JustPaste.it

Niespełna 70 lat istnienia powojennej Polsce ogrodów działkowych (rodzinnych)

Historia powstania pierwszych ogrodów działkowych w Europie datuje się od 1856 r, gdy w Lipsku w Niemczech powstało pierwsze Towarzystwo Ogrodów Działkowych

Historia powstania pierwszych ogrodów działkowych w Europie datuje się od 1856 r, gdy w Lipsku w Niemczech powstało pierwsze Towarzystwo Ogrodów Działkowych

 

Pierwsze Towarzystwa Ogrodów i Osiedli Działkowych na terenach obecnej Rzeczpospolitej Polski powstały w 1901 r. Dekret PKWN z 6 czerwca 1944 r. o reformie rolnej przewidywał wyłączenie ziemi z parcelacji na ogrody działkowe. W czerwcu 1946 r. wydany został dekret o ogrodach działkowych, który podniósł ogrody działkowe do rzędu urządzeń użyteczności publicznej, określił podstawy ich działania oraz zapewnił planowy rozwój. Sprecyzował też cel i rolę ogrodów działkowych, m.in. uznając ogrody jako miejsce zorganizowanego wypoczynku i źródło uzyskiwania ziemiopłodów dla potrzeb rodzin pracowniczych.

Powojenna historia i rozwój ogrodów działkowych rozpoczęła się od 9 marca 1949 r., kiedy to Sejm uchwalił ustawę "O pracowniczych ogrodach działkowych" (Dz. U nr 18 poz. 117), przekazując równocześnie zarząd nad nimi CRZZ na zasadach wyłączności. Art. 13 ustawy mówi, cyt: "Stowarzyszenia prowadzące ogrody działkowe ulegają likwidacji. Likwidację przeprowadza Zrzeszenie Pracowniczych Związków Zawodowych (Komisja Centralna Związków Zawodowych). Wszystkie agendy oraz cały majątek ruchomy i nieruchomy tych towarzystw przechodzi na Zrzeszenie Pracowniczych Związków Zawodowych (Komisję Centralną Związków Zawodowych)", a w art. 15 mówi, cyt: "Użytkownicy działek, którzy nabyli prawo użytkowania na podstawie statutu i regulaminu Związku Towarzystw Ogrodów i Osiedli Działkowych zachowują to prawo". Już w maju przedstawiciele CRZZ przejęli od Towarzystw wszystkie agendy oraz ogrody działkowe. Od tego momentu rozpoczął się dynamiczny rozwój i przyrost zasobów Pracowniczych Ogrodów Działkowych.

Po strajkach w 1980 r. i skompromitowaniu się CRZZ, 6 maja 1981 r. Sejm uchwalił ustawę "O Pracowniczych Ogrodach Działkowych", w wyniku której ogrody działkowe przejął Polski Związek Działkowców na zasadzie wyłączności. Od zmian ustrojowych w 1989 r., działki pracownicze stały się wyborczą kartą przetargową partii politycznych, a nawet rządów. Przygotowano wiele projektów ustaw o zmianie ustawy "O Pracowniczych Ogrodach Działkowych", od likwidacji do uwłaszczenia działkowców.

Jednak pomimo takiego zamieszania wokół działek, ogrody przetrwały i 21 września 2005 r. uchwalono ustawę "O Rodzinnych Ogrodach Działkowych", w których działkowcy zachowali większość swoich przywilejów. Jednak ustawa otworzyła furtkę gminom miejskim, które w planach zagospodarowania przestrzennego mogą ująć cenne tereny w centrum miast (na których od lat istnieją ogrody działkowe) na potrzeby nowych inwestycji, likwidując ogrody. Niestety większość ogrodów miała nieuregulowany status prawny, nie posiada założonych ksiąg wieczystych i ich los jest zależny od gminy. Na szczęście światowy kryzys opóźnił procesy inwestowania w miastach, gdyż działki stanowiły zbyt cenny kąsek dla inwestorów, dla których liczy się tylko kasa.

W związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego, o niezgodności Ustawy o rodzinnych ogródkach działkowych z Konstytucją RP, sytuacja użytkowników działek stanęła pod znakiem zapytania. Przeciwnicy istnienia ogrodów działkowych podnosili, że PZD to skostniały twór przypominający spółdzielczość mieszkaniową (mającą jeszcze starszą historię), że PZD (działkowcy) nie płacą podatków od nieruchomości, że działkowcy nie uprawiają już na ogrodach przysłowiowej marchewki, że część działkowców mieszka na ogrodach, że wynajmuje działki dla letników (w atrakcyjnych turystycznie miejscowościach), że ogrody zajmują atrakcyjne tereny inwestycyjne w centrum miast.

266d80225b2782bdb3ec3fc9480e5a43.jpg

Jednak niejednokrotnie już okazało się (przy likwidacji ogrodów), że ogrody działkowe, były mądrze zakładane i oddawane w zarząd Towarzystw Ogrodów i Osiedli Działkowych (czy później CRZZ), na terenach nie nadających się do miejskich inwestycji, tj. podmokłych i bagnistych, gdzie postawienie miejskiej inwestycji, wymagałoby kosztownego palowania.

Na szczęście ustawa z 13 grudnia 2013 r: „O rodzinnych ogrodach działkowych”: nie zmieniła wiele w stosunku do tej z 21 września 2005 r, dodając tyko możliwość wyboru organizacji, do której chcą należeć użytkownicy działek. Jak można było przypuszczać ponad 90 procent użytkowników działek została w starej strukturze organizacyjnej, w PZD.


pierwszych działkowiczów. Na przykład: w 1945 r. powstało Towarzystwo Pracowników Kolejowych Dzierżawców Ogrodów Działkowych we Wrocławiu. Do 1947 r. podlegało ono Okręgowemu Związkowi Towarzystwa Ogrodów Działkowych we Wrocławiu.

Ustawa sejmowa z 09.03.1949 r. "O pracowniczych ogrodach działkowych" ewidentnie wywłaszczyła Towarzystwa Ogrodów i Osiedli działkowych z ich majątku i stanu posiadania, może więc w dzisiejszych czasach w których konstytucja RP chroni własność i prawo dziedziczenia, ogrody działkowe (i ich majątek) powinny wrócić pod zarząd odtworzonego Towarzystwa Ogrodów i Osiedli Działkowych.