Pozwalam sobie zaproponować Wam autorski schemat do analizy tekstu ikonicznego. Bardzo proszę o krytyczne uwagi względnie propozycje modyfikacyjne.
***
SCHEMAT ANALIZY TEKSTU IKONICZNEGO
***
I. Informacje wstępne
a) Autor i tytuł dzieła;
b) Technika;
c) Kompozycja;
d) Komponenty warsztatowe (barwa/kolor, tonacja barwna, plama, światło, linia, faktura, bryła);
c) "Co widzę na obrazie" - treść;
II. Interpretacja
a) Kontekst epoki (zgodność z ideami, wartościami i prądami czasu, w którym dzieło powstało względnie ich kontestacja;
b) Interpretacja symboliczna (dostrzeżenie uniwersalnych i ponadczasowych wartości, motywów i kulturowych ujęć);
c) Konwencja (np. realistyczna, symboliczna, groteskowa);
d) Intertekstualność (nawiązania, aluzje do innych tekstów kultury widoczne na płótnie lub innym obiekcie przestrzennym;
e) Stosunek do treści kulturowych - tradycyjny/nowatorski;
f) subiektywne wartościowanie i ocena działa.
III. Wnioski.
***
To na razie jest schemat roboczy, pewnie wielce niedoskonały, w związku z tym jego modyfikacje są pożądane i oczekiwane przez autora.
Na koniec jeden (dosłownie) przykład, w jaki sposób można określić konwencję dzieła i, ewentualnie, wskazać jej funkcję.
Monstrualnej wielkości Jezus wiszący na krzyżu wyznacza pionową oś całego płótna. Po stronie lewej (patrząc od strony widza) dostrzegamy trzy postaci. Najbliżej krzyża klęczy Maria Magdalena, wznosi ręce w geście modlitwy. Nieco dalej stoi Maryja w białej szacie, podtrzymywana przez umiłowanego ucznia Jezusa. Po stronie prawej Jan Chrzciciel unosi palec wskazujący w stronę Ukrzyżowanego. W prawej ręce trzyma księgę. Pod nogami Jana Chrzciciela widnieje baranek trzymający krzyż.
Lewa strona namalowana została w konwencji realistycznej, a strona prawa w konwencji alegoryczno-symbolicznej. Jest to świetny przykład pozwalający zrozumieć uczniom różnice w sposobie ujęcia tematu.
W najbliższym czasie postaram się opublikować jedną przykładową, całościową analizę wybranego dzieła sztuki, realizującą powyższy schemat. Nie zgłaszam żadnych pretensji do własności intelektualnej tego schematu. Jeżeli uznacie go za pomocny, korzystajcie z niego do woli.
Jan Stasica