W niniejszym artykule przyjrzymy się dokładniej charakterystyce przepustnic i możliwości ich zastosowania jako armatury regulującej przepływ mediów w instalacjach.
Przepustnice to armatura przemysłowa o bardzo prostej konstrukcji - dysk umieszczony na obrotowym trzpieniu obracający się w zakresie 0-90 stopni. W zależności od przeznaczenia, dysk, uszczelnienie oraz korpus przepustnicy mogą być wykonane z różnorodnych materiałów takich jak stal kwasoodporna,czy teflon. Swoją popularność przepustnice zawdzięczają przede wszystkim prostocie montażu i serwisu oraz niezawodności, które są kluczowymi zaletami w przypadku armatury odcinającej.
W przypadku armatury regulującej przepływ wymagana jest jednak przede wszystkim liniowa charakterystyka natężenia przepływu od kąta otwarcia armatury. Przez wiele lat przepływ medium regulowano za pomocą zaworów grzybkowych, które umożliwiały osiągniecie charakterystyki zbliżonej do liniowej w szerokim zakresie regulacji. Z czasem zaczęto produkcję zaworów kulowych, ze specjalnie zmodyfikowaną kulą pozwalającą na wygodną regulację przy niedużych natężeniach przepływu. Redukcja przepływu wynika z kształtu kuli regulacyjnej, w której znacznie zmniejszono pole prześwitu, w porównaniu ze standardowymi zaworami. Czy istnieje jednak możliwość sensownej regulacji za pomocą przepustnic?
Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, wszystko bowiem zależy od żądanego zakresu regulacji. Większość przepustnic osiąga charakterystykę liniową w zakresie 30-70% otwarcia. Jeżeli zakres żądanych natężeń przepływu znajduje się wewnątrz tych wartości, można bez przeciwwskazań regulować medium za pomocą przepustnicy. Należy jednak pamiętać, iż poza zakresem liniowym, przebieg charakterystyk przepustnic staje się bardzo niekorzystny dla regulacji, a wręcz czyni ją niemożliwą. Wszystko za sprawą bardzo wysokiego momentu, potrzebnego do wybicia dysku z uszczelnienia.
Charakterystyka natężenia przepływu od kąta otwarcia pozwala na stosowanie przepustnic jako armatury regulacyjnej,należy jednak pamiętać o pewnych ograniczeniach. Na etapie projektowania instalacji warto zwrócić się do producentów lub specjalistycznych firm handlowych z pytaniem, o oprogramowanie wspomagające dobór przepustnic. Można w ten sposób łatwo zweryfikować, czy wybrana armatura pozwala na intuicyjną regulację w wybranym zakresie przepływu. Ponadto oprogramowanie często umożliwia sprawdzenie rurociągu pod kątem kawitacji. Tak zweryfikowana instalacja powinna zapewnić niezawodne działanie na wiele lat.
Licencja: Creative Commons