BIM ( Building Information Modeling) - technologia przydatna nie tylko do projektowania.
Pojawiające się na rynku coraz to nowsze i w związku z tym lepsze wersje oprogramowania klasy BIM takie jak np.: Autodesk Revit, Tekla Structures, Bentley Architecture, Graphisoft Archicad zmieniają diametralnie rynek inwestycji budowlanych. Dzięki takim programom zmieni się również sposób pracy biur zajmujących się kosztorysowaniem i przedmiarowaniem inwestycji budowlanych.
Dotychczas stosowane rozwiązania w tworzeniu kosztorysów opierają się na przedmiarze wykonywanym na dokumentacji projektowej w 2D. Przy pomocy programów typu nakładka na AutoCada lub też zdarza się nawet pracy przy pomocy kalkulatora i skalówki, pozycje przedmiaru są zliczane z każdego rysunku i umieszczane w arkuszu kalkulacyjnym. Przedmiary wykonywane w ten sposób mają szereg wad :
Pracochłonność – każdy element na wszystkich rysunkach musi być dokładnie obrysowany w programie do przedmiarowania bez możliwości kopiowania takich samych elementów. Jeszcze gorzej wygląda to przy przedmiarowaniu ręcznym gdzie podstawą są prowadzone dodatkowo notatki dotyczące zmierzonych już elementów i tych jeszcze do zmierzenia,
Duża wrażliwość na zmiany w dokumentacji – efektem wyjściowym do kosztorysu w podejściu tradycyjnym jest otrzymana w wyniku przedmiaru tabela zawierająca nazwy zmierzonych elementów oraz ich ilości. W momencie zmiany dokumentacji projektowej bardzo trudno zidentyfikować konkretne elementy na podstawie posiadanych danych. W przypadku dużych modyfikacji często konieczne jest ponowne wykonanie przedmiaru. Jeszcze gorzej wygląda sytuacja gdy projekt powraca do kosztorysanta po np. półrocznej przerwie spowodowanej wprowadzaniem zmian w projekcie. Po takim czasie nawet najwięksi specjaliści mają problem z precyzyjnym wykryciem zakresu zmian projektowych i przeniesieniem ich do przedmiaru i wyceny. Najczęściej skutkuje to wykonaniem pracy od podstaw.
Duże prawdopodobieństwo błędu – niedokładna dokumentacja, brak wyobraźni przestrzennej oraz małe doświadczenie osoby opracowującej przedmiar czy też krótki termin wykonania często skutkuje wyborem drogi na skróty czyli stosowaniem uśrednionych wartości, które mogą wpływać na efekt końcowy.
Wszystkie wymienione wyżej elementy źle wykonanego przedmiaru robót skutkują obniżoną jakością kosztorysu, a w konsekwencji często problemami na etapie realizacji (opóźnienia, konflikty, zmiany w przewidzianym wcześniej budżecie będące konsekwencją przeoczeń). Jedyną możliwością poprawy jakości jest poświęcenie przedmiarowi dodatkowego czasu na sprawdzenie jego poprawności co znacząco wydłuża termin wykonania oraz konieczność zaangażowania dodatkowych zasobów .
Dzięki wykorzystaniu oprogramowania klasy BIM możemy w łatwy sposób uniknąć wyżej wymienionych wad. Aby to dobrze zrozumieć należy omówić pokrótce jak wygląda proces inwestycyjny w technologii BIM. Wirtualny model inwestycji najpierw powstaje w biurze architektonicznym, następnie przekazywany jest konstruktorom oraz instalatorom, którzy wprowadzają do niego swoją część projektu. Model wielokrotnie jest zmieniany aż wszyscy uczestnicy procesu projektowania dogadają się i zlikwidują kolizje. Można również stworzyć model od podstaw z rysunków 2D, mamy wtedy do czynienia z inżynierią odwrotną. Ten sposób jest najbardziej korzystny dla firm które nie mają oprogramowania BIM i mogą zlecić na zewnątrz firmie outsourcingowej zrobienie takiego modelu. Następnie z modelu generuje się raporty materiałów które służą do zrobienia przedmiaru.
Dzięki zastosowaniu technologii 3D, kosztorys w porównaniu do tradycyjnych metod charakteryzuje się następującymi zaletami:
Szybki termin wykonania – przy wykorzystaniu gotowego modelu 3D stworzonego w pracowni architektonicznej czas wykonania przedmiaru robót ulega skróceniu o ponad 70 %. Pozostaje tylko export raportów z modelu do programu kosztorysowego. Niektóre programy na rynku polskim potrafią też „czytać” sam model. Przy zleceniu stworzenia modelu 3D firmie outsourcingowej czas wykonania przedmiaru i kosztorysu ulega skróceniu o około 30% głównie dzięki wykorzystaniu innowacyjnych narzędzi dostępnych w oprogramowaniu klasy BIM.
Wysoka dokładność – w wielu przypadkach dokumentacja projektowa zawiera niejasności i wymaga od kosztorysanta dużej wyobraźni przestrzennej lub ewentualnie stosuje on uśrednione wartości, które mogą znacząco wpłynąć na efekt końcowy. Zastosowanie modelowania 3D przy tworzeniu przedmiaru i kosztorysu nie pozostawia żadnych wątpliwości co do zawartości dokumentacji projektowej. Wszelkie braki i niezgodności są widoczne natychmiast i mogą być szybko skorygowane przez projektantów. Dzięki temu kosztorys jest zgodny ze stanem rzeczywistym w 99,99%. W chwili obecnej przedmiar, a w konsekwencji kosztorys oparte są na ilościach sczytywanych z rysunków 2D przez kosztorysantów lub obmiarowców co w sposób oczywisty znacząco zawęża prawdopodobieństwo wychwycenia ewentualnych kolizji, braków czy niejasności w projekcie. W konsekwencji rzutuje to na jakość opracowania w tym dokładność opracowanej wyceny.
Przykład zastosowania podkładu w postaci pliku dwg
Elastyczność na zmiany – wynikiem tradycyjnie wykonanego przedmiaru jest szereg tabel z krótkim opisem i dużą ilością nic nie mówiących na pierwszy rzut oka cyfr. W przypadku zmiany w dokumentacji projektowej największą trudność sprawia odnalezienie w gąszczu liczb odpowiedniej wartości bez konieczności ponownego przeliczania projektu. Dzięki oprogramowaniu klasy BIM każdy z zamodelowanych elementów posiada unikalny numer. Pozwala to na szybkie i łatwe zidentyfikowanie go w modelu bez konieczności analizy szeregu cyfr w arkuszu kalkulacyjnym. Ponadto wykorzystując do stworzenia budynku trójwymiarowe bryły istnieje całkowita swoboda w operowaniu ich gabarytami. Dzięki temu możemy zapomnieć o tradycyjnym, żmudnym, a co najgorsze wielokrotnym przeliczaniu tego samego projektu przy każdej poważniejszej zmianie dokumentacji. Zmiana wymiarów elementu (długość, wysokość, grubość), lokalizacji czy też materiału w środowisku 3D wymaga jedynie kilku ruchów myszką oraz wygenerowania nowego zestawienia materiałów.
Uniwersalność – raz stworzony na potrzeby kosztorysu model jest przez cały czas wiernym odzwierciedleniem rzeczywistego budynku i zawiera szereg informacji użytecznych podczas realizacji inwestycji. Odpowiednio wykorzystany może posłużyć m.in. jako :
- baza dla opracowania kosztorysu inwestorskiego,
- baza do opracowania wyceny na potrzeby opracowania ofert przetargowych,
- podstawa do opracowania harmonogramów rzeczowo finansowych na potrzeby budowy,
- technologia ta eliminuje również konieczność przeliczania ilości materiałów każdorazowo przy kolejnych etapach realizacji co wpływa na zminimalizowanie liczby niezbędnego personelu i automatycznie zmniejsza koszty związane z inwestycją,
- podstawa do zamawiania materiałów budowlanych – możliwość dowolnego podziału modelu i generowania raportów z wybranej części jest niezwykle pomocna zwłaszcza przy etapowaniu prac budowlanych,
- wizualizacja szczególnie trudnych rozwiązań konstrukcyjnych. W przypadku skomplikowanych połączeń często zdarza się tak, że dokumentacja 2D nie wystarcza do prawidłowego wykonania elementu, wtedy pomocą służy model 3D z możliwością dokładnego obejrzenia detalu z każdej strony,
- podstawa dla kontroli i rozliczania kosztów – dokładnie i odpowiednio zamodelowany obiekt pozwala na dużo sprawniejszą kontrolę kosztów.
Przedmiar więźby dachowej wraz z przykryciem.
Załącznik w postaci trójwymiarowego modelu – jest to wartość dodana kosztorysu. Klient otrzymuje model 3D budynku w postaci pliku PDF lub IFC z możliwością filtrowania w dowolny sposób. Ponadto po dodatkowej obróbce może on służyć jako profesjonalna wizualizacja obiektu.
Projekty wykonywane w standardzie BIM to najbliższa przyszłość całej branży budowlanej. Coraz bardziej skomplikowane obiekty, krótkie terminy realizacji oraz nacisk na cięcie kosztów będą skutecznie promować stosowanie rozwiązań BIM już od etapu projektowania aż do oddania do użytku. W przyszłość tą idealnie wpisują się także firmy kosztorysujące. Dzięki otrzymanemu od firmy architektonicznej modelowi 3D będą w stanie szybciej opracowywać doskonałej jakości kosztorysy i przedmiary. I tylko już od nich zależy jak szybko wprowadzą do swojej oferty przedmiar i kosztorys 3D zyskując tym samym niebagatelną przewagę nad konkurencją. I co chyba jest najważniejsze przewaga ta może zostać osiągnięta względnie niewielkim nakładem finansowym. Dzięki firmom outsourcingowym oferującym na rynku swoje usługi w modelowaniu 3D nie ma konieczności zakupu kosztownego oprogramowania BIM oraz długiego szkolenia własnych pracowników.
Licencja: Creative Commons