Animacja czasu wolnego to pojęcie coraz bardziej rozpoznawalne i rozpowszechnione. Zapraszam wszystkich bardzo serdecznie do rozważań na temat funkcji animacji czasu wolnego.
Każdy, kto chciałby spróbować swoich sił na stanowisku animatora czasu wolnego powinien zdać sobie sprawę z funkcji jakie animacja pełni. Zjawisko animacji jest wielopoziomowe i dotyczy zarówno sfer fizycznych, psychicznych i emocjonalnych
rozrywkowa – dobra zabawa, rozrywka zawierająca różne typy, rodzaje gier
i zabaw. Funkcja ta ma na celu umożliwianie miłego spędzania czasu w odpowiednim towarzystwie.
Poprzez zaangażowanie w rozrywkę człowiek zapomina o otaczających problemach
i zajmuje się rzeczami dla niego przyjemnymi i atrakcyjnymi. W przypadku animacji
często przybiera formę aktywną, wymuszającą na uczestnikach zaangażowania fizycznego,
skupienia oraz koncentracji. Dodatkową zachętą dla gości hotelowych w przypadku
gier i zabaw są nagrody w postaci upominków lub dyplomów oraz element rywalizacji,
która często angażuje osoby aktywne, lubiące różnego rodzaju zawody. Drugim elementem
funkcji rozrywkowej są wieczorne show – pokazy wymagające mniejszego zaangażowanie
turystów. W programach tych zawierają się występy grupy animacyjnej na scenie. Ich tematyka
zazwyczaj nawiązuje do tańca i muzyki, dlatego najlepszymi tematycznie występami są
pokazy musicalowe („Upiór w operze”, „Mamma Mia”, „Grease”, „Lisa Minelli Cabaret”),
których treść i melodia jest dobrze znana i kojarzona przez turystów. Trzecią formą funkcji
rozrywkowej są zajęcia wieczorne, w których gość hotelowy może brać udział zarówno jako
widz, jak również jako osoba aktywnie uczestnicząca. Są to różnego rodzaju events (z ang.
wydarzenie, zdarzenie) takie jak karaoke, bingo czy też muzyczne quizy.
Funkcja rozwojowa – to między innymi rozszerzenie wiedzy o świecie, różnego typu
zjawiskach, poznawanie nowych ludzi, dzięki uczestnictwu w wieczornych przedstawieniach.
W Grecji w hotelu „Vasia Hotel and Spa*****” raz w tygodniu organizowany jest
wieczór grecki. Podczas tego dnia serwowana jest tradycyjna grecka kuchnia, a kulminacją
dnia są występy kapeli grającej etniczną kreteńską muzykę. Animatorzy podczas zabawy
demonstrują podstawowe kroki tradycyjnych tańców, które nie są trudne, dlatego tańczyć
mogą wszyscy goście, począwszy od dzieci, kończąc na emerytach. Wycieczki fakultatywne
natomiast uczą podstawowych pojęć z zakresu geografii oraz historii sztuki odwiedzanego
regionu. Są istotnym elementem eksploracji terenu głównie dlatego, iż niewiele jest osób
chętnych poznawać kulturę odwiedzanego kraju na własną rękę. W dużej mierze turystyka
we własnym zakresie, co stwierdzam ze smutkiem, ogranicza się do odwiedzania plaż,
obiektów gastronomicznych i sklepów z pamiątkami.
Funkcja kompensacyjna – kompensacja jest wyrównaniem wszelkiego typu braków
i niedociągnięć takich jak: brak ruchu, zabawy, pozycji w grupie itp. Ten temat odnosi się
do rozwoju fizycznego, psychoruchowego (dziecięcego) i psychicznego. Faktem jest, że
większość gości hotelowych to osoby prowadzące siedzący tryb życia, który przerywany jest
dwutygodniowym okresem urlopu. W takiej sytuacji ciężko jest mówić o wyrównywaniu
braków ruchu, gdyż w ciągu roku praktycznie nie istnieje. Ruch natomiast jest tym czynnikiem,
dzięki któremu turysta powraca do domu wypoczęty i zadowolony. Nawet krótkotrwała
aktywność jest znacząca i daje poprawę stanu zdrowia. Obcowanie z grupą natomiast
i czerpanie z tego satysfakcji to kolejna korzyść. Człowiek z natury jest towarzyski i otwarty.
Kontakt z innymi ludźmi ma wiele pozytywnych aspektów, zwłaszcza kiedy w pracy zmuszeni
jesteśmy do samotności bądź wręcz przeciwnie – obcujemy z ludźmi na okrągło, lecz
w relacjach tych brakuje kontaktów na zasadach czysto towarzyskich, posiadających luźną
formułę. Komfort rozmowy i dzielenia się swoimi przemyśleniami z innymi daje nam spokój
psychiczny. Dzięki temu realizujemy się towarzysko i nabieramy pewności siebie. Nasze
dzieci będąc na wakacjach, również mogą być pod opieką animatora. W kids clubie istnieje
szereg aktywności rozwijających małe pociechy pod względem psychoruchowym. Każdy
dzień przynosi nowe wyzwania. Dzieci uczą się ciekawych gier, dzięki którym rozpoznają
kształty, kolory i poznają nowe słowa. Przebywający na terenie hotelu ludzie są dla siebie
anonimowi. Mogą odpocząć od rozmów na temat swojego życia i pracy i stać się kimś zupełnie
innym. Tutaj lekarze i prawnicy rywalizują, grając w siatkówkę z kierowcami tirów.
Ludzie są równi i na nowo uczą się wypracowywać swoją pozycję w grupie.
Funkcja kreacyjna – jest to realizacja potrzeby tworzenia często ograniczona
przez obowiązki zawodowe, społeczne i rodzinne. Kreacja w animacji daje natomiast
człowiekowi twórcze spełnienie się w zajęciach, formach, w których często nie mamy czasu
i sposobności się realizować. W pojęciu tym zawierają się zajęcia organizowane przez
grupę animacyjną, takie jak:
1) Konkurs talentów – począwszy od rysunku, poprzez śpiew, na tańcu kończąc.
2) Kalambury – gra w dwóch grupach polegająca na pokazywaniu haseł w formie
rysunku i pantomimy.
3) Uczestnictwo w quizach umożliwiające wykazanie się sprytem, wiedzą, zdolnościami
manualnymi. Za przykład można podać quiz pod tytułem „Czy to jest
możliwe?” polegający na zabawie z grupą gości hotelowych. Animator zadaje
grupie 10 pytań dotyczących możliwości wykonania jakiejś czynności. Każdy
z gości odpowiada na kartce, zaznaczając „tak” lub „nie”. Po przeczytaniu przez
animatora ostatniego pytania ochotnicy udowadniają czy daną czynność można
wykonać czy też nie. Za każdą poprawną odpowiedź gość hotelowy wpisuje na
swoim formularzu jeden punkt. Nagrodę główną wygrywa osoba z największą
liczbą punktów. W przypadku tej zabawy animator pracuje z użyciem mikrofonu
na scenie lub przed siedzącą przy stolikach publicznością. Ochotnicy natomiast
wszystkie czynności również wykonują w centralnym punkcie widocznym
z każdego miejsca. Proszę pamiętać, aby do tego typu zabaw zapraszać wyłącznie
dorosłych, gdyż to dla nich jest przygotowywany program wieczorny.
Przykładowe pytania do quizu:
• Czy możliwe jest znalezienie w grupie 6 osób, z których każda śpiewa w innym
języku?
• Czy możliwe jest zbudowanie wieży wysokiej na metr, używając plastikowych
kubków?
• Czy możliwe jest wypicie 2 piw w czasie krótszym niż 30 sekund?
4) Zawody mężczyźni kontra kobiety. Chętnych do udziału dzielimy na dwie grupy.
Za każdą konkurencję wygrani otrzymują jeden punkt. Rywalizacja polega
na wykonywaniu czynności takich jak ułożenie krótkiego wiersza, piosenki,
wiązaniu krawatu na czas, czy też pokonywaniu toru przeszkód na czas (utrudnieniem
mogą być skrępowane kończyny, zasłonięte opaską oczy, łyżeczka, na
której jest piłeczka do tenisa stołowego trzymana w ręku itp.).
Funkcja katartyczna (oczyszczająca) – (łac. katharsis – oczyszczenie), pozwalająca
na odreagowanie, ucieczkę od codziennych kłopotów, obniżenie poziomu samokontroli
emocjonalnej dzięki aktywnemu uczestnictwu w zajęciach. Kształtuje ona równowagę
pomiędzy spontanicznością a samokontrolą, co stanowi niezbędny warunek harmonijnego
rozwoju emocjonalnej sfery osobowości człowieka. Zaspokaja potrzeby zdeprawowane
w codziennym życiu, co sprzyja utrzymaniu równowagi funkcjonalnej organizmu. „Otwiera”
nowe przestrzenie dla rozwoju osobowości oraz dostarcza nowych sposobów autorealizacji
człowieka. Stymuluje sam procesu rozwoju przez dostarczenie nowych form ekspresji
osobowości, co przyczynia się do „odreagowania” i usuwania zahamowań i barier
rozwojowych. Taniec na przykład może niektórym osobom umożliwić przełamanie swojej
nieśmiałości w kontaktach towarzyskich, co zwiększa wiarę w siebie i poczucie własnej
wartości oraz kształtuje bardziej otwartą, aktywną i optymistyczną postawę do świata.
Ponadto poprzez udział we wspólnej imprezie, zawodach itp. nawiązują się trwałe więzi
społeczne. Interakcje zachodzące pomiędzy uczestnikami takich form wynikają z pełnej
dobrowolności udziału i wspólnoty zainteresowań, co gwarantuje ich trwałość i korzystny
wpływ na członków grupy, kształtując ich uczucia do ludzi i świata.
Rekreacja w życiu człowieka spełnia dzisiaj wiele funkcji i jest źródłem tych wszystkich
jego wartości, bez których stosowanie nawet najnowszych rozwiązań technicznych
i organizacyjnych nie może być w pełni efektywne, jako że największą wartością jest sam
zdrowy człowiek – jego walory intelektualne, emocjonalne i somatyczne oraz motywy, którymi
kieruje się w dążeniu do lepszej pracy i postępu.
Funkcja integracyjna – daje możliwość poznania nowych ludzi spoza kręgu domowego
i zawodowego, zawierania przyjaźni, tworzenia grup zabawowych alternatywnych
dla innych środowisk, integrację w środowisku rodzinnym. Głównym powodem, dla którego
ludzie integrują się podczas wyjazdu wypoczynkowego, jest duża ilość wolnego czasu.
Sprzyjająca jest również luźna atmosfera, komfort oraz spokój oferowany przez hotelarza.
Podczas pracy niejednokrotnie spotykałam osoby, które zamieszkiwały różne części świata,
ale znały się dzięki wspólnym wyjazdom do tych samych miejsc. Proceder taki może trwać
całe lata, podczas których znajomi i przyjaciele spędzają ze sobą jedynie kilka dni w roku.
Funkcja adaptacyjna – oferuje pomoc w przystosowaniu się do nowych warunków
środowiskowych: zarówno środowiska naturalnego, jak i społeczno-kulturowego, pomoc
w przystosowaniu się organizmu do wzmożonego wysiłku.
Funkcja stymulująca – Wspomaga i pobudza rozwój psychiczny i fizyczny człowieka.
Na terenie resortu dostępna jest dla każdej grupy wiekowej. Animacja to głównie
aktywność przez cały dzień, a w programie animacyjnym każdy znajdzie dla siebie odpowiednią
formę aktywności.
Funkcja korektywna – to przeciwdziałanie i niwelowanie szeregu potencjalnych odchyleń
(zwłaszcza w rozwoju fizycznym człowieka – duża rola rekreacji fizycznej). Począwszy
od strechingu, poprzez jogę, gimnastykę w basenie, kończąc na wycieczkach rowerowych
i grach zespołowych.
Funkcja emancypacyjna – nawiązuje do uwalniania się od szeregu narzuconych
człowiekowi niepisanych norm społecznych, nakazów i zakazów (etycznych, moralnych
i innych). Nie jest tajemnicą, iż są tacy turyści, którzy po przyjeździe do hotelu diametralnie
się zmieniają. Hotel często nie wymusza na nich praw i obowiązków, za które byli odpowiedzialni
w miejscu zamieszkania, co daje im swobodę działania. Przestają być pod
presją otoczenia i sami decydują o swoim zachowaniu. Zbytnie rozluźnienie, nadmiar alkoholu
i obce środowisko, w którym ludzie są dla siebie anonimowi, wywołać może zachowania
patologiczne.
Funkcja ekonomiczna – dbanie o kondycję psychofizyczną obniża wydatki na ewentualne
leczenie (profilaktyka) i pozwala na osiągnięcie lepszych wyników na innych polach
działania.
Źródła:
-D. Pląder, Tendencje w światowej turystyce u progu XXI wieku, [w:] Jakość w turystyce – jakość kształcenia kadr
dla turystyki, Z. Kruczek (red.), AWF, Kraków 1999.
-Z. Grabowska, J. Raciborski, Materiały pomocnicze z zakresu prawa turystycznego, PUS Mentor, Kraków 1996.
-P. Besnard, Problematyka animacji społeczno-kulturalnej, [w:] Rozprawy o wychowaniu, M. Debesse i G. Mialaret
(red.), PWN, Warszawa 1988.
Patrycja Litwicka