Pojęcie wolnej woli kłóci się z religijnym dogmatem boskiej wszechwiedzy i przedwiedzy, przeznaczenia, bo skoro Bóg zna fakty które na planie materialnym jeszcze się nie wydarzyły, to znaczy, że są one zdeterminowane, ustalone a więc wolnej woli nie ma. A jeśli wolna wola jest i zanim człowiek się narodzi - jego wolna wola też jest nienarodzona bo dopiero narodzony człowiek może skorzystać z wolnej woli i dokonać wyboru. A więc nawet w umyśle Boga nie może być tej wiedzy. To podstawowa sprzeczność.
Religia twierdzi, że to Bóg wybiera dla danej duszy rodzinę w której się narodzi. Więc jako wszechwiedzący wie też o genach tej rodziny a w świetle nauki rodzina i wczesne wychowanie determinują, geny też determinują, socjalizacja determinuje więc o żadne wolnej woli nie może być mowy.
Ktoś może zaargumentować że Bóg tak jak jasnowidz zna przyszłość ale w nią nie ingeruje tylko, że Bóg jest poza czasem więc także poza przyszłością. Więc...? Bóg nie zgaduje jak jasnowidz tylko wie. Ale sama jego wiedza świadczy o tym, że determinizm istnieje więc wolnej woli nie ma.
Pomijam już to że skoro jasnowidz widzi przyszłość to jest to jeden z dowodów na to że czas jest iluzją bo skoro jasnowidz widzi coś czego nie ma jeszcze na planie materialnym to ma dostęp do czegoś co roboczo można nazwać "taśmą filmowa" - tak jak człowiek może przewinąć film do przodu i zobaczyć co w nim będzie. A to oznacza że jest gdzieś kopia tej taśmy filmowej, która będzie wyświetlona w "przyszości'.
A więc czy życie jest filmem a my jego aktorami?
Inna sprawa że jasnowidzowie nigdy nie potrafią stwierdzić, kiedy coś nastąpi - równie dobrze może to być za tysiąc lat.
Więc co istnieje jeśli nie wolna wola? Czy nie jest to uwarunkowana (wieloma czynnikami) wola?
Więc mamy pewne prawo wyboru i ma to więcej wspólnego z uwarunkowaną wolą a nie wolną. Rolnik teoretycznie może posadzić pszenicę i ma wybór ale w praktyce gleba może być jałowa więc pozostaje mu posadzenie ziemniaków.
Prawo wyboru zawarte jest w pewnej puli ale jest to ograniczona pula a nie wolna pula. Człowiek z jakichś powodów nie rodzi się tabula rasa i nie ma nieograniczonego prawa wyboru czyli wolnej woli ale jego wybór jest zdeterminowany przez masę czynników które go kształtują. Niestety pojęcie wolnej woli wyrządziło wiele szkód wmawiajac człowiekowi że może być kim tylko chce jeśli będzie bardzo tego pragnął to "cały wszechświat będzie się jednoczył aby mu pomóc" czyli słynne banały Coelho albo new age.
Z pojęcia wolnej woli bierze się to, że ludzie są w życiu nieszczęśliwi i sfrustrowani bo nie mogą się pogodzić z tym, że nie wszystko jest dla nich przeznaczone, nie potrafią zaakceptować siebie i życia, walczą z nim. Zazdroszczą innym, pragną innego życia niż mają, nie potrafiąc dotrzec tego, że może są inni ale też posiadają jakiś nieodkryty talent.