Testament jest czynnością prawną sporządzaną na wypadek śmierci testatora czy spadkodawcy i może zostać on w każdej chwili przez niego odwołany w części lub też w całości.
Sytuacja zmienia się w chwili jego śmierci. Wszelkie procedury związane z instytucją otwarcia i ogłoszenia testamentu są dokonywane przez notariusza lub przez sąd spadku.
Kancelaria notarialna a otwarcie i ogłoszenie testamentu
Odczytanie testamentu możliwe jest przed notariuszem pod warunkiem, że członkowie rodziny wiedzą o jego istnieniu. W przeciwnym razie należy udać się z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku do sądu. Jest to zgodne z prawem nawet w sytuacji, kiedy to spadkobierca od lat nie utrzymywał kontaktów ze swoim zmarłym krewnym. Chociaż nie zawsze relacje w najbliższej rodzinie układają się pomyślnie, to nie ma to jednak wpływu na kwestie dziedziczenia, a więc osoby spokrewnione ze zmarłym spadkodawcą mogą złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Notariusz może otworzyć i ogłosić testament wyłącznie wtedy, gdy zostanie mu przedstawiony dowód śmierci spadkodawcy. Dowodem śmierci testatora jest akt zgonu. Osoba będąca w posiadaniu testamentu ma obowiązek złożenia go w sądzie spadku, chyba że dostarczyła go wcześniej notariuszowi. Wówczas to na notariuszu spoczywa obowiązek złożenia testamentu w sądzie spadku. W przypadku bezzasadnego uchylenia się od powyższego obowiązku należy liczyć się z pociągnięciem takiej osoby do odpowiedzialności w wyniku powstałych z tego powody szkód. Skutkiem tego może być nawet nałożenie przez sąd spadku kary grzywny.
Jak wyglądają procedury?
W protokole otwarcia i ogłoszenia testamentu opisywany jest jego stan zewnętrzny i wymienia się osobę składającą testament wraz z datą testamentu i datą jego złożenia. Ponadto na testamencie konieczne jest umieszczenie daty otwarcia i ogłoszenia. O dokonanym otwarciu i ogłoszeniu testamentu notariusz zobowiązany jest zawiadomić osoby, których dotyczą rozrządzenia testamentowe, a także wykonawcę testamentu i kuratora spadku. Ponadto notariusz zawiadamia o tym fakcie również sąd spadku, dołączając odpis sporządzonego protokołu. Testament wraz z protokołem otwarcia i ogłoszenia może być przechowywany u notariusza, jednakże sąd spadku może zażądać przesłania złożonego testamentu. Dopiero otwarty i ogłoszony testament nabiera mocy dokumentu urzędowego stwierdzonego.