Serce rozwija się praktycznie od momentu poczęcia. W pierwszych 8 tygodniach rozwijają się organy w tym serce i układ krążenia.
Najważniejsze dla rozwoju serca jest właśnie te pierwsze 8 tygodni. Wrodzone wady serca występują u około 1% żywo urodzonych noworodków, jest to 4 razy częściej niż ilość dzieci urodzonych z wadą układu nerwowego. Wady wrodzone serca są najczęstsza z wad choroby wrodzonej i są najczęstszą przyczyną zgonu niemowląt w Polsce. Wykryć wady serca nienarodzonego dziecka można dzięki badaniu USG, ale ta wada w większości zabija jeszcze przed narodzinami. 2/3 płodów nie dożywa porodu.
Czynniki zwiększające ryzyko urodzenia dziecka z chorobami wadą serca:
1. Czynniki rodzinne
Urodzenie pierwszego dziecka z wadą wrodzona serca
wrodzona wada serca w rodzinie (głównie u matki)
patologie genetyczne w rodzinie (np. Noonan, Turnera, Downa)
zapłodnienie in vitro.
2. Czynniki matczyne
Choroby:
– cukrzyca
– choroby układowe tkanki łącznej
leki brane przez matkę (np. przeciwpadaczkowe)
infekcja, zakażenie (różyczka, opryszczka lub inne choroby wirusowe)
picie alkoholu
branie narkotyków.
Choroby układu krążenia często występują w połączeniu z patologiami genetycznymi, wynosi to nawet 40% dzieci np. około 10% dzieci chorujących na wrodzoną wadę serca ma zespół Downa. Ryzyko urodzenia chorego dziecka przez matkę, u której stwierdzono wrodzoną wadę serca to 5–15%. Ryzyko urodzenia kolejnego dziecka z wadą serca, jeśli poprzednie miało wadę, wynosi około 5%. Wada serca u ojca również nieznacznie podnosi ryzyko, nie przekracza ono jednak 5%.
Kwas foliowy ma znaczący wpływ na rozwój płodu i jego układu krążenia. Jego stosowanie w okresie najmniej 3 miesiące przed zajściem w ciążę zmniejsza ryzyko wystąpienia wad wrodzonych i dziecka o 30%.
Po urodzeniu się dziecka najlepiej wykonać echo serca niemowlaka i skonsultować się z kardiologiem dziecięcym, jeżeli dziecko jest chore należy regularnie wykonywać echo serca dziecka. Można również korzystać z ogólnodostępnego całodobowego monitoringu serca, polegającego na badani pracy serca z domu, bez konieczności transportowania dziecka do lekarza na konsultację.