Kinezyterapia, to dział fizjoterapii, zajmujący się leczeniem ruchem.

Kinezyterapia to inaczej leczenie ruchem.

Podstawą tej dziedziny fizjoterapii są ćwiczenia ruchowe. Ruch staje się środkiem leczniczym, mającym wpływ na cały organizm. Zadaniem kinezyterapii jest maksymalne usunięcie niesprawności fizycznej i przygotowanie do dalszej rehabilitacji, np. społecznej.

Kinezyterapia dzieli się na miejscową i ogólną.

Miejscowa – dotyczy bezpośrednio narządu zmienionego chorobowo, składają się na nią:
ćwiczenia bierne – wykonywane przez kinezyterapeutę lub aparat CPM (Continuous Passive Motion – ciągły bierny ruch) bez czynnego udziału chorego;
ćwiczenia izometryczne – czynne napinanie mięśni bez zmiany ich długości;
ćwiczenia czynno-bierne – ruch wykonywany jest biernie natomiast pacjent czynnie rozluźnia mięśnie;
ćwiczenia samowspomagane – pacjent siłą mięśni kończyny zdrowej wspomaga pracę osłabionych mięśni;
ćwiczenia w odciążeniu – wykonywanie ruchu przy odciążeniu przez terapeutę ćwiczonego odcinka ciała;
ćwiczenia czynne;
wyciągi;
ćwiczenia synergistyczne – pacjent siłą mięśni kończyny zdrowej wspomaga pracę osłabionych mięśni;
ćwiczenia oddechowe.

Ogólna – składa się z ćwiczeń części ciała nieobjętych chorobą:
ćwiczenia ogólnokondycyjne;
ćwiczenia gimnastyki porannej;
ćwiczenia w wodzie;
sport inwalidów.

KINEZYTERAPIA O DZIAŁANIU OGÓLNYM

ĆWICZENIA OGÓLNOKONDYCYJNE (OGÓLNOUSPRAWNIAJĄCE)

Są to ćwiczenia kształtujące, wykonywane z przyborami, przy drabince, na ławeczce lub ze współćwiczącym. Cel to podniesienie ogólnej sprawności i wydolności fizycznej ustroju, kształtowanie prawidłowej postawy, poprawa koordynacji ruchowej, nauka nawyku celowości i płynności ruchów, zachowanie pełnego zakresu ruchomości w stawach, długości, elastyczności oraz siły i wytrzymałości mięśni, wyrabianie aktywności i samodzielności przez czynnik współzawodnictwa występujący prawie zawsze w tej grupie ćwiczeń.
Wskazania :
- ćwiczenia te powinien wykonywać każdy chory niezależnie od ćwiczeń specjalnych dostosowanych do konkretnej dysfunkcji narządu ruchu lub choroby
Przeciwwskazania :
- stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych
- stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych
- stany zapalne żył
- rany skóry, mięśni i tkanek miękkich
- stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)
- występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)
- temperatura powyżej 38°
- ciśnienie rozkurczowe powyżej 100 skurczowe powyżej 160 (spoczynkowe)
- ogólny ciężki stan pacjenta
- stan po tomografii komputerowej z kontrastem
- stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdz.)
Metodyka.
Ćwiczenia te prowadzone są w oparciu o tok lekcyjny. Można prowadzić je zespołowo lub indywidualnie. Kryterium doboru w cwiczeniach grupowych stanowi m.in. wiek, schorzenie i ogólna sprawność.
Ćwiczenia mogą odbywać się:
- na wolnym powietrzu
- w sali gimnastycznej
- ewentualnie w sali chorych (przyłóżkowo)
Ubiór ćwiczących - lekki, nie krępujący ruchów. Czas trwania ćwiczeń – 45 minut zgodnie z krzywą natężenia wysiłku podczas toku lekcyjnego. Ćwiczenia ogólnie usprawniające przeplata się z ćwiczeniami oddechowymi i relaksacyjnymi.

ĆWICZENIA GIMNASTYKI PORANNEJ
Sen zwalnia częstość tętna i oddechu zmniejsza aktywność procesów nerwowych, powoduje obniżenie spoczynkowego napięcia mięśni, powoduje zwolnienie perystaltyki jelit co hamuje tempo procesów trawiennych, obniża przemianę materii i metabolizm komórkowy. W czasie snu dochodzi do obniżenia temperatury ciała
Cele gimnastyki porannej :
- pobudzenie funkcji ustroju po śnie
- mobilizacja chorego do rozpoczęcia zajęć w ciągu dnia
- wskazania:
- ćwiczenia poranne powinien wykonywać każdy chory, jeżeli lekarz nie stwierdzi przeciwwskazań
Metodyka:
- prowadzimy ze wszystkimi pacjentami, którzy nie mają przeciwwskazań do tej formy terapii
- przed rozpoczęciem ćwiczeń pytamy o ich samopoczucie
- ćwiczeń nie rozpoczyna się u chorych nowo przyjętych u których nie ma jeszcze rozpoznania
- miejscem prowadzenia zajęć są na ogół sale chorych lub korytarze
- ćwiczenia powinny być prowadzone w pomieszczeniach wietrzonych bez względu na porę roku
- łóżka muszą być zasłane
- pacjenci nie mogą być w piżamach lub innych nocnych ubraniach
- zajęcia należy prowadzić przed poranną toaletą i śniadaniem
- czas trwania ćwiczeń – około 15-20 minut
- chorych doświadczonych z długim stażem szpitalnym możemy wykorzystać do pomocy
- chorych sprawniejszym wykorzystujemy do pomocy chorym mniej sprawnym
- jeżeli możliwości techniczne na to pozwalają prowadzimy zajęcia przy muzyce
Zasady wykonania ruchu:
- stosujemy ćwiczenia oddechowe eksponujące przeponowy tor oddychania (wpływają one na poprawę perystaltyki jelit i włączają w krwiobieg rezerwy krwi z wątroby i śledziony)
- ćwiczenia rozpoczynamy od ruchów w małych obwodowych stawach i stopniowo uruchamiamy większe, co wiąże się z uaktywnieniem dużych zespołów dynamicznych
- tempo ćwiczeń wolne, ruchu obszerne w pełnym zakresie fizjologicznym, oparte na ćwiczeniach kształtujących
- nie stosujemy ćwiczeń oporowych
- przy opracowaniu zestawu ćwiczeń należy uwzględnić rodzaj i umiejscowienie schorzenia.

ĆWICZENIA W WODZIE.
Cel :
- uzyskanie odciążenia, a przez to:
- zmniejszenie nacisku powierzchni stawowych przy ruchach
- zmniejszenie bólu przy ruchach
- uzyskanie komfortu psychicznego
Wskazania:
- upośledzenie wydolności ogólnej
- osłabienie siły mięśniowej
- zaburzenia koordynacji ruchowej
- spadek wytrzymałości
- patologiczne napięcia mięśni wynikające ze zmian ośrodkowego układu nerwowego (napięcia spastyczne)
- zaburzenia chodu
Przeciwwskazania:
- stany zapalne stawów i tkanek okołostawowych
- stany bezpośrednio po zwichnięciach i innych urazach stawowych
- stany zapalne żył
- stany po zabiegach operacyjnych przed wyjęciem szwów (konsultacja z lekarzem)
- występowanie bólu przy ćwiczeniach (silne nie ustępujące dolegliwości)
- temperatura powyżej 38°
- ciśnienie skurczowe powyżej 160 rozkurczowe powyżej 100
- ogólny ciężki stan pacjenta
- stan po tomografii komputerowej z kontrastem
- stan po nakłuciu dolędźwiowym (np. pobieranie płynu mózgowo-rdzeniowego)
- niewydolność układu krążeniowo-oddechowego
- schorzenia internistyczne
- ostre stany zapalne
- owrzodzenia, otwarte rany grożące krwawieniem
- grzybice
- choroby przebiegające z utratą świadomości
Wpływ środowiska wodnego na organizm człowieka:
1. poprawa koordynacji nerwowo-mięśniowej, związana z rozluźnieniem mięśni w wyniku działania czynnika odciążającego i pozornej utraty masy ciała (0,9 kg)
- odbierane przez kontaktoreceptory bodźce są przenoszone do ośrodkowego układu nerwowego przez co działają na cały system
- chłodna woda zwalnia częstotliwość tętna i zmniejsza pojemność minutową serca o około 25%
2. poprawa orientacji przestrzennej poszczególnych części ciała względem siebie
3. rozluźnienie napięcia mięśniowego – poprzez wzmożone bodźce
4. odruchowe zwężenie naczyń krwionośnych skóry z jednoczesnym przekrwieniem mięśni – korzystne oddziaływanie na krążenie obwodowe (zimna woda)
5. rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, przyspieszenie częstości pracy serca (ciepła woda)
6. obniżenie napięcia mięśniowego, obniżenie pobudliwości układu nerwowego - zmniejszenie odczuć bólowych przy ćwiczeniach poprzez wykorzystanie przewodnictwa cieplnego wody (jest około 30 razy większe od przewodnictwa środowiska naturalnego)
7. oddziaływanie na układ oddechowy przez zwiększenie ucisku na klatkę piersiową przez zwiększenie ucisku na klatkę piersiową i jamę brzuszną (wdech utrudniony, wydech ułatwiony) – ciśnienie hydrostatyczne
8. wpływ na psychikę – możliwość wykonania ruchu przy 25% normalnej siły mm.
9. ułatwienie chodu (chód krokiem dwunożnym, naprzemiennym) – powoduje to wyzbycie się lęku przez pacjenta i ułatwia przejście do innych ćwiczeń poza środowiskiem wodnym
Metodyka:
Rodzaj ćwiczeń w wodzie zależy od urządzeń jakimi dysponuje ośrodek leczniczy (wanny, tanki Hubbarda, małe i duże baseny).W wodzie można ćwiczyć indywidualnie lub zespołowo.
Ćwiczenia indywidualne:
- rozpoczyna się z chorymi nie oswojonymi ze środowiskiem wodnym
- pomoc polega na:
- podtrzymywaniu chorego w wodzie
- prowadzeniu ruchu
- wykonaniu redresji
Ćwiczenia zespołowe:
- prowadzi się z chorymi oswojonymi ze środowiskiem wodnym
- grupa powinna być jednolita pod względem:
- wieku i płci
- ogólnej sprawności i wydolności fizycznej i rodzaju dysfunkcji lub choroby
- utworzenie jednolitej grupy ułatwia dobór i prowadzenie ćwiczeń
- nie zawsze jest to możliwe, dlatego należy ćwiczenia do pewnego stopnia indywidualizować
- ze względu na konieczność ścisłego nadzoru i zapewnienia bezpieczeństwa grupa ćwiczących w wodzie ni powinna liczyć więcej niż 5-6 osób
Przed rozpoczęciem ćwiczeń w wodzie ćwiczący musi umyć dokładnie całe ciało pod natryskiem. Ćwiczenia w wodzie rozpoczynamy od ćwiczeń oswajających ze środowiskiem wodnym. W wodzie dochodzi do zmiany warunków oddychania pod wpływem ciśnienie hydrostatycznego (pobudzony ośrodek oddechowy – szczególnie wdech). Temperatura wody zależy od typu ćwiczeń i rodzaju choroby :
- 30° - 32° - standardowa temperatura w basenie rehabilitacyjnym
- 27° - 30° - ćwiczenia o zwiększonej intensywności
- 38° - niedowłady spastyczne

Czas trwania ćwiczeń wynosi przeciętnie od 20-30 minut.

Zakończenie.

Dobór zabiegów jest ustalany indywidualnie przez lekarza. Najczęściej łączy się ćwiczenia ogólne z innymi metodami w celu zwiększenia efektu terapeutycznego. Są to np. masaż bądź zabiegi fizykoterapeutyczne.

Bibligrafia :

Rosławski, Skolimowski „Technika wykonywania ćwiczeń leczniczych”
Fiodorenko-Dumas Żanna , Baściuk I. , Bogut B. „Kinezyterapia w praktyce fizjoterapeuty”

http://ciesek.republika.pl/kinezyterapia/mroweczka_systematyka