"Zagozili że usiądą na widowni w obozowych pasiakach,jeśli wystapi"
o autorce:
Agata Tuszyńska urodziła się 25 maja 1967 roku w Warszawie, z wykształcenia historyk teatru, doktor nauk humanistycznych, wykładowca w Centrum Dziennikarstwa i na Uniwersytecie Warszawskim, poetka, pisarka, jedna z najlepszych polskich biografistek.
Napisała lub opracowała m.in. „Maria Wisnowska. Jeśli mnie kochasz to zabij”„Wspomnienia gorszycielki” czyli Ireny Krzywickiej, „Singer. Pejzaże pamięci”, „Ćwiczenia z utraty”, „Rodzinna historia lęku” opowiadająca o jej rodzicach ojcu Bogdanie Tuszyńskim dziennikarzu sportowym i matce Halinie Przedborskiej, dziennikarce, z pochodzenia Żydówce o czym Agata przez wiele lat nie wiedziała.
O książce:
Motto ksiązki brzmi: „Czym jest los? To nasze własne pułapki” I.B. Singer
Wiera Gran (właściwie Wiera Grynberg) urodziła się 20.04. 1916 lub 1918 roku, zmarła w listopadzie 2007.
„Była ładna, nieduża, fertyczna, o kocim wdzięku, ale nie lubiła swojego ciała. Uwodziła, kokietowała, znajdowała przyjemność w zdobywaniu”.
Przed wojną była bardzo popularna, zamożna, dużo występowała. W czasie wojny wraz z matką i siostrami zamknięta w warszawskim getcie. Tam występuje, wraz z innymi artystami, w kawiarni „Sztuka”. Dzięki zakochanemu w niej lekarzowi przechodzi na aryjską stronę, mieszkają razem, do końca wojny, pod Warszawą.
Po zakończeniu działań wojennych idzie do Polskiego Radia gdzie prosi Władysława Szpilmana, z którym występowała w „Sztuce” o pracę. I słyszy, że współpracowników gestapo nie zatrudnia.
Taki jest początek lawiny pomówień i oskarżeń jakie do końca życia prześladują Wierę Gran. Gdziekolwiek by nie była – w Polsce, Izraelu, Paryżu, Wenezueli czy Nowym Jorku. Mimo procesu i uwolnienia jej od zarzutu oskarżenia przetrwały, powtarzane były przez wiele osób i w końcu doprowadziły Wierę do choroby psychicznej.
Autorka dotarła i przeczytała wiele dokumentów, spotkała się z ludźmi, którzy znali, oglądali występy Wiery, zeznawali na procesie lub pisali o niej. Przez kilka lat odwiedzała Gran w jej paryskim mieszkaniu, rozmawiała z nią, czytała dokumenty dotyczące sprawy i prywatną korespondencję.
Tylko jeden człowiek nie wyraził zgody na spotkanie z Tuszyńską. Ten, który bardzo przekonująco oskarżał ją przez całe życie i nigdy tego nie odwołał. Z filmu na ten temat dowiedziałam się, że dopiero pod koniec życia żałował tego co zrobił.
Panuje przekonanie, że Żydzi dlatego odnoszą sukcesy, bo są nie tylko zdolni i pracowici ale i wspierają się i pomagają. Tu mamy zaprzeczenie tego poglądu. To Żydom Wiera Gran zawdzięczała swoją tragedię.
Tuszyńska próbuje dociec jak było naprawdę i dlaczego te oskarżenia przez wiele lat były tak żywe. „Mam wrażenie, że komuś z jakichś powodów zależało na rozgrzewaniu i podtrzymywaniu wrogich wobec niej nastrojów. Jakby ktoś chciał ukryć coś z własnej przeszłości, przerzucić na nią własne winy. Odwrócić uwagę od swoich podłości”.
W podziękowaniach napisała: „ To nie jest monografia artystycznych dokonań Wiery Gran, to moje z nią spotkanie, osobiste rachunki z czasów zagłady, której nie dane mi było doznać, a która jest niezmiennie obecna w każdym z moich życiowych wyborów”.
Mam nadzieję, że przeczytacie tę książkę a potem już zawsze zawahacie się przed niesprawdzonym oskarżeniem kogokolwiek.
Polecam.
Agata Tuszyńska „Oskarżona: Wiera Gran” Wydawn. Literackie 2010
