"Gdyby Boga nie było, należałoby Go wymyślić - Voltaire"... "Polska należy do Kościoła" - Bronisław Komorowski... "Bez religii ani rusz" - Adam Michnik
“Zostań księdzem - nie będziesz bezrobotny! Hiszpański Kościół oferuje kandydatom do kapłaństwa pasjonujące życie i gwarantuje zatrudnienie. Nie obiecujemy ci wysokiej pensji, nie obiecujemy zrozumienia ze strony tych, którzy cię otaczają, ale za to gwarantujemy pracę.” - z ogłoszenia zamieszczonego na portalach internetowych przez Episkopat Hiszpanii w ramach kampanii naboru do seminariów duchownych z uwzględnieniem "panujących w kraju warunków kryzysu gospodarczego.
*
Eiobowiczom czytającym moje teksty znane jest moje ogólne stanowisko dotyczace religii (wszystkich religii) i związaną z tym zagadnieniem ideą boga/bogów. Proponowany przeze mnie artykuł treściowo i stylistycznie trochę odbiega od mojego tradycyjnego dziennikarskiego warsztatu.
Zawsze wierny zasadom i metodologii sokratejskej dialektyki i intelektualizmu etycznego pokuszę się o chłodny obiektywizm przyjmując funkcję adwokata religii i reprezentujących je bogów.
Podczas moich podróży po całym świecie w licznych debatach z tzw. ludźmi “wierzącymi” starałem się ich zrozumieć i nawet czasami usprawiedliwiać. W tym celu pozwoliłem sobie zebrać i spisać wszystkie argumenty używane przez religijnych apologetów różnych grup wyznaniowych, z którymi przyszło mi się zetknąć; począwszy od Wschodniego Timoru poprzez Mumbaj, Hebron, Banja Lukę, Rędziny pod Częstochową a na Belfaście kończąc.
Przyznam, że wiele z przytoczonych wypowiedzi trudno traktować poważnie ale niektórym z nich nie sposób odmowić pewnego pragmatyzmu czy prozaicznego utylitaryzmu... a nawet się z nimi nie zgodzić. Jednak wstrzymując się od własnych komentarzy słownych (ale nie od sowizdrzalsko-dydaktycznych dygresji fotograficznych) szczegółową ocenę a raczej ostateczny osąd niżej wymienionych argumentów pozostawiam czytelnikowi i zachęcam do rzeczowej dyskusji.
Oto skompilowana przeze mnie lista domniemanych zalet/dobrodziejstw religii (głównie monoteistycznych wyznań abrahamistycznych):
- Religie dają wierzącym nadzieję nieśmiertelności i wiecznego szczęścia, pośmiertnego połączenia z ukochanymi za życia osobami a nawet zwierzętami.
Czy idea boga to ekwiwalent “Świętego Mikołaja” dla dorosłych?
- Religie cementują spójność plemienno-narodową zwłaszcza w okresie zagrożenia zewnętrznego. Przynależność religijna jest podstawowym czynnikiem państwowotwórczym i narodowotwórczym. Klasycznym, można powiedzieć podręcznikowym tego przykładem jest biologiczne przetrwanie przez tysiąclecia idei Narodu żydowskiego i kultury żydowskiej. Według mnie dotyczy to rownież innych tzw. religii narodowych np.: polski, irlandzki, chorwacki, wschodnio-timorski katolicyzm, prawosławie w wydaniu grecko-cypryjskim czy serbskim, boszniacki islamo-nacjonalizm, hinduski nacjonalizm, japoński "buddo-sintoizm"…).
- Religia skutecznie jednoczy obywateli państwa wielonarodowościowego/wieloplemiennego/wielorasowego.
- Religie/instytucje religijne są często jedyną legalną, bezpieczną przystanią dla narodów uciskanych bądź pozbawianych swojej politycznej i kulturowej tożsamości. Są one platformą do nieskrępowanego manifestowania idei wolnościowych.
- Religie są moderatorem i - nie opartym na aparacie przemocy - autorytetem w zakresie kontroli społecznej (zarówno w odniesieniu do rządzących jak i rządzonych).
- Podkreślając szacunek do własności prywatnej, zasad wolnego rynku i indywidualnej przedsiebiorczości religie stoją na straży istniejącego ładu klasowo-społecznego (akceptacji hierarchii społecznej) i wynikającej z tego stabilności gospodarczej/ekonomicznej.
- Religia uczy posłuszeństwa, pokory i wymaga altruistycznego współdziałania w imię większego niż interesy jednostki celu/dobra dzięki czemu każda osoba (mężczyzna, kobieta, sługa, dziecko...) zna i akceptuje swoje miejsce w danej religijnej społeczności.
- Moralność religijna stanowi kod i drogowskaz, który pozwala odróżnić dobro od zła, posługując się przy tym łatwym językiem i alegoriami zrozumiałymi dla mas.
Co ateiści mogą zaoferować ludzkości?
- Życie religijne umożliwia rozwój duchowy i ogólną wrażliwość człowieka. Dogmaty wiary w łatwej i przystępnej formie dają odpowiedzi na temat sensu ludzkiej egzystencji.
- Religie promują i umacniają zrozumiały dla każdego i od wielu pokoleń akceptowany system/kod prawny dający osobom “wierzącym” poczucie sprawiedliwości (kara/nagroda) jeżeli nie w bycie ziemskim to już na pewno w tym pozaziemskim.
- Religijna martyrologia - za pośrednictwem licznego grona meczenników, świętych i błogosławionych - dostarcza wierzącym patriotyczne, społeczne i moralne wzorce do naśladowania.
- Solidarność religijna zapewnia osobiste i zbiorowe bezpieczeństwo poprzez poczucie przynależności do silnej i dobrze zorganizowanej społeczności. Umożliwiając harmonijną współpracę stymuluje międzyludzkie więzi i gwarantuje postęp społeczny i - kiedy istnieje tego potrzeba - daje duchowe wsparcie i zapewnia pomoc socjalną (finansową/materialną).
- Chrześcijańska cywilizacja obroniła kulturową tożsamość Starego kontynentu podczas najazdów Hunów, Mongołów w Europie środkowo-wschodniej, Saracenów na półwyspie Iberyjskim i w basenie Morza Środziemnego. Chrześcijańska Europa zatrzymała ekspansję i przyczyniła się do upadku barbarzyńskich (cywilizacyjnie antyeuropejskich) Imperiów Otomańskiego i Sowieckiego.
- Praktyczna przydatność obiektów sakralnych warownych klasztorów, kościołów. Zwłaszcza w okresie Średniowiecza były one budowane z uwzględnieniem celów obronnych lokalnej ludności. Dzwonnice/meczety służyły jako idealne punkty obserwacyjne i ostrzegawczo-sygnalizacyjne.
Postęp cywilizacyjny.
- Działalność misyjna przyczyniła się do krzewienia postępu cywilizacyjnego zwłaszcza wśród ludów prymitywnych i dzikich. Wprowadzona przez misjonarzy oświata i opieka zdrowotna / elementarne zasady higieny szczególnie w krajach słabo rozwinietych (tzw.”trzeciego świata”), kolonialnych i postkolonialnych zmniejszyły umieralność tubylczej ludności (matek przy porodach / niemowląt i dzieci). W wielu przypadkach uchroniła ona wiele plemion i ludów od całkowitej samozagłady.
- Religie abrahamistyczne ostatecznie wyparły prymitywne barbarzyńskie (animalistyczne/politeistyczne) obrządki religijne często połączone ze składaniem ludzkich ofiar (a nawet praktykowaniu kanibalizmu) wprowadzając w zamian wierzenia oparte na poszanowaniu godności człowieka i miłości bliźniego.
- Organizacje/instytucje religijne ze swoją ponadklasową, ponadnarodową infrastrukturą od wieków są skuteczną platformą szybkiego przepływu, rozpowszechniania i pozyskiwania informacji i ogólnie rozumianej komunikacji z szerokimi masami społecznymi nawet w geograficznie oddalonych/cywilizacyjnie odizolowanych środowiskach ludzkich.
- Religie są przydatne ze względów społecznych i towarzyskich. Zgromadzenia religijne są miejscem spotkań ludzi o tej samej wizji świata, o zbliżonych poglądach i zasadach moralnych. To idealne miejsce na nawiązywanie trwałych przyjaźni i spotykania przyszłych małżonek/małżonków. (Ostatnio obserwuje się ogromną popularność internetowych biur matrymonialnych o ściśle określonej orientacji religijnej).
- Świątynie, ośrodki kultu religijnego/zgromadzeń religijnych są często jedynym miejscem, w którym następuje bezpośredni kontakt/interakcja ludzi różnych warstw społecznych/ekonomicznych, orientacji politycznych, grup wiekowych i zawodowych.
- Wierzenia religijne spajają, umacniają rodzinę zwłaszcza szacunek dzieci dla osób starszych. Chronią kobiety. Kodyfikują i umacniają instytucje małżeństwa i ustalają zasady małżeńskiego pożycia.
- Poprzez wspólne religijne rytuały możliwa jest kontynuacja wspólnych tradycji rodzinnych i międzypokoleniowy dialog.
- Religie są zawsze pro-rodzinne i stymulują przyrost naturalny.
- Religie utwierdzają i kultywują wartości moralne i tradycje, w których dana osoba wyrosła i zapewniają, że będą one przekazane następnemu pokoleniu.
- Nie sposób pominąć wielkiego wkładu religii w rozwój filozofii, literatury, muzyki, wszelkich form sztuki wizualnej, architektury, oświaty, medycyny, światowego dziedzictwa kulturowego, współczesnego pojęcia wielokulturowości, wzbogacającej nas wszystkich różnorodności światopoglądowej…
- Wkład religii w rozwój piśmiennictwa a zwłaszcza druku.
- Instytucje religijne były prekursorami genealogii, historiografii, archiwistyki, bibliotekoznawstwa, muzealnictwa, zbierania, przechowywania i przetwarzania danych statystycznych i demograficznych (ewidencja ludności). Mormoni są w posiadaniu największej na świecie bazy danych osobowych, bezcennych przy określaniu stopnia pokrewieństwa i rodzinnych drzew genealogicznych.
- Różnorodność religijna stymuluje rozwój gospodarczy jak chociażby gigantyczną - dotyczącą wszystkich religii abrahamistycznych - turystykę religijną. Związana jest z tym religijna infrastruktura oparta na licznych nieruchomościach, generujacych ogromny kapitał inwestycyjny: drogi, hotele, zamówienia budowlano-konserwatorskie i remonty, zakłady drukarskie i pracownie artystyczne, produkcja świec i zniczy przemysł pamiątkarski. W ruch pielgrzymkowy corocznie zaangażowane są wszystkie rodzaje środków transportu od autokarów do międzynarodowej/międzykontynentalnej komunikacji lotniczej. Dotyczy to również licznych usług związanych z pochówkiem, które w ostanich latach urosły do rangi przemysłu: np. zakup kwater/miejscówek pod grób. Daje to zatrudnienie milionom ludzi w tym ludzi ze sfery nieprodukcyjnej jak pracownikom zarządzania i administarcji, przedsiębiorcom/deweloperom, ekonomistom i prawnikom.
Czy natchnienie można kupić?
- Wierzenia religijne były i są źródłem niewyczerpanej inspiracji dla tworców wszystkich rodzajów sztuki.
- Instytucje religijne popierały badania naukowe i oświatę, były hojnymi patronami/mecanasami ludzi nauki i sztuki.
- Bez znajomości narracji biblijnej nie sposób zrozumieć bogactwa językowego, metaforyki i literatury światowej.
Skąd my to znamy?
- Religie okazują pozytywny wpływ na stan zdrowia…a zwłaszcza zdrowia psychicznego. Modlitwy w intencji ludzi wierzących umacniają ich wiarę w wyzdrowienie i są źródłem życiowego optymizmu.
- Niektóre religie praktykują obrzezanie męskiego członka, co stanowi nie tylko obowiązkowy rytuał religijny ale również zabieg medyczny o określonych zaletach fizjologicznych i higienicznych.
- Religie mają pozytywny (rekreacyjny) wpływ na kondycję fizyczną szczególnie u ludzi w podeszłym wieku regularnie uczestniczących we wspólnych uroczystościach religijnych (piesze/rowerowe pielegrzymki, czynności fizyczne wykonywane podczas modłów nieskomplikowane ćwiczenia kinestetyczno - ruchowe małej i większej motoryki. Jest to szczególnie zauważalne w modłach muzułmanskich oraz - wywodzących się z tradycji buddyjskiej ćwiczeniach yogi). Jest to często jedyne źródło aktywności fizycznej starszych ludzi wierzących.
- Wierzenia i tradycje religijne przyczyniają się do zmniejszenia konsumpcji wyrobów mięsnych (zakaz spożywania wołowiny u hindusów, wieprzowiny w Islamie i Judaizmie, ograniczenia postne w religiach chrześcijańskich).
- Zaangażowanie w życie religijne dla wielu wierzących stanowi formę ekspresji estetycznej/artystycznej. (Uczestniczenie w chórze kościelnym, jasełkowych przedstawieniach, rekonstrukcja Drogi Krzyżowej/Męki Pańskiej, dekorowanie/ukwiecanie ołtarza, parafii, domów, ulic z okazji świąt i uroczystości religijnych, ubieranie bożonarodzeniowej choinki czy chociażby proste malowanie wielkanocnych pisanek.)
- Regularne uczestnictwo w grupowych czynnościach/obrzędach religijnych sprzyja przestrzeganiu zasad higieny osobistej i ...kultury języka. (Powiedział mi to znajomy ksiądz).
- Religijna/modlitewna kontemplacja to forma relaksacji i odpoczynku, chwilowego oderwania się od stresu w pracy, spraw rodzinnych, przyziemnych spraw materialnych.
- Religie są błogosławieństwem dla ludzi samotnych i opuszczonych (zwłaszcza osób starszych, niepełnosprawnych).
- Modlitwa/rozmowa z bogiem skutecznie wypełnia naturalną potrzebę dialogu z życzliwym/kochającym człowiekiem.
- Wiara w życie pozagrobowe jest formą psychoterapii dla osób cierpiących z powodu śmierci kogoś bliskiego. Znane są częste przypadki odnajdywania boga w takich sytuacjach.
Religia i "Public Relations"
- Powszechnie znane i szanowane osoby ze środowisk religijnych zwracają uwagę mediów, opinii publicznej a zwłaszcza osób wpływowych na patologie społeczne współczesnej cywilizacji. Dzięki swojemu medialnemu profilowi potrafią one w bardzo krótkim czasie zgromadzić znaczne fundusze na cele charytatywne.
- Prowadzone przez organizacje religijne ośrodki paliatywne zapewniają godziwą opiekę nad ludźmi nieuleczalnie chorymi i umierającymi.
- Wiara w boga jest wypróbowanym narzędziem w walce z nałogami. Uczy wstrzmięźliwości i umiarkowania.
- Umiejętnie interpretowana religijna metaforyka zawarta w prostej, przystępnej dla każdego narracji biblijnej (w formie licznych przypowieści) pomaga stanąć wobec przeciwności losu w każdej sytuacji życiowej.
- Tradycyjne kościoły i wyznania o długich tradycjach historycznych jako struktury zachowawcze są kustoszami czystości wiary demaskując odszczepieńców, pseudoreligijne i bardzo niebezpieczne społecznie kulty satanistyczne i spirytystyczno-okultystyczne często działające legalnie pod przykryciem tzw. spirytualizmu New age.
- Religie są skuteczne w celach resocjalizacjnych/reedukacjnych w pracy z młodzieżą trudną/zagrożoną i osobami odsiadującymi wyroki w ośrodkach penitencjarnych.
- Organizacje religijne poprzez swoją działalność społeczno-środowiskową odciążają i uzupełniają państwowe placówki zdrowia, sierocińce, zakłady pomocy socjalnej, państwowe szkoły, przedszkola a nawet żłobki.
Teologiczny dylemat. Wydłubać mu oko czy nadstawić drugi policzek?
- Koncepcja boga przyczynia się do wzajemnego zrozumienia i międzywyznaniowego dialogu całej ludzkości nie tylko pojedynczej grupy wyznaniowej (np. ruch ekumeniczny).
- Poprzez swoj etos męczeństwa i poświęcenia osoby religijne utożsamiają się z losem prześladowanych i uciśnionych. Walcząc o prawa człowieka i obywatela. Zniesienie niewolnictwa, poprawy pozycji kobiet w społeczeństwie, obrona praw dziecka a nawet ochrona praw zwierząt i ochrona środowiska naturalnego.
"Wierzę, że działam zgodnie z “I feel like God wants me to run for President.”
wolą Wszechmogącego Stwórcy" “God told me to go to war, kill terrorists.”
W Imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego…Ognia!...albo - jak usłyszałem kiedyś od pewnego rosyjskiego popa - "Bo имя Oтцa, и Cынa, и xopoшeгo вoспитaния. Рeмeнь."
- Religie są nosicielami i krzewicielami idei pokoju. Nawołują do dialogu i bezkrwawego/pokojowego rozwiązywania konfliktów i łagodzą agresywne zachowania polityków i przywodców wojskowych głosząc zasady miłości bliźniego i przebaczenia (np. rola kapelanów wojskowych).
Mam nadzieję, że któryś z Eiobowych apologetów/rzeczników teizmu/politeizmu/panteizmu... podejmie się próby napisania "lustrzanego" artykułu zawierającego listę dobrodziejstw wynikających z przestrzegania uniwersalnych zasad moralnych, niezależnego, krytycznego myślenia, racjonalizmu, naukowych metod rozwiązywania problemów i poznawania rzeczywistości.
Religijni przyjaciele z Eioby, czy czujecie się na siłach aby - w imę intelektualnej uczciwości, zdrowej dialektyki, obiektywizmu i niewinnej - nie pozbawionej elementów dydaktycznych - zabawy podjąć się napisania "bliżniaczego" artykułu "Świeccy humaniści na ławie oskarżonych - perspektywa adwokata".
Jest to jak najbardziej szczera i poważna propozycja/wyzwanie...
*
Broń swoich przekonań nawet jeżeli przyjdzie ci to robić w pojedynkę.
*
W artykule wykorzystałem materiał graficzny/fotograficzny z zasobów "Google images".