Darowizna jest to umowa, polegająca na bezpłatnym świadczeniu na rzecz obdarowanego przez darczyńcę kosztem jego majątku.
Darowizną może być dowolna rzecz – nieruchomości, pieniądze bądź inne rzeczy, które darczyńca chce przekazać. Oświadczenie o darowiźnie powinno być złożone w formie aktu notarialnego, jednak w przypadku gdy świadczenie zostało już spełnione forma aktu notarialnego nie musi być zachowana. Oświadczenie obdarowanego może odbyć się w dowolnej formie. W przypadku, gdy darczyńca nie wywiązał się ze swojego zobowiązania z powodu zaniedbania, bądź zrobił to umyślnie, ma on obowiązek naprawić wyrządzoną szkodę. W przypadku, gdy darowizną są pieniądze i darczyńca spóźnia się z wywiązaniem z umowy, osoba obdarowana ma prawo naliczać odsetek, jednak dopiero od dnia wytoczenia powództwa.
Osoba obdarowana ma również prawo do naprawienia szkody przez darczyńcę w przypadku, gdy darowizna była uszkodzona i darczyńca w odpowiednim czasie nie powiadomił o tym osoby obdarowanej. Ta czynność nie obowiązuje w momencie, gdy wada rzeczy była widoczna już na początku przez obdarowanego. W tym przypadku nie ma on możliwości ubiegania się o naprawienie szkód.
Podczas umowy darowizny darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek pewnego działania lub zaniechania działań – sytuacja ta nazywana jest poleceniem. Może być ono niewykonane jedynie w sytuacji, gdy przynosiłoby korzyść tylko osobie obdarowanej. W przypadku nałożenia obowiązku i śmierci darczyńcy – jego spadkobiercy mogą ubiegać się o wypełnienie polecenia przez drugą ze stron. W momencie gdy obdarowany nie decyduje się na wykonanie polecenia, może się z niego zwolnić poprzez oddanie przedmiotu darowizny w takim stanie w jakim w danym momencie przebywa.
Kiedy darowizna może być odwołana a kiedy nie?
Darczyńca ma również prawo odwołać umowę o darowiznę. Odbywa się to w momencie, gdy po jej zawarciu stan majątkowy darczyńcy zmienił się i wykonanie umowy wpłynęłoby na jego utrzymanie lub obowiązki alimentacyjne. W przypadku, gdy stan majątkowy darczyńcy zmieni się już po dokonaniu darowizny – obowiązkiem obdarowanego jest pomoc drugiej stronie i udzielenie jej niezbędnych środków do utrzymania jego potrzeb lub spłaty zobowiązań alimentacyjnych. Chcąc zrezygnować z tego obowiązku obdarowany musiałby oddać darczyńcy przydzieloną mu wcześniej darowiznę w całości.
Kolejnym przypadkiem, w jakim darczyńca może zerwać umowę o darowiznę jest dopuszczenie się przez osobę obdarowaną niewdzięczności wobec tego pierwszego. W przypadku, gdy darczyńca wybaczył obdarowanemu jego zachowanie – odwołanie darowizny nie będzie możliwe.
Umowa o darowiznę nie może być także zerwana po roku od dnia, w którym darczyńca dowiedział się o nagannym zachowaniu obdarowanego.
Możliwość odwołania darowizny mają również spadkobiercy darczyńcy – dzieje się tak tylko w przypadku, gdy obdarowany specjalnie pozbawił życia swojego darczyńcę bądź doprowadził do zachwiania jego zdrowia, co skutkowało jego śmiercią.
Jak odwołać darowiznę?
Chcąc odwołać darowiznę należy spisać odpowiednie oświadczenie na piśmie, jednak nie można żądać rozwiązania umowy od 2 lat od jej wykonania.
Artykuł napisany we współpracy z Księgarnia.LexisNexis.pl