zawsze, jak magnes opiłki żelaza, przyciągał wariatów, mnie też
Niebawem 27 marca 2012 r. minie szósta rocznica śmierci pisarza. Polskich literackich laureatów Nagrody Nobla mamy czterech : Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz i Wisława Szymborska
Stanisław Lem jest jednak najczęściej tłumaczonym polskim pisarzem. Jego książki zostały przetłumaczone na 41 języków, a łączny nakład to ponad 30 mln egzemplarzy. Żaden z naszych noblistów nie doczekał takiej ilości wydań. Mnie jego twórczość towarzyszyła przez całe życie.
Jego życiorys można znaleźć w internecie. Nie będę go przytaczał, bo nie to jest intencją tego artykułu. Chciałbym przybliżyć jego postać przez pryzmat jego przemyśleń, spostrzeżeń i sentencji.
O Polsce i Polakach
"Jedyną dobrą rzeczą, jaką można powiedzieć o Polsce, jest to, że mamy bardzo przystojne dziewczęta. Zła zaś to ta, że wolimy pójść w niedzielę do kościółka, a po mszy zapomnieć o wszystkim. Tak jest bezpieczniej. Polacy są, jak to powiedział Norwid, wspaniałym narodem i bezwartościowym społeczeństwem."
"Polska jest, za przeproszeniem, cywilizacyjnym zadupiem, które tak naprawdę nie liczy się w świecie."
O politykach
"Prezydent Bush ma bowiem tę właściwość, że jest głupi."
"Na szczęście Kaczyńscy przeminą, choć zdążą popsuć gospodarkę. Czeka nas zastój. Ale tylko przez cztery lata. Potem naród jak koń, któremu ktoś przystawił kaktus pod ogon, zacznie wierzgać i wszelki ślad po bliźniakach zaginie. Oni po prostu znikną w tym bezmiarze obietnic bez pokrycia."
"Być może rzeczy pójdą lepszym i równiejszym biegiem za lat kilkadziesiąt. Na razie jesteśmy skazani na taką elitę polityczną, która wywołuje u przyzwoitego człowieka rumieniec wstydu."
"Politycy są ludźmi nazbyt głupimi, aby można przewidywać ich postępki rozumowaniem."
O ludziach
"Nie ma takich bredni, w które ludzie nie byliby w stanie uwierzyć."
"W skali geologicznej człowiek żyje jak motyl – jednodniówka."
"Człowiek jest małpą, która potrafi zrobić najprecyzyjniejszą brzytwę, aby poderżnąć gardło drugiej małpie."
"Nikt nic nie czyta, a jeśli czyta, to nic nie rozumie, a jeśli nawet rozumie, to nic nie pamięta."
"Kobiety z niektórymi faktami nie chcą się pogodzić. Mówią dalej „nie”, nawet jeśli już nic oprócz „tak” powiedzieć nie można."
"Nie żałuj, nigdy nie żałuj, że mogłeś coś zrobić w życiu, a tego nie zrobiłeś. Nie zrobiłeś, bo nie mogłeś."
"Diabeł wie, ile nienormalności siedzi czasem w geniuszu i na odwrót."
"Poeta to taki, co umie w ładny sposób być nieszczęśliwy."
"Kiedy dawać psu kiełbasę zapalając lampkę, po jakimś czasie pies będzie wydzielał ślinę na sam widok światła. A kiedy człowiekowi pokazywać atramentowe bazgroty na papierze, po jakimś czasie powie, że to wzór na nieskończoność wszechświata. Wszystko to fizjologia mózgu, tresura, nic więcej."
"Nikt nie może dać więcej od tego, co stracił wszystko."
"Człowiek to istota, której łatwo zaszkodzić, a trudno pomóc."
"Gdyby nie my, owady byłyby najprzeraźliwszym tworem przyrody. Bo życie jest zaprzeczeniem mechanizmu, a mechanizm - życia, owady zaś - to ożywione mechanizmy, kpina, szyderstwo natury..."
"Nic nie umie się zachować bardziej bezrozumnie od rozumu."
"Zaglądając do czaszki żywego człowieka zobaczysz jego mózg, a nie jego świadomość."
"Płci służą sobie nawzajem z powodów dość zawiłych, prawdopodobnie jest to konsekwencja tego, że kiedyś jakieś białko wykrzywiło się trochę, tu czegoś zabrakło, tam się coś uwypukliło, no i powstały pewne wklęsłości, i podporządkowane im wzniesienia, ale żeby stąd wiodła droga do bliskości?"
"Gdy człowiek wierzy, że wszystko już do końca wie i rozumie, i nie ma dlań żadnych tajemnic, często wtedy właśnie wkracza na drogę do zguby."
"Gdyby ludzie robili tylko to, co wyglądało na możliwe, do dzisiaj siedzieliby w jaskiniach."
"Człowiek może ogarnąć tak niewiele rzeczy naraz; widzimy tylko to, co dzieje się przed nami, tu i teraz; unaocznienie sobie równoczesnej mnogości procesów, jakkolwiek związanych ze sobą, jakkolwiek się nawet uzupełniających, przekracza jego możliwości. Doświadczamy tego nawet wobec zjawisk względnie prostych. Los jednego człowieka może znaczyć wiele, los kilkuset trudno jest objąć, ale dzieje tysiąca, miliona nie znaczą w gruncie rzeczy nic".
"Człowieczeństwo jest to suma naszych defektów, mankamentów, naszej niedoskonałości, jest tym czym chcemy być, a nie potrafimy, nie możemy, nie umiemy, to jest po prostu dziura między ideałami a realizacją."
O nauce i technice
"Jesteśmy jak na krze, która jest unoszona prądami technologii. Nie panujemy nad nią, nie wiemy dokąd nas niesie, nie wiemy jak nią sterować."
"Komputer? Sam? Już panu tłumaczyłem, że on jest głupi."
"Fizyka nie wyklucza metafizyki. A jednak pewnych granic, które dane są naszemu myśleniu, przekroczyć się nie da i niewątpliwie może to rodzić jakieś poczucie smutku."
"Im bardziej zaawansowane technicznie (doskonalsze!) medium, tym bardziej prymitywne, błahe i bezużyteczne wiadomości są przy jego pomocy przekazywane."
"Nauka nad religią ma tę przewagę, że się myli, ale potrafi jednak swoje błędy skorygować, mimo że fizycy wodzą się za łby. Wyznań jest wiele, ale każde chce udowodnić, że jest jedno."
"Ignorancja nasza (ludzka) jest oceanem ogólnoświatowym, zaś wiedza pewna – pojedynczymi wysepkami na tym oceanie."
|
"Większość technologii ma świetlisty awers, ale życie dało im rewers – czarną rzeczywistość."
"Wielkie dzieła powstają nie dzięki obłędowi, lecz mimo niego."
"Cały świat zwierzęcy jest pasożytem roślinnego."
O sobie
"Zawsze, jak magnes opiłki żelaza, przyciągałem wariatów."
"Nikt nie może być mi bliższy ode mnie, a ja, ja jestem sobie czasem taki daleki..."
O Bogu i religii
"Jak wiadomo, Pan Bóg jest wszechmocny i wszystko wie, a świat stworzył doskonały i nawet guzik od gaci nie może nikomu spaść bez woli Bożej.(...) Nie można prosić o nic: ani o zdrowie, ani o pomyślność, ani o niepodległość ojczyzny. Gdyby bowiem Bóg naprawił coś cudem, oznaczałoby to, że rzeczywistość jest niedoskonała. Stan doskonały jest wtedy, gdy niczego nie trzeba naprawiać."
"Ateistą jestem z powodów moralnych. Uważam, że twórcę rozpoznajemy poprzez jego dzieło. W moim odczuciu świat jest skonstruowany tak fatalnie, że wolę wierzyć, iż nikt go nie stworzył!"
"Nie można uwierzyć w Pana Boga tylko od wiedzy, że to nam dobrze zrobi."
"Religia jest ludziom potrzebna, tak jak potrzebna jest nadzieja na życie wieczne, na spotkanie drogich zmarłych, wiekuiste szczęście itd."
"Pomału można doprowadzić nawet konklawe do kanibalizmu. Byle postępować stopniowo, krok za krokiem."
"Religia, filozofia są klejem, wciąż składamy i zbieramy rozpełzające się w statystykę ochłapy, żeby je złożyć w sens, jak w dzwon naszej chwały, żeby odezwały się jednym, jedynym głosem! Tymczasem jest tylko zupa. Matematyczny ład świata to nasza modlitwa do piramidy chaosu. Na wszystkie strony wystają kawałki życia poza znaczenia, które ustaliliśmy jako jedyne, a my nie chcemy, nie chcemy tego widzieć! Tymczasem istnieje tylko statystyka. Człowiek rozumny to człowiek statystyczny. Czy dziecko będzie piękne czy brzydkie? Czy muzyka da mu rozkosz? Czy dostanie raka? O tym wszystkim decyduje gra w kości. Statystyka stoi u naszego poczęcia, ona wylosowuje zlepki genów, z których tworzą się nasze ciała, ona wylosowuje naszą śmierć. O spotkaniu kobiety, którą pokocham, o mojej długowieczności, o wszystkim decyduje normalny rozkład statystyczny, więc może także o tym, czy będę nieśmiertelny?"
"Sądzę, że są miejsca, w których nawet Bóg może się skompromitować."
O internecie
" Internet to sieć, która nic nie rozumie, jeno informacje przesyła i strony ze sobą łączy, zaś wzrastająca na całym świecie ilość „ekspertów”, którzy chcąc się „wykazać”, produkują mało albo nic niewarte wyniki swoich przemyśleń jako „nowe hipotezy naukowe”, jest tym samym, czym piasek i muł, który z wielkich zbiorników wodnych kieruje się ku turbinom i gdyby nie specjalne urządzenia filtrujące, wnet by wszystkie turbiny „zatkało”. Lecz Internet nie może odróżnić informacyjnego ziarna, którego w nim jest mało, od informacyjnych plew."
"Dopóki nie skorzystałem z Internetu, nie wiedziałem, że na świecie jest tylu idiotów."
W zeszłym roku wyszukiwarka Google uczciła 60. rocznicę wydania pierwszej powieści science fiction Stanisława Lema zamieszczając na swojej głównej stronie animowaną sekwencję fantastyczno-naukową.
Interaktywna animacja "zapraszała" użytkowników do intelektualnej zabawy. Była ona całkowicie intuicyjna, włącznie ze sposobem jej uruchomienia - kliknięciem na poruszający się element. Następnie pojawiały się roboty, statki kosmiczne i inne cyberstwory. Grający sami musieli odgadnąć reguły, a kolejne posunięcia otwierały coraz bardziej złożone możliwości. Na koniec wyszukiwarka Google'a samoczynnie pokazywała linki do stron o Stanisławie Lemie.