Koniec roku to czas obietnic, a styczeń, to już czas podsumowań i chłodnej oceny sytuacji. W grudniu słyszymy o planach, a w styczniu o działaniach.
Pani Minister przedstawiła głównie działania w zakresie projektu 500+. Warto dodać, że osoby niepełnosprawne to nie tylko dzieci i młodzież, które niezaprzeczalnie wymagają rehabilitacji
i potrzebują pomocy oraz wsparcia, ale również osoby dorosłe np. tegoroczni absolwenci studiów, osoby bierne zawodowo, które z różnych powodów nie wracają na rynek pracy. Sama pomoc
w postaci 500+ nie jest wystarczająca. Briefing jest dostępny na profilu PFRON (https://pl-pl.facebook.com/PFRON-1610351149247652/).
Z pewnością na uwagę zasługuje wypowiedź Prezesa PFRON, który wspomniał o uruchomieniu nowych programów dla osób niepełnosprawnych. Ich beneficjantami będą studenci i absolwenci uczelni wyższych, o czym informowaliśmy na naszym portalu już w październiku. Warto przypomnieć, że będą to trzy pilotażowe programy:
- Absolwent,
- Praca – Integracja,
- Stabilne Zatrudnienie.
Szczególnie ostatni program, czyli Stabilne Zatrudnienie, którego celem jest podniesienie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w administracji publicznej zasługuje na uwagę. Program będzie realizowany na teranie całego kraju. Wiadomo, że adresatami programu są organy i instytucje, wykonujące zadania z zakresu administracji publicznej, prowadzące działania o zasięgu ogólnopolskim na rzecz ogółu obywateli, które nie są:
1) „przedsiębiorstwami państwowymi w rozumieniu ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1384, z późn. zm.);
2) spółkami Skarbu Państwa, do których zastosowanie ma ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1578, z późn. zm.).”
Ustawy regulujące zatrudnienie osób niepełnosprawnych
Program Stabilne Zatrudnienie może wpłynąć na wzrost zatrudnienia osób niepełnosprawnych
w administracji. Ostatnie badania Najwyższej Izby Kontroli i sporządzony na ich podstawie raport (2013 r.), wskazuje na niezadowalającą sytuację. Urzędy centralne nie posiadają zatrudnienia osób niepełnosprawnych na poziomie 6% ( z wyjątkiem PFRON). Także jednostki samorządowe często nie spełniają 6-procentowego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych.
Należy wyjaśnić, że wszystkie instytucje działające na mocy Ustawy o służbie cywilnej i Ustawy
o pracownikach samorządowych są zobligowane do przestrzegania jej zapisów. Jeżeli dana instytucja nie spełnia 6-procentowego wskaźnika zatrudnienia osób z niepełnosprawnością, o której mowa
w ustawie, a w trakcie procesu rekrutacji osoba niepełnosprawna znajdzie się wśród pięciu najlepszych kandydatów, wówczas to ona ma pierwszeństwo w otrzymaniu zatrudnienia.
Urzędy administracji rządowej i samorządowej nie otrzymują dofinansowania z PFRON. Można sądzić, że to właśnie jest powodem niskiego poziomu zatrudnienia pracowników niepełnosprawnych. Trzeba wyjaśnić, że urzędy za niespełnienie 6-procentowego wskaźnika zatrudnienia osób
z niepełnosprawnością, płacą jednak wysokie składki do PFRON. Mimo tego trudno powiedzieć, żeby szukały skutecznego rozwiązania. Oczywiście można wskazać i takie urzędy, głównie samorządowe, gdzie zatrudnienie osób niepełnosprawnych znajduje się nawet powyżej wspomnianego poziomu.
Przyczyną niskiego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w urzędach jest kilka. Z raportu, o którym mowa wynika, że osoby niepełnosprawne są niewystarczające przygotowane, czy też brak im odpowiedniego doświadczenia. Ponadto w samym procesie rekrutacji bierze udział niewiele osób niepełnosprawnych. To wynika z tego, że mało osób niepełnosprawnych posiada wykształcenie wyższe, które jest wymagane w ubieganiu się o pracę w administracji. Trudno się temu dziwić, skoro studenci niepełnosprawni wśród ogółu studentów stanowią ok. 2%. Zapoznając się z danymi GUS dowiemy się, że liczba studentów niepełnosprawnych ogółem na dzień 30.11.2015 r. stanowiła 26 341, a roku akademickim 2014/2015 liczba absolwentów niepełnosprawnych to 7 545 osób. Tylko wspólne przemyślane działania władz, przedstawicieli osób niepełnosprawnych i przedsiębiorców mogą wpłynąć na poprawę sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Niestety osoby niepełnosprawne często muszą pracować poniżej swoich kwalifikacji, bywa, że kierowane są do nich oferty pracy na stanowiska, których nie mogą wykonywać ze względu na chorobę i niepełnosprawność. Nie warto narzucać miejsc pracy i stanowisk tylko ułatwić proces zatrudnienia na otwartym rynku pracy i zapewnić wsparcie pracodawcy.