Artykuł ten nie jest mojego autorstwa tylko ks. Piotra Kury
Nasilające się liczne zachowania agresywne dzieci i dorastającej młodzieży, wybryki chuligańskie w szkole i na ulicy budzą poważny niepokój. Niemal każdego dnia środki masowego przekazu podają wiadomości o rabunkach, morderstwach, gwałtach. Zauważa się tendencję wzrostu liczby dzieci niedostosowanych społecznie. Ostatnie lata wskazują, że przejawy agresji przybierają coraz bardziej drastyczne formy.
Niewielu uczniów jest świadomych, że zabierając koledze ołówek, wchodzą w konflikt z prawem. W takich z pozoru nic nie znaczących sytuacjach rodzi się przemoc w szkole. Niestety i nauczyciele, i rodzice często dowiadują się o tym zjawisku o wiele za późno, aby mu zapobiec.
Przemoc to nie tylko bicie, ale wszystkie sytuacje, kiedy silniejszy, bardziej pewny siebie lub starszy uczeń / grupa uczniów krzywdzi słabszego od siebie.
W szkole można spotkać trzy rodzaje przemocy:
- przemoc fizyczna:
- bicie,
- kopanie,
- opluwanie,
- szarpanie,
- niszczenie rzeczy,
- zamykanie w pomieszczeniu,
- wyłudzanie pieniędzy,
- okradanie,
- przemoc słowna:
- przezywanie,
- wyśmiewanie,
- grożenie,
- obgadywanie,
- poniżanie,
- szantażowanie,
- przemoc bez słów i kontaktu fizycznego:
- miny,
- wrogie gesty,
- izolowanie,
- manipulowanie związkami.
PORTRET DZIECKA - OFIARY PRZEMOCY
Wbrew potocznym opiniom ofiarą przemocy nie zostaje dziecko ze względu na swoją tuszę, kolor włosów, okulary czy dobre stopnie. To raczej wewnętrzne cechy dziecka i sposób jego zachowania decyduje o tym, że staje się ono obiektem długotrwałego prześladowania.
W klasie możemy spotkać dwa typy ofiar przemocy: ofiary pasywne i prowokujące.
CECHY OFIARY PASYWNEJ:
- jest wrażliwa i nieśmiała,
- ostrożna w kontaktach z innymi,
- ma trudności z zaistnieniem w grupie rówieśniczej,
- jest niepewna i lękowa,
- nie potrafi się bronić, atakowana- płacze, wycofuje się, ucieka,
- czuje się małowartościowa, nie potrafi właściwie ocenić swojej sytuacji,
- ma poczucie osamotnienia i opuszczenia,
- nie ma w klasie przyjaciela,
- często ma lepszy kontakt z dorosłymi niż z rówieśnikami.
CECHY OFIARY PROWOKUJĄCEJ:
- ma problemy z koncentracją,
- wyróżnia się niespokojnym zachowaniem, często nadaktywnością,
- wprowadza zamieszanie, niepokój,
- wytwarza wokół siebie atmosferę irytacji i napięcia,
- jej zmienne humory są przyczyną częstych konfliktów z kolegami.
Uczniowie będący ofiarami przemocy bardzo rzadko zwracają się po pomoc do dorosłych. Zazwyczaj boją się swoich prześladowców i cierpią w samotności. Nie wierzą, że ktoś może im pomóc.
Większość dzieci nie informuje dorosłych ( rodziców i nauczycieli ), że doświadcza przemocy. Są różne powody takiego milczenia: lęk przed zemstą sprawców, brak wiary w pomoc i zmianę sytuacji, obawa, że nikt nie uwierzy, poczucie winy, wstyd i.t.p.
Rodzic powinien obserwować swoje dziecko.
Dzieci będące ofiarami zwykle:
- mają sińce, zniszczone lub brudne ubranie, zniszczone przybory szkolne,
- wyglądają na nieszczęśliwe, gorzej śpią,
- pogarszają się w nauce,
- wycofują się z kontaktów z innymi,
- stają się apatyczne lub agresywne, zmieniają się im nastroje,
- unikają szkoły,
- wracają ze szkoły powoli, często dłuższą drogą
- kradną z domu pieniądze lub cenne przedmioty.
Ważną rolę w kształtowaniu postaw nie agresywnych spełniają rodzice. Przekazywane przez nich wzory zachowań, a przede wszystkim stosowany system kar i nagród zdają się jednak nie sprzyjać wyrabianiu pozytywnych nawyków. Większość rodziców wymierza karę za agresywne zachowanie, gdy tylko je dostrzeże. Sprawia to, iż dziecko bardzo szybko uczy się hamować agresję, ale tylko w obecności rodziców i w domu. Codzienna praktyka wychowawcza wskazuje, że dzieci karane za przejawy agresji przez rodziców zachowują się bardzo brutalnie poza domem - w szkole, wśród rówieśników. Kompensują sobie w ten sposób "domową ascezę", wstrzemięźliwość w agresji. Wielu rodziców z niedowierzaniem przyjmuje skargi nauczycieli na złe zachowanie ich "grzecznego dziecka".
Brzmi to paradoksalnie, ale ci rodzice, którzy stosują kary fizyczne wobec agresywnie zachowujących się dzieci, modelują i kształtują właśnie te wzory zachowań, które pragną wyeliminować.
Problem przemocy w szkole jest tak stary jak sama szkoła, z tą jednak różnicą, że zmieniły się - i ciągle zmieniają - jej uwarunkowania i formy. Właśnie ta zmienność uniemożliwia wypracowanie uniwersalnych metod zapobiegania brutalności i zwalczania jej w społeczności uczniowskiej.
Nauczyciel stara się pomóc dziecku - ofierze, zapewniając mu poczucie bezpieczeństwa w szkole. Wspiera dziecko na kilka sposobów:
- okazywanie zainteresowania uczniowi,
- pozytywne wzmacnianie ucznia i dodawanie mu odwagi,
- uczenie umiejętności reagowania w sytuacjach znęcania się, które przytrafiają się uczniowi.