Coaching jest ostatnio bardzo modną dziedziną. Stąd też wiele definicji, które są często sprzeczne. Przeanalizuję zjawisko jakim jest coaching, by stworzyć jasną definicję.
Pierwsze, co musimy poznać to odpowiedź na pytanie, kim są aktorzy na scenie coachingu? Jest to tylko w połowie oczywiste. Każdy autor zgadza się, że występuje coach. Pojawią się jeszcze drugą strona. Jej nazewnictwo jest rozmaite. Spotkałem się już z: klientem, podopiecznym, uczniem, coachowanym i coachee. Można się pogubić, jednak cały czas jest to ta sama osoba. Udało nam się tym samym ustalić, że mamy dwie osoby. Z tych wszystkich określeń najmniej trafnym wydaje się określenie uczeń, ponieważ te dwie osoby są dla siebie partnerami. Nie ma tutaj hierarchii – jest partnerstwo.
Wiemy KTO, pora zadać pytanie CO? Co robią te osoby? W języku potocznym funkcjonuje już powiedzenie „coach-ują się”. Jest to wytrych językowy nieodkrywającym istoty coachingu. Osoby pracujące w korporacjach mogły usłyszeć od przełożonego: „zaraz Cię skołczuję”. Często określenie to ma negatywny wydźwięk, bo menadżerowie mówiąc to mają na myśli rozmowę dyscyplinującą. Jednak to nie jest celem coachingu.
Co się dzieje między nimi? Patrząc na nich można zauważyć, że: siedzą, stoją, chodzą, mówią, słuchają. Najprościej mówiąc - komunikują. Jest to niezwykła forma komunikacji, ponieważ niezwykle skuteczna.
Najistotniejsza w tej formie rozwoju jest ciągłość. Ciągłość oznacza, że spotkania coachingowe odbywają się metodycznie i są zaplanowane. W pracy
z klientem nie pozwalam sobie, jako coach na incydentalne spotkania, gdzieś przy okazji i w międzyczasie. Przede wszystkim coaching to proces.
Składając dotychczasowe elementy mamy już gotową część definicji – coaching to proces skutecznej komunikacji między klientem a coachem.
Klient to osoba, która przechodzi przez proces coachingu. Kto nim może być? Parafrazując Rejs: „Pani może być klientem, Pan może być klientem, społeczeństwo może być klientem”. Jednak nie jest to cudowny lek na każde zmartwienie. Nie zastąpi psychoterapii, ani leczenia.
Kim jest coach? W dosłownym tłumaczeniu z angielskiego coach oznacz zarazem wagon kolejowy, ale też trenera sportowego. Rozpoczynając proces podaje klientowi definicję zasłyszaną od mojego nauczyciela, że coach to partner, którego zabierzesz a najważniejszą przygodę twojego życia, bo wiesz, że cię nie zawiedzie.
W jakim celu klient z coachem rozpoczynają proces coachingu? Prawidłową odpowiedź jest zaskakująco prosta. Celem jest skuteczna pomoc i wsparcie
w procesie zmiany. Pracuje się nad rozwojem, ekologicznymi celami i stawianiem atrakcyjnych wyzwań. Proces jest indywidualnie przygotowany pod potrzeby
i możliwości klienta. Cel, nad którym pracują i kierunek, w którym się poruszają jest spójny z potrzebami i życzeniami klienta.
Skuteczność tego rodzaju wsparcia wynika przede wszystkim z tego, że coach jest zorientowany na klienta. Jest w 100% po to, aby klient znalazł najlepsze możliwe rozwiązanie dla sie swoich trosk, zmartwień, wyzwań oraz celów, na jakie się porywa.
Wiemy już, co, kto i po co tworzą się partnerstwa coachingowe. Pozostaje odkryć jak działa coaching? Pracę coacha zobrazuję przypowieścią Miltona Ericksona, którą znalazłem w Internecie:
"...Pewnego dnia na podwórko gospodarstwa, w którym zamieszkiwałem będąc dzieckiem, przywędrował nieznany koń. Nikt nie wiedział skąd przybył, a nie miał na sobie żadnego oznaczenia, które mogłoby nam pomóc ustalić jego pochodzenie. Nie mogło być mowy o zatrzymaniu konia, ponieważ
z pewnością do kogoś należał.
Mój ojciec zdecydował odprowadzić go do domu. Wsiadł na niego, wyprowadził go na drogę i po prostu zaufał, że instynkt konia zawiedzie go do jego domu. Interweniował jedynie wtedy, gdy koń schodził z drogi i zaczynał jeść trawę, albo zbaczał w pola. Wówczas ojciec prowadził go z powrotem na drogę.
W ten sposób koń szybko wrócił do swego właściciela. Właściciel, gdy ujrzał konia nie krył zaskoczenia i zapytał ojca: Skąd wiedział Pan, że koń pochodzi właśnie stąd i należy do nas?
Na to ojciec odpowiedział: "Ja tego nie wiedziałem, to koń wiedział! Ja tylko pilnowałem, żeby nie zszedł z drogi".
Metafora, którą się posłużyłem ukazuje charakterystykę pracy coacha. Relacja oparta jest na współpracy. Oznacza to przede wszystkim to, że te dwie osoby są dla siebie partnerami. Zadaniem coacha nie jest naprawianie ani wyszukiwanie rozwiązań problemów, ani wykazanie się większą wiedzą, lub zrobieniu czegoś za klienta. Warto zapamiętać, że wszystko, co podpowiemy klientowi może być użyte przeciw nam. Co innego my mieliśmy na myśli a co innego mógł zrozumieć nasz podopieczny. Nikt nie wie więcej o własnej sytuacji niż ten, który się w niej znajduje.
Przeszliśmy już przez wszystkie pytania, o coaching więc pozostaje nam podać ostateczną definicję:
Coaching jest procesem skutecznej komunikacji opartą o partnerską relację w celu wsparcia klienta w osiągnięciu zamierzonej zmiany w sposób najbardziej odpowiedni dla niego.
Jakub Turański