Oto kilka porad dla wszystkich, którzy pracują z dziećmi lub nastolatkami. Większość nieporozumień i konfliktów na linii dorosły - dziecko jest konsekwencją zakłóceń komunikacyjnych. Można ich uniknąć! Wystarczy, jeśli będziemy stosować w praktyce zasady, które przedstawił T. Mitchell Anthony w swojej pięknej książce Dlaczego? Samobójstwo i inne zagrożenia wieku dorastania.
To proste zasady, ale w codziennych kontaktach my - rodzice, nauczyciele, katecheci - często o nich zapominamy. A przecież stosowanie się do nich uczyniłoby życie łatwiejszym i dorosłym, i dzieciom.
1. Mów o zachowaniu, a nie o cechach charakteru.
2. Bądź konkretny.
3. Trzymaj się tematu.
4. Choć nie zawsze powinno się natychmiast wypowiadać uwagi krytyczne, należy to zrobić jak najszybciej po wydarzeniu.
5. Uwagi krytyczne powinno się wypowiadać bezpośrednio, a nie - dając do zrozumienia - za pośrednictwem osoby trzeciej.
6. Daj rozmówcy możliwość wyjaśnienia.
7. Mów z życzliwością.
8. Krytyka nie jest konstruktywna, kiedy kieruje nią chęć sprawienia przykrości - staje się wtedy formą ataku.
9. Ogólna zasada - nie dokuczaj danej osobie i nie prześladuj jej z powodu jej zachowania, jeśli nie prosiła cie o zdanie.
10. Unikaj wypowiadania sądów.
11. Nie zawsze trzeba zajmować się przyczynami niewłaściwych zachowań, unikaj więc zbyt głębokich analiz i rozmawiaj o tym, co widzisz.
12. Ucz się czytać między wierszami i interpretuj to, co opowiada ci rozmówca - może mówić o okolicznościach zewnętrznych, choć naprawdę stara się pokazać ci, że cierpi lub się boi.
13. Mów o pozytywach - nawet w negatywnych okolicznościach.
14. Unikaj sarkazmu i tonu politowania.
15. Bądź delikatny, kiedy udzielasz rady, żebyś nie wynosił się ponad rozmówcę.
Jakie to proste - prawda? A ja od siebie dodam, choć być może jest nietaktem dopowiadanie takiego autorytetu, jeszcze jedną, której słuszność potwierdza moja dwudziestoletnia praktyka pedagogiczna:
16. Nigdy nie traktuj młodego człowieka w sposób protekcjonalny.