Zabytki Chorwacji dominują na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Jako przejawy ludzkiej działalności w przeszłości są ważnym symbolem historii i kultury kraju.
Wśród nich ważne miejsce zajmuje miasto Split, w którym zachowały wspaniałe zabytki sięgające starożytności i średniowiecza.
Starożytne początki Splitu
Położony nad morzem Adriatyckim Split jest jednym z największych miast Chorwacji. W jego graniach mieszą się pozostałości architektoniczne z różnych epok historycznych. Dzieje miasta sięgają starożytności, kiedy to Split był osadą grecką, by następnie, za panowania cesarza Dioklecjana, który wybudował tam swój pałac, stać się miastem rzymskim. Gdy Split został zniszczony w wyniku najazdu plemion, zrujnowano też pałac Dioklecjana, którego potężne obronne mury stały się swego rodzaju fundamentem dla późniejszej odbudowy miasta.
Architektura starówki
Starówka to Split odbudowany na ruinach pałacu Dioklecjana. Z ruin wciąż masywnych murów letniej rezydencji Dioklecjana przebija umiejętnie wkomponowana nowa architekturę miasta. Ze starożytnych murów powstały budynki mieszkalne (ponad 200), zaś korytarzy uliczki nowego miasta. Obecnie pałac Dioklecjana nie istnieje już jako osobny obiekt architektonicznych, lecz miasto sięgające korzeniami starożytności i średniowiecza.
Do pałacu Dioklecjana prowadziły niegdyś cztery bramy – Złota, Srebrna, Brązowa, Żelazna – które obecnie wyznaczają ulice starówki, wskazując inne zabytki Splitu, jak: pałac Ivellio (Agubio), pałac Papalić, pałac Cindro.
Katedry i świątynie
W centrum starówki znajduje się katedra św. Dujama, która w IV wieku stanowiła mauzoleum Dioklecjana, by w VII w. stać się świątynią chrześcijańską. Ponieważ w ciągu minionych epok katedra była poddawana wielokrotnym przebudowom, widoczne są w niej style architekturze wywodzącej się z różnych czasów historycznych (elementy gotyckie, renesansowe, barokowe). Na uwagę zasługuję wysoka na 61 metrów dzwonnica romańska, która stanowi doskonały punkt widokowy na miasto. Można z niej podziwiać nie tylko panoramę starówki, ale też dalszych części Splitu.
W pobliżu katedry św. Dujama znajduje się mniejsza od niej Świątynia Jupitera – początkowo świątynia rzymska, a od VII wieku chrześcijańska. Jej wnętrze skrywa sarkofagi, rzeźbione posągi i ozdobne fryzy.
Split to również liczne muzea miejskie i archeologiczne, których ekspozycje przedstawiają historię i rozwój miasta na przestrzeni epok.
Artykuł powstał przy współpracy z agencją turystyczną Gradtur http://www.hrvaska.net/pl/