Żelazo jest jednym z najważniejszych mikroelementów zapewniających prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka. Sprawdź, które produkty spożywcze są bogate w żelazo.
Żelazo jest jednym z najważniejszych mikroelementów zapewniających prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka. Żelazo wchodzi w skład hemoglobiny, której zasadniczą funkcją jest dostarczanie tlenu do wszystkich komórek organizmu oraz mioglobiny, związanej z magazynowaniem tlenu. Krew zawdzięcza czerwony kolor właśnie żelazu. Żelazo jest także składnikiem wielu enzymów występujących w ciele człowieka (m.in. katalazy, lipooksygenazy).
Żelazo wchłaniane jest w dwunastnicy i jelicie cienkim. Magazynowane jest w wątrobie w postaci ferrytyny, która jest nieszkodliwą i łatwo dostępną formą żelaza, natomiast transportowane w postaci transferryny. Wolne jony żelaza nie występują we krwi, ponieważ byłyby wysoce toksyczne dla organizmu.
Zapotrzebowanie
Zapotrzebowanie na żelazo jest zmienne i zależy od wielu czynników takich jak płeć, wiek i stan organizmu. U osób dorosłych dzienne zapotrzebowanie na żelazo wynosi zwykle 10 mg w przypadku mężczyzn oraz 20 mg w przypadku kobiet.
Niedobór żelaza spotyka się zwykle w przypadkach: zwiększonego zapotrzebowania na ten pierwiastek, zaburzeń wchłaniania lub zwiększonej jego utraty. Zwiększone zapotrzebowanie żelaza występuje najczęściej u osób po zabiegach operacyjnych z dużą utratą krwi, w przypadku krwawień z układu pokarmowego, przy obfitych menstruacjach oraz u kobiet ciężarnych i karmiących. Dość częste są także przypadki zaburzeń wchłaniania żelaza. W przypadkach znacznych niedoborów stosuje się suplementację.
Uwaga: u osób dorosłych często występuje nadmiar żelaza, który jest niebezpieczny dla organizmu człowieka. Nadmiar żelaza najczęściej występuje u mężczyzn po 40. roku życia, choć może pojawić się także u kobiet oraz u osób młodszych. Zbyt duże ilości żelaza odkładające się w tkankach powodują uszkodzenia serca, wątroby i innych narządów oraz uszkadzają DNA. Z tego względu o suplementacji zawsze decyduje lekarz.
Źródła żelaza
Dieta człowieka obfituje w produkty bogate w żelazo. Do popularnych produktów spożywczych zawierających najwięcej żelaza zaliczają się: wątroba, czerwone mięso, ryby, żółtka jaj, sery twarogowe, warzywa strączkowe, brokuły, szpinak oraz orzechy. Uważa się, że żelazo z mięsa (w postaci hemu żelaza) jest znacznie lepiej wchłaniane, niż żelazo pochodzące ze źródeł roślinnych.
Lista produktów bogatych w żelazo
Nabiał
Jajko indycze | 4.1 |
Jajko kacze | 3.85 |
Jajko przepiórki | 3.65 |
Żółtko jaja kurzego | 2.73 |
Mięso
śledziona wołowa | 44.55 |
wątroba wołowa, duszona | 6.54 |
wątroba wieprzowa | 23.3 |
wątróbka z kaczki, surowa | 30.53 |
wątróbka z kurczaka, duszona | 11.63 |
wątróbka z indyka, duszona | 10.7 |
podroby z kurczaka, smażone | 10.32 |
Przyprawy
kminek, nasiona | 66.36 |
seler, nasiona | 44.9 |
liść laurowy | 43 |
kurkuma | 41.42 |
szałwia | 28.12 |
Nasiona
mąka sezamowa | 15.17 |
sezam, prażony | 14.76 |
masło sezamowe (tahini) | 8.95 |
nasiona dyni, prażone | 8.07 |
nasiona słonecznika, prażone | 6.81 |
siemię lniane | 5.73 |
Owoce suszone
morele suszone | 6.31 |
brzoskwinie suszone | 5.51 |
śliwki suszone | 3.52 |
jabłka suszone | 2 |
Warzywa
ziemniaki pieczone | 7.04 |
pietruszka, korzeń | 6.2 |
ziemniaki gotowane, w mundurkach | 6.07 |
marchew suszona | 3.93 |
szpinak, gotowany | 3.57 |
soja | 15.7 |
fasola biała | 10.44 |
soczewica | 7.54 |
Zboża
otręby pszenne | 10.57 |
amarantus | 7.61 |
kiełki pszenicy | 6.26 |
owies | 4.72 |