JustPaste.it

Tożsamość studenta a neoliberalizm i marksizm.

 

Tożsamość studenta a neoliberalizm i marksizm.

 

Tożsamość człowieka można rozumieć jako stan świadomości siebie, ale także jako zespół cech osobowości kształtowanych według określonych zasad zgodnych z daną kulturą, a ujawniających się w konkretnych dziedzinach życia. Człowiek również określa to, kim jest i jakim jest, uczestnicząc w społecznych relacjach. Dlatego też tożsamość studenta kreowana jest w obrębie wspólnoty akademickiej.  Jej przeobrażenia wpływają więc na zmianę zespołu cech charakteryzujących studencką tożsamość. Zjawisko to można zaobserwować, porównując postawy typowe dla studentów przed 1989 r. i po zmianie systemu politycznego w Polsce.

W czasach trwania PRL za charakterystyczne dla tożsamości studenta uznawano m.in. takie cechy, jak: nonkonformizm, odwagę myślenia i działania, praktyczne dążenie do uwalniania się od struktur tworzonych przez władzę, ignorancję własnego statusu materialnego. Wraz ze zmianą systemu, nastąpił znaczny wpływ ideologii neoliberalizmu i neomarksizmu na kształt edukacji, co zaowocowało istotnymi zmianami w funkcjonowaniu wspólnoty akademickiej, a co za tym idzie w sposobie kształtowania się tożsamości studenta. Neoliberalizm i neomarksizm głoszące z jednej strony hasła użyteczności i konkurencyjności, z drugiej relatywizmu wartości wykluczającego istnienie prawdy obiektywnej, zmieniły tradycyjny obraz wspólnoty akademickiej. Dążenie do prawdy wyznaczające kierunek akademickiej dysputy zostało zastąpione przez konkurowanie ze sobą sprzecznych ideologii. Wiedza stała się towarem, nauczyciel akademicki jej sprzedawcą, a student nabywcą. Trudno więc, by dalej we wspólnocie akademickiej istniały osobowe więzi oparte na współdziałaniu ubogacające jej członków. Zmianie musiała więc także ulec tożsamość współczesnego studenta.

Dziś student pozostaje biernym uczestnikiem sfery publicznej. Obce stają się mu cechy przypisywane jego studiującym rodzicom czy dziadkom. Pozbawiony refleksyjnej postawy wobec różnorodności ideologicznej, nie podejmuje inicjatyw, które wypływałyby z przyjęcia określonego zespołu idei. Niejednokrotnie więc nie zabiera głosu w sprawach gospodarczych, społecznych, politycznych czy prawnych. W myśl neoliberalnego indywidualizmu i konkurencyjności, wyraża niechęć wobec jakiegokolwiek zrzeszania się. Bierność studenta przejawia się także w sposobie jego studiowania. Nie tyle poszukuje prawdy, co dąży do zdobycia dyplomu, który zagwarantuje mu korzystną pozycję na rynku pracy. Pogoń za wiedzą ustępuje pogoni za zdobywaniem środków do życia.

Obojętny na prawdę, staje się również obojętny na obraz świata, w którym żyje. Co z kolei czyni z niego idealnego odbiorcę kultury masowej, głoszącej hasła bezwzględnej otwartości i wolności, wykluczając heroizm życia, postulując, by każdy czuł się dobrze we własnej skórze. Współczesny student kształtuje więc swoją tożsamość przez naśladownictwo efemerycznych idoli pop kultury.

Wynikające z prymatu wartości duchowych nad materialnymi takie cechy, jak nonkonformizm, kontestacja rzeczywistości społeczno-politycznej, ignorancja własnego statusu materialnego, jakie cechowały studenta przed 1989 r., w realiach Polski postkomunistycznej nie wyznaczają już studenckiej tożsamości. Dziś student pozbawiony przez system szkolnej edukacji przewodnictwa wielkiej literatury ukazującej obraz doskonałości duchowej, podąża za idolami kultury masowej, skupiającymi się na wartości ciała. Nie podejmuje więc wysiłku zmierzającego do osiągnięcia doskonałości ducha, nawet nie jest jej świadom. Przeciętnemu studentowi brakuje więc wyobrażenia, czym jest zło, świadomości, że podejmowane przez niego decyzje czy wybory mogą być złe i błędne. Taka sytuacja może pogłębiać u studenta odczucie zagubienia w chaotycznym świecie, osłabiając jego psychikę, prowadząc do stanów depresyjnych. Tym bardziej, że raczej wybierze on samotność niż aktywne uczestnictwo we wspólnocie, która kieruje się określonym zestawem zasad, obyczajów i norm, jakim on nie jest w stanie sprostać, odrzuciwszy duchowe wartości.

Tożsamość współczesnego studenta w rzeczywistości kształtowanej pod wpływem założeń neoliberalizmu i neomarksizmu, cechuje więc samotność, bierna akceptacja ideologii, nieumiejętność rozpoznawania cynizmu komunikatu medialnego, bezrefleksyjna akceptacja osobowych wzorców propagowanych przez kulturę masową, wedle których student kształtuje samego siebie, relatywizm wartości prowadzący do utraty wrażliwości na prawdę, a co się z tym wiąże intelektualne lenistwo i obojętność na stan świata.

 

 

 

Angelika Kubik

Pedagog, specjalność; resocjalizacja i profilaktyka społeczna oraz edukacja dla bezpieczeństwa i zarządzanie kryzysowe.