Skalar (Pterophyllum scalare) należy do rodziny pielęgnicowatych.
Niegdyś król ryb akwariowych, obecnie został zdetronizowany przez pokrewne paletki, nadal jednak jest chętnie trzymany i dość łatwo rozmnażany w akwariach. Ma bardzo wysokie (do 25 cm), mocno bocznie ścieśnione ciało o długości do 15 cm. Liczne odmiany hodowlane skalara różnią się wielkością, kształtem płetw i ubarwieniem. Forma naturalna ma podstawowe ubarwienie srebrzyste, z 4-5 ciemnymi prążkami. Dorosłe ryby mają czerwoną tęczówkę. Niestety, zaniechanie selekcji i właściwego doboru tarlaków doprowadziło do tego, że obecnie na naszym rynku ciężko spotkać piękną formę naturalną. Rozróżnienie płci jest trudne nawet u dorosłych ryb, zwykle jednak samce mają bardziej wypukłe czoło. W okresie tarła, choć nie zawsze wyraźnie, uwydatniają się brodawki płciowe: u samca zakończona ostro, u samicy zaokrąglona.
Skalar jest szeroko rozprzestrzeniony w dorzeczu Amazonki. Jego główne siedliska znajdują się niedaleko głównego koryta Amazonki, od podnóży Kordylierów po deltę, lecz spotyka się go także w górnym biegu rzeki Araquaia na Wyżynie Brazylijskiej oraz w Gujanie w rzece Essequibo, uchodzącej do Atlantyku. Tak szerokie rozprzestrzenienie tego gatunku sprawia, że jakkolwiek wszystkie jego siedliska znajdują się w strefie klimatu równikowego, różnią się czasem znacznie. na przykład rejon delty i zachodnią część dorzecza Amazonki, gdzie można też spotkać bystrzyka ozdobnego i kiryśnika czarnoplamego, ma klimat wilgotny, w którym występują dwie lub jedna niewyraźna pora sucha, przeważnie trwająca od czerwca do września. Na północy, w Gujanie i Surinamie, padają stałe deszcze , szczególnie obfite od kwietnia do sierpnia, na południu zaś , na Wyżynie Brazylijskiej, panuje bardzo zmienny i mniej wilgotny klimat podrównikowy, a w krajobrazie przeważają krzewiaste trawiaste sawanny. Od maja do sierpnia występuje tu wyraźna pora sucha.
Skalar przebywa przeważnie w zacisznych zatoczkach, zakolach rzek i niewielkich dopływach, których brzegi są pokryte bogatą roślinnością, w wodach, które można zaliczyć do białych klarownych, o twardości nie przekraczającej często 1 stopień dGH. Można go także spotkać w leśnych potokach,których woda o niskim pH jest brązowa z powodu dużej zawartości związków humusowych, a więc jest "czarna". Skalar występuje także w pozbawionych roślinności większych dopływach Amazonki o skalistym dnie. W jego naturalnych siedliskach spotyka się pielęgnice skośnopręgą, a także sumy i bystrzyki.
Przygotowując akwarium gatunkowe dla skalara , warto mieć na uwadze jego wygląd. widać bowiem od razu, że np. akwarium niskie i obsadzone roślinami drobnolistnymi jest nieodpowiednie dla tej ryby. Istotnie, do prawidłowego rozwoju potrzebuje on dużego, przynajmniej 100-litrowego zbiornika, o wysokości nie mniejszej niż 40 cm. W typowo urządzonym zbiorniku dla skalara drobnoziarniste podłoże powinno być wysokie, sadzimy w nim bowiem różne żabienice. Podwodny krajobraz uzupełniają łodygi wyschniętej trzciny i kilka otoczaków. Zawsze jednak w akwarium powinno pozostać dużo przestrzeni do pływania.
Skalary przebywają w każdej strefie zbiornika, nie ryją w podłożu. Lubią umiarkowany ruch wody, który oprócz odpowiednio rozległej wolnej przestrzeni i wysokiej temperatury wody odgrywa ważna rolę w utrzymaniu ich dobrego samopoczucia, a w połączeniu z odpowiednim karmieniem - w szybkim przyroście ciała. W zasadzie, biorąc pod uwag e warunki naturalne, powinniśmy skalarom zapewnić wodę bardzo miękką, lecz czuja się one dobrze także wówczas, gdy twardość wynosi do 10 stopni dGH. Ryby te są ciepłolubne, należny je trzymać w temperaturze 25 stopni C lub wyższej. Obniżenie temperatury do 22 stopni na miesiąc, raz lub dwa razy w ciągu roku, nie szkodzi rybą, a wpłynie pozytywnie na rośliny w akwarium. jeśli obsada roślinna jest słaba, należy założyć urządzenie filtrujące i przewietrzacz. Za stworzenie im dobrych warunków skalary odpłacają pięknymi barwami, interesującym zachowaniem i chętnym przystępowaniem do tarła. Młode ryby pływają statkiem, starsze często w dobranych parach, niektóre zaś samotnie. Są spokojne, mają dostojny wygląd i sposób pływania, lecz rzucają się w gwałtowny pościg z chwilą zauważenia zdobyczy. Są także płochliwe, o czym nie można zapominać przy pielęgnacji zbiornika. Tylko dla najmniejszego narybku innych ryb skalary mogą być niebezpieczne, rzadko też widuje się między nim i prawdziwe utarczki. zwykle wystarcza konfrontacja imponujących postaw; słabszy samiec szybko kryje się wśród roślin. Naturalnym pokarmem skalara są larwy komarów, owady opadające na powierzchnię wody, drobne skorupiaki (oczliki, bosmina) i narybek innych gatunków ryb. Ten sam pokarm należy im zapewnić w akwarium, podając np. narybek bardzo plennego gupika. Dobre będą także rureczniki, mrożone mięso wołowe czy kryl. W dobrych warunkach skalary łatwo rozmnażają się w akwarium ogólnym, ale dopiero akwarium gatunkowe pozwala na dokładną obserwację ich godów, wylęgu i opieki nad potomstwem. Para tarlaków dobiera się ze stadka, czyści dokładnie szeroki liść np. żabienicy, a po złożeniu na nim ikry opiekuje się nią. Tarło można sprowokować przede wszystkim przez większą wymianę wody. niestety, opiekowanie się ikrą, a następnie potomstwem, zostało już prawie wymazane z ich "pamięci genetycznej", gdyż przez pokolenia zabierano tym rybom ikrę i sztucznie wychowywano potomstwo. cierpliwość miłośnika akwarium gatunkowego pozwoli mu jednak znaleźć taka parę która albo od poczatku opiekuje się ikra i narybkiem, albo nauczy się tego podczas kolejnego tarła. Skalary mają zresztą w ogóle słabszy instynkt opieki nad potomstwem niż inne pielęgnice. W akwarium, w którym chcemy obserwować naturalny przebieg tarła, prócz zapewnienia większej wymiany wody trzeba obniżyć jej poziom, podwyższyć temperaturę do 28 stopni C, usunąć większe ryby innych gatunków i pozostawić tylko słabe oświetlenie dla obserwacji. Zwykle nie musimy stosować środków odkażających, wystarczy tylko usuwać spleśniałe jaja. Po 4-5 dniach od wylęgu narybek skalara zaczyna zerować, karmimy go larwami solowca lub oczlika.
Źródło: http://www.wszystkoorybkach-robekz1.blogspot.com
Licencja: Creative Commons