Teraz kiedy już wiesz w jaki sposób przekazać wiedzę na temat gospodarowania pieniędzmi, przedstawię Ci 10 cennych rad jak w prosty sposób nauczyć dziecko nimi zarządzać:
1. Daj dziecku kontrolę nad pieniądzem
Jeśli Twoja pociecha nigdy wcześniej nie miała okazji samodzielnie kontrolować wydatków, dużo trudniej będzie jej nad tym zapanować, kiedy pewnego dnia przyjdzie jej się z tym zmierzyć. Staraj się od najmłodszych lat zaznajamiać malca z codziennymi wydatkami. W ten sposób szybciej zdobędzie odpowiednie umiejętności i nawyki dotyczące rozsądnego gospodarowania finansami.
Możesz podczas wspólnych zakupów wygospodarować z kwoty przeznaczonej np. na jedzenie część pieniędzy i przekazać ją dziecku z prośbą o zakup produktów, które jego zdaniem są potrzebne do domu. Początkowo na pewno kwota ta będzie przeznaczona na rzeczy mało przydatne, błahe (np.słodycze). Z czasem malec nauczy się podejmować właściwe decyzje, dokonywać wyboru, zdobędzie praktykę i będzie kupowało produkty praktyczne, przydatne dla całej rodziny, a nie tylko te które zaspokajają jego zachcianki. W końcu “praktyka czyni mistrza” 
2. Naucz dziecko wyznaczać cele i dążyć do ich realizacji
Jeśli Twoje dziecko chce kupić coś droższego, coś na co nie ma wystarczającej kwoty pieniędzy, naucz go jak oszczędzać. Zapiszcie wspólnie cel (np. hulajnoga) i kwotę (np. 100zł) potrzebną na realizację celu. Możecie to zapisać na tablicy lub stworzyć oddzielny plik w komputerze, w którym dziecko będzie zapisywało swoje cele. Następnie wspólnie przeanalizujcie jak szybko maluch jest wstanie uzbierać pieniądze na wyznaczony przedmiot. Będzie się to oczywiście wiązało z ograniczeniem wydatków na inne rzeczy tj. słodycze i zabawki.
Jeśli miesięcznie wydatki na zabawki i słodycze dziecka wynoszą ok 100zł, to ograniczając je do 80 zł już po 5 miesiącach będzie mogło kupić hulajnogę, ale jeśli wydatki te wspólnie z dzieckiem ograniczycie do 60 zł to już za niespełna 7 tygodni maluch będzie mógł cieszyć się nowiutką hulajnogą. Możesz wykonać wykresy, na których dziecko będzie mogło zobaczyć jak ograniczając miesięczne wydatki, może szybko zrealizować swój cel.
Ważne jest, aby przedstawić malcowi kilka wersji, wytłumacz, że będzie się to wiązało z ograniczeniem wydatków na inne rzeczy i niech samo zadecyduję, którą wersję chce wybrać. Na bieżąco pokazuj maluchowi ile już pieniążków zaoszczędził i ile czasu zostało do realizacji celu.
3. Naucz dziecko, że zmniejszenie wydatków przyspiesza realizację celu
Ten punkt jest praktycznie nawiązaniem do poprzedniego. Dziecko to bardzo inteligentna istotka i szybko sama się przekona, że znacznie szybciej kupi daną rzecz, jeśli ograniczy wydatki na inne produkty. Jeśli mu na czymś bardzo zależy, będzie skłonny do wielu wyrzeczeń, aby jak najwięcej odłożyć i jak najszybciej zrealizować swój cel.
Warto jednak przed każdym zakupem przypominać dziecku o oszczędnościach i wymierzonym celu.
4. Pokaż dziecku jak pieniądze mogą zarabiać pieniądze
To lekcja na temat inwestowania. Przeznaczona dla troszkę starszych dzieci, ale Ty również możesz się z niej wiele nauczyć. Wytłumacz dziecku na czy polega inwestowanie pieniędzy, czym jest lokata i ile może zyskać zamrażając swoje oszczędności na jakiś okres czasu. Inwestując pieniądze, np. na lokacie, można powiększyć kwotę swoich oszczędności, a co za tym idzie szybciej zrealizować wyznaczony cel. Znaczący zysk można oczywiście uzyskać inwestując większe kwoty na dłuższy okres czasu, co sprawdza się np. jeśli chcesz zaoszczędzić na studia dla swojej pociechy. Jednak w przypadku dziecka na początek możecie zacząć od krótkoterminowych lokat (jednodniowe lub miesięczne), z czasem możesz zwiększać lokowaną kwotę i czas trwania lokaty. Taka forma oszczędzania nic nie kosztuje, a dodatkowo uniemożliwia wydanie kwoty na jakiś inne rzeczy, a co za tym idzie szybciej doprowadza do realizacji celu.
5. Naucz dziecko planować budżet
Nie muszą być to skomplikowane budżety, ale te najbardziej przydatne w życiu - jak zaplanować swoje wydatki. Dużo łatwiej jest kontrolować małe kwoty, lepiej na zakupy przeznaczać mniejsze kwoty. Dzięki temu mniej prawdopodobne jest, że kupisz coś pod wpływem impulsu. Dużo rozsądniej zagospodarujesz mniejszą ilością pieniędzy, bo będziesz chciał ją wydać jak najefektywniej. W ten sposób szybciej jesteś w stanie odłożyć pieniądze na jakiś cel (np. rower). Uczy dziecko jak dzielić pieniądze, jak planować wydatki, jak przewidywać wydatki, np. zbliżają się urodziny któregoś z członków rodziny lub festyn w mieście. Razem zaplanujcie jaka kwot pieniędzy będzie potrzebna i jak szybko można ją zorganizować.
Wczesne zaznajomienie dziecka z planowaniem budżetu sprawia, że nie jest to dla dziecka czymś trudnym i uciążliwym (wielu z nas wychowało się z tym przeświadczeniem). Jeśli planowanie wydatków stanie się nawykiem Twojego dziecka, w przyszłości zaowocuje to rozsądnym obracaniem pieniędzmi i sprawnym wychodzeniem z sytuacji kryzysowych.
6. Naucz dziecko płacić rachunki
Czy Twoje dziecko ma telefon komórkowy? Kto opłaca rachunki za jego rozmowy? Ile razy tłumaczyłeś dziecku, że powinien kontrolować swój rachunek, bo jest za wysoki. Jednak w kolejnym miesiącu sytuacja się powtarza i zaczynasz prawienie morałów od początku. Ustal z dzieckiem miesięczny budżet na telefon. Jeśli go przekroczy będzie musiał zrezygnować z innych rzeczy na koszt zapłaty rachunku.
Pamiętaj, zawsze opłacaj rachunki w terminie. Tylko wtedy Twoje dziecko będzie traktowała ten świstek papieru z datą “płatne do…” poważnie. Jeśli będzie widziało, że wszystkie opłaty wykonujesz terminowo i pilnujesz terminów płatności, będzie postępowało tak samo.
7. Przestrzegaj przed niebezpieczeństwami wynikającymi z zadłużenia
Tą lekcję może ciężko będzie zrozumieć sześciolatkowi, ale podobnie jak punk wyżej, jest niezbędna w rozmowie z nastolatkiem. Przedyskutuj z nim sprawę kart kredytowych, kredytów i innych zadłużeń. Wytłumacz na czym to polega, jak wygląda spłata, czy są odsetki i jakie są konsekwencje nie płacenia. Możecie się nawet wspólnie wybrać do banku i dowiedzieć się szczegółów na temat kredytów lub karty kredytowej. Jeśli mimo takiej wizyty Twoje dziecko nie widzi zagrożenia wynikającego z zadłużania możesz podarować mu kartę kredytową( z wcześniej ustalonym limitem) na jakiś okres czasu, z zastrzeżeniem, że sam ma ja spłacać. Po wcześniejszych lekcjach Twoje dziecko szybko zorientuje się, że taka forma płatności nie sprzyja oszczędnościom i szybko z niej zrezygnuje.
8. Zarabianie przybliża do osiągnięcia celu
Oszczędzanie to tylko jedna z dróg do szybszej realizacji zamierzonych celów. Twoje dziecko może przyspieszyć realizację swoich celów zarabiając pieniądze samodzielnie. Nie powinny być to prace wykonywane w domu tj. sprzątanie, czy wynoszenie śmieci. Trzeba nauczyć dziecko, że ma pewne obowiązki do zrobienia w domu, za które nie dostaje pieniędzy. Zarobić może opiekują się dziećmi sąsiadów, roznosząc gazety lub ulotki, bądź wykonując inne drobne prace. Dzięki temu Twoje dziecko nauczy się szanować samodzielnie zarobione pieniądze.
9. Wytłumacz czym jest reklama i konsumpcja
Na temat konsumpcji i reklamy powinno się rozmawiać nie tylko w domu ale też w szkole. Od najmłodszych lat powinno się uświadamiać dzieciom jaki wpływ ma na nich reklama i jak media ukierunkowują potrzeby ludzi. Reklama jest często źródłem problemów finansowych wielu z nas. Nie ważne ile mamy lat, wszyscy tak samo jesteśmy narażeni na zgubny wpływ rynku reklamowego. Dlatego wytłumacz dziecku jaki cel ma reklama, jak manipuluje ludźmi. Wyjaśnij czym jest zjawisko konsumpcji, jak doprowadza do kryzysu finansowego, do zagracenia domu drogimi i nieprzydatnymi gadżetami.
10. Naucz jak panować na impulsami
Ten punkt ściśle wiąże się z poprzednim. Chodzi tu o panowanie nad impulsywnym kupowaniem wywołanym reklamą. Jeśli Twoje dziecko zobaczyło w telewizji reklamę jakiejś “super” zabawki i koniecznie chce ją mieć, to wspólnie przedyskutujcie tą decyzję. W tym momencie dziecko jest podekscytowane i trudno będzie mu wytłumaczyć, że wcale nie jest mu potrzebna kolejna np. piłka. Razem wybierzcie się do sklepu pooglądajcie zabawę, wróćcie do domu i zastanówcie się czy cena nie jest za wysoka. Następnie ustalcie termin kiedy ponownie pójdziecie do sklepu w celu zakupu tej zabawki. Najlepszy okres to 30 dni. Możecie zapisać na kartce cel i datę. Jeśli po tym okresie Twoje dziecko nadal będzie chciało kupić zabawkę zróbcie to, jednak w większości przypadków w ciągu tych 30 dni chęć posiadania tej właśnie zabawki znika.
To już wszystkie rady, teraz pozostaje tylko wcielić je w życie i ćwiczyć. Na efekty nie będziesz musiał długo czekać. Wydaje Ci się, że nie można żyć bez karty kredytowej? Te 10 wskazówek sprawi, że zapomnisz jak się nią posługiwać. Wystarczy silna wola i cierpliwość, a stan twoich finansów szybko się poprawi.
Chcesz więcej informacji na temat wychowania i rozwoju dzieci? Zajrzyj na blog o nauce i rozwoju dzieci prowadzony przez Olę!