Cement/ cement- ang. : budowlane spoiwo hydrauliczne1, produkowane z mineralnych składników. W budownictwie wykorzystywany w formie zaprawy betonowej (cement + woda + kruszywo).
Wymagania i właściwości dla obu grup cementów w Polsce określają poniższe normy:
- PN-EN 197-1:2002 „Cement – Część 1: Skład, wymagania i kryteria zgodności dotyczące cementów powszechnego użytku”
- PN-B-19707:2003 Cement. Cement specjalny. Skład, wymagania i kryteria zgodności
1Spoiwa hydrauliczne – mają zdolność wiązania i twardnienia na powietrzu, jak i w środowisku wodnym. Wykazują tym samym odporność na działanie wody i powietrza. Spoiwa hydrauliczne, są to materiały zawierające bezwodne i trwałe wobec wody tlenki nieorganiczne. Po wymieszaniu z wodą następuje proces wiązania i wytworzenia związków uwodnionych.
Cement otrzymujemy poprzez zmielenie Klinkieru cementowego z dodatkiem około 5% kamienia
- Grudki klinkieru cementowego
gipsowego. Kamień gipsowy pełni rolę regulatora czasu wiązania cementu. Klinkier cementowy jest bazowym składnikiem cementu, powstaje poprzez wypalenie surowców mineralnych (margli i glin) w temperaturze 1450°C. Po wypaleniu wymienionych składników powstają tkzw. grudki klinkierowe, które zostają mielone wraz z kamieniem gipsowym na pył cementowy.
Cement ze względu na rodzaj może, zawierać inne składniki bazowe (ich ilość musi być większa niż 5% masy reszty składników), czy drugorzędne (udział w stosunku do sumy pozostałych składników nieprzekraczający 5%), są nimi np. materiały pochodzące z produkcji klinkieru (pyły piecowe), lub składniki bazowe cementu wymienione w normie PN-EN 197-1. (Tabela nr 2).
Aby cement spełniał swoje właściwości, a więc zaczął wiązać, potrzebne jest dodanie wody. Żeby mogła zajść reakcja chemiczna potrzeba ok 24% wody w stosunku do masy cementu (w/c = 0,24). Najczęściej współczynnik w/c (wodno-cementowy) waha się w przedziale 35-45%. Woda, która nie została związana podczas reakcji chemicznej w większości odparowuje tworząc przy tym pory kapilarne (puste przestrzenie o różnych rozmiarach). Ilość i wielkość porów może być różna i jest zależna od stosunku w/c (wody do cementu). Wielkość porów ma znaczenie, ponieważ im są większe tym wytrzymałość stwardniałego zaczynu jest mniejsza. Zaczyn podczas nawilżania minimalnie pęcznieje, a podczas wysychania- kurczy się.
We wszystkich zaczynach oprócz porów kapilarnych powstają pory żelowe (nie mające wpływu na wytrzymałość zaczynu ze względu na mikroskopijne wielkości) stanowiące średnio 27%-28% objętości całego zaczynu. W wyniku zmieszania cementu, wody, kruszyw, oraz różnego rodzaju domieszek i plastyfikatorów powstaje beton.