbiorowyc
Wymiary negocjacji zbiorowych:
merytoryczny - jest związany z rozwiązaniem konkretnego problemu (np. wzrost płac) proceduralno-prawny - kształtuje zasady prawne i organizacyjne udziału stron w negocjacjach (zasady te pozwalają na zachowanie równowagi stron) komunikacyjny - związany ze sposobami zachowań oraz stosowanymi technikami ułatwiajacymi osiągnięcie celu a zarazem zachowanie dobrych stosunków polityczny - NZ często wzmacniają lub osłabiają konkretne rządy, również często względy polityczne uniemożliwiają osiągnięcie porozumienia.Skuteczna realizacja funkcji NZ wymaga zachowania równowagi między wymiarem: merytorycznym, proceduralno-prawnym oraz komunikacyjnym.
Funkcje negocjacji zbiorowych
Z punktu widzenia pracowników:
Ochronną Dystrybucyjną PartycypacyjnąZ punktu widzenia pracodawców:
Podejmowania decyzji Kształtowania pokoju społecznego "Kartelu" - eliminowanie konkurencji płacowej pomiędzy firmamiZ punktu widzenia rządów:
Legitymizacji Kształtowania pokoju społecznegoRosnąca współodpowiedzialność stron NZ spowodowała wzrost znaczenia funkcji integracyjnej, negocjacje stały się metodą unikania sporów zbiorowych a ich produktem stały sie układy zbiorowe. Głównym zadaniem negocjacji zbiorowych jest więc kształtowanie zbiorowych stosunków pracy.
Negocjacje zbiorowe stanowią podstawę negocjacyjnej regulacji stosunków pracy. Obecnie na rynku występuje: regulacja negocjacyjne, regulacja rynkowa ( o wszytkich zasadach stosunków pracy decydyje wolny rynek) oraz regulacja administracyjno-legislacyjna (reguły okrelane są przez organy państwowe).
Negocjacje zbiorowe stanowią obecnie proces:
podejmowania decyzji - decyzje te kształtują rynek pracy kreowania prawa - układy zbiorowe stają się instytucją prawa publicznego partycypacji pracowniczej - pracownik poprzez swoich przedstawicieli ma wpływ na kształtowanie stosunków pracy rozwiazywania problemów - przy uwzględnieniu równowagi stron.