Bezczasowość ludzkiego umysłu to stan tak bardzo oczywisty i wypełniający mentalność, że akceptowany w sposób aprioryczny. Kiedy jednak umysł spostrzega powstawanie, trwanie i zanik, czyli przemienność, pochopnie uznając własne istnienie jako pierwotnie cielesne, nie pierwotne mentalne, to zaczyna ulegać złudzeniu czasowości. Wtedy wraz pamięcią i wyobrażeniami o tym, co może być, pojawia się czas jako układ przeszłość, teraźniejszość, przyszłość. Choć umysł zawsze przebywa Teraz, nawet kiedy rozmyśla o przeszłości lub przyszłości, to czyni to Teraz.
Teraźniejszość świadomości manifestuje się w różny sposób w naszych doświadczeniach. Ale istnieją doświadczenia, które szczególnie silnie wskazują nam na teraźniejszość. Takimi doświadczeniami są sytuacje graniczne, kiedy przed nami rozgrywa się jakieś doświadczenie, które nas dotyczy w sposób bezpośredni. Przykładem takiego doświadczenia jest moment utraty równowagi i wywrócenie się. Moment kiedy zauważamy, że następuje wytrącenie z równowagi, ciągnący się do momentu kiedy upadamy. Wtedy świadomość koncentruje się szczególnie silnie, wyjątkowo mocno napinamy uwagę chcąc uniknąć przewrócenia i potłuczeń. Pomiędzy momentem tracenia równowagi, a upadkiem lub zapobiegnięciem upadku, uwaga napina się w nadzwyczajny sposób przeżywając całą sytuację. Umysł przemierza każdy kolejny jej moment, obserwując je w sposób wyraźnie teraźniejszy.
Innym przykładem na to samo zjawisko, intensywnego przeżywania teraźniejszości jest stłuczka samochodowa. Kiedy występuje sytuacja, w której orientujemy się, że zaraz nastąpi zderzenie, do którego pozostała sekunda lub zaledwie kilka. W takiej sytuacji następuje silne skoncentrowanie uwagi, świadomość intensywnie rozjaśnia się chcąc uniknąć przewidywanego zdarzenia. Czasem, dzięki tej trzeźwości udaje się uniknąć uderzenia, bo odpowiednio reaguje się. Ale czasem szczególnie wtedy, kiedy ktoś nie jest „wytrenowany” w takich sytuacjach, to obserwuje z wielką uwagą jak rozwija się cały ten proces. Widzi najpierw zdarzenie w początkowym stadium, kiedy dedukuje z niego, że jest na drodze kolizyjnej z innym pojazdem. Wpadając w osłupienie, stan niedecyzyjności z napiętą uwagą obserwuje jak do zdarzenia stopniowo dochodzi. Dzięki dużej koncentracji widzi, jakby w zwolnionym tempie, w jaki sposób pojazdy zbliżają się do siebie i przeżywa moment zetknięcia się i stopniowego zgniatania blachy.
Owo zwolnienie w istocie nie jest zwolnieniem zdarzeń, ale wielkim wglądem w zdarzenie, dzięki skoncentrowanej świadomości, która pozwala na obserwowanie całego zdarzenia w kolejnych stadiach. Ta silna koncentracja sprawia, że przeżywa się to doświadczenie. Wtedy w intensywnie przeżywającej świadomości wyłaniają się kolejne momenty rozwijającego się zdarzenia. Poznaje się jak następujące kolejne stadia wynikają z siebie z wielką oczywistością. Poznaje się w zrozumiały sposób, jak każdy kolejny element z łańcucha całego zdarzenia przyczynia się do wywołania kolejnego elementu tworzącego całe zdarzenie.
Tak przejrzyste poznawanie zdarzenia, obserwacja kolejnych jego stadiów, następuje dzięki skoncentrowanej świadomości, która po pierwsze obserwuje własną obecność w rozwijającym się zdarzeniu z wielką przejrzystością. Przeżywa to, że jest w tym doświadczeniu w sposób wysoce uświadomiony, świadomy siebie. Dwa, bo w takim zdarzeniu dochodzi do wielkiego wyciszenia umysłu. Podmiot, który znajduje się w zdarzeniu wysoce wybudzającym go do świadomości, odwraca uwagę od treści myślanych w stanie obniżonej uwagi, kiedy dzieje się to, co słabo wywołuje uwagę. Intensywne zwrócenie się na przedmiot - wydarzenie w połączeniu z przeżywaniem własnej obecności w tym doświadczeniu sprawia, że umysł zatrzymuje się w Teraz. W ciszy własnej mentalności otrzymuje możliwość przeżywania siebie z wielką świadomością Teraz.
Ten stan wysokiej teraźniejszości świadomości jest chwilę trwającą namiastką Wyzwolenia, które polega na tym, że umysł jest zawsze silnie skoncentrowany na własnym istnieniu, uważny. Koncentruje się na Teraz, z tej pozycji z pełną przejrzystością obserwując własny proces myślowy. Wtedy tożsamy jest z sobą jako trzeźwią świadomością, nie z procesem myślowym rozumianym jako proces wyobrażania sobie jakichś treści, które „grają” w myśli. W stanie Wyzwolenia są one po prostu obserwowane w odróżnieniu, jako przedmiot świadomości, z którym świadomość nie utożsamia się bezpośrednio.
W stosunku do codziennego stanu umysłu zasadnicza różnica polega na koncentracji uwagi, ale za tą różnicą ciągnie się wiele innych. Uwaga pozwala na obserwowanie własnych myśli i rozgrywających się doświadczeń w odróżnieniu, ze skoncentrowaną świadomością. Dzięki temu podmiot, świadoma jednostka jaką jest człowiek, utrzymuje przejrzystość własnego myślenia, co pozwala w sposób czytelny obserwować doświadczenia. Kiedy uwaga jest obniżona, to w sposób nisko uświadomiony (podświadomy), w myśli rozgrywają się różne wydarzenia, które absorbują uwagę w pewnym stopniu. Resztę ze stu procent posiadanej przez nas uwagi poświęca się doświadczeniu, w którym przez to, nie dostrzega się wszystkiego. Ponieważ uwaga, która mogłaby spostrzec w doświadczeniu tego, czego nie spostrzega jest w myśleniu, zajmuje się tym, co „gra” w myśli.
Możliwość zareagowania w sytuacjach granicznych, istniejąca dzięki uwadze, świadczy o tym, jak ważne jest być świadomym zawsze w sposób wysoce skoncentrowany. Kiedy człowiek utrzymuje wysoką trzeźwość, świadomość siebie w każdej sytuacji, to raz, że dostrzega wszystko w doświadczeniach, a praktycznie coraz więcej, bo coraz lepiej poznaje stan napiętej świadomości. Dwa i co ważniejsze, potrafi obserwować siebie z dużą dokładnością. Poznaje siebie na nowo w każdym doświadczeniu przez co, sam siebie zaskakuje, kiedy odkrywa, że pewne sytuacje, których nie chce powstają za jego sprawą, za którą wcześniej może winił innych. Albo poznaje jak mogą powstawać sytuacje, które chce, dzięki temu, że lepiej koncentruje się.
Ostatecznie proces rozwijania własnej uważności prowadzi do Wyzwolenia, bo dzięki skoncentrowanej uwadze dostrzega się treści doświadczeń, które rozwijają wiedzę, co znaczy, że podmiot rozwija się poznawczo. Szuka Prawdy w tym czego doświadcza, a to jest równoznaczne z dokonywaniem postępu w rozwijaniu własnej umysłowości. Być może wcześniej zatrzymanym z powodu nieuważności, przez to, że uznał się niezdolnym do rozsądzenia o tym gdzie jest Prawda.
Zdjęcie pochodzi z: commons.wikimedia.org/wiki/File:Iris_close-up.jpg
Zapraszam na Poznanie