Moja wiedza może być mniej lub bardziej podobna do rzeczywistości. Pełnej wiedzy o rzeczywistości nigdy nie osiągnę.
.
Zacznijmy od tego, że wiedza nie jest inteligencją, inteligencja nie jest mądrością, a mądrość nie jest wiedzą.
Bardzo ważne jest, żeby nie używać tych słów zamiennie. Jest to jednak postulat wołającego na puszczy. Marzenie ściętej głowy. Ludzie używają zamiennie tych słów i przynosi to im wielkie szkody. Sami nie wiedzą jak duże i co jest ich powodem.
Wiedza to jest coś więcej niż informacja.
Wiedza składa się:
1) ze zdań - twierdzeń, którym możemy przypisać wartość logiczną* (to znaczy uznać te zdania za prawdziwe albo fałszywe).
2) z pojęć, wśród których są pojęcia pierwotne, oraz pojęcia zdefiniowane z użyciem pojęć pierwotnych (Pojęcia pierwotne zdefiniowane są jedynie przez odwołanie do intuicji**).
3) z pewników - aksjomatów. Czyli z twierdzeń uznanych, przez posiadającego wiedzę za pewne.
4) logiki, która służy do uzasadniania prawdziwości zdań nie będących pewnikami.
Poprzez przyjęcie pewników (aksjomatów) nadajemy zdaniom należącym do systemu wiedzy wartość logiczną. Jeżeli zmienimy choć jeden z aksjomatów, to następuje zmiana wartości logicznej części zdań należących do systemu wiedzy. (niektóre twierdzenia prawdziwe stają się twierdzeniami fałszywymi i na odwrót niektóre twierdzenia fałszywe stają się twierdzeniami prawdziwymi).
Przykłady:
1) Geometria Euklidesa jest systemem wiedzy dotyczącym figur płaskich.
Zmiana treści pewnika o prostych równoległych powoduje przejście od geometrii euklidesowej do jednej z geometrii nieeuklidesowych. W geometriach nieeuklidesowych, część zdań (twierdzeń) należących do systemu euklidesowego ma inną wartość logiczną. (przestaje być prawdziwa).
2) Wiedza na temat katastrofy smoleńskiej składa się (jak każda wiedza) z twierdzeń, pojęć, pewników i logiki, która spaja system. Jeżeli przyjmujemy za pewnik, że Rosjanie to śmiertelni wrogowi Polski i wszystkie ich działania mają na celu osłabienie lub zniszczenie wroga (którym jest Polska), to w naszym systemie wiedzy o katastrofie smoleńskiej twierdzenia mają określoną wartość logiczną (są prawdziwe albo fałszywe). Jak zawsze. Jeżeli zmienimy ten pewnik na inny, że Rosjanie zawsze starają się postępować w taki sposób, żeby im było dobrze, to wartość logiczna części zdań należących do naszego systemu wiedzy o katastrofie smoleńskiej ulegnie zmianie.
Jak to wszystko ma się do rzeczywistości, czyli prawdy materialnej?
Moja wiedza może być mniej lub bardziej podobna do rzeczywistości. Pełnej wiedzy o rzeczywistości nigdy nie osiągnę z kilku (co najmniej) powodów.
1) Ilość zdań (twierdzeń) jest nieskończona.
2) Moje intuicje dotyczące znaczenia pojęć podstawowych mogą być fałszywe. (nie ma sposobu i nigdy nie będzie sposobu weryfikacji moich intuicji). Jedynym, co mogę zrobić na poparcie prawdziwości moich intuicji, jest powołanie się na to, że są one podobne do intuicji innych ludzi. Ale to nie daje pewności, bo nikt nie siedzi w cudzej głowie.
3) Aksjomaty, które przyjmuję jako zgodne z rzeczywistością mogą być z rzeczywistością niezgodne. (To jest w wielu przypadkach możliwe do zweryfikowania poprzez zastosowanie kryterium praktyki).
4) Mogę popełniać błędy logiczne (To również praktyka może zweryfikować).
Do swojej wiedzy mogę podchodzić w dwojaki sposób. (Ludzie podchodzą do wiedzy w dwojaki sposób).
1) Wierzą, że jakaś część ich wiedzy jest prawdą i ta część wiedzy stanowi podstawę ich światopoglądu. Myślę, że najbardziej odpowiednim słowem na ich określenie jest słowo WYZNAWCY. Albo:
2) Nie mają zaufania do swojej wiedzy. Niczego nie uznają za pewne. Myślę, że najbardziej odpowiednim słowem na ich określenie jest słowo SCEPTYCY.
Inteligencja jest to umiejętność praktycznego wykorzystania wiedzy do osiągania założonych celów. To jedna z możliwych definicji inteligencji. Niestety to słowo nie jest ściśle zdefiniowane i jednoznacznie rozumiane.
Mądrość jest to umiejętność właściwego doboru celów swojej działalności, tak (między innymi) ażeby były możliwe do osiągnięcia w określonej sytuacji, w której aktualnie znajduje się mądra osoba.
Mądrość ma ścisły związek z doświadczeniem życiowym (historią), a inteligencje dzielimy na wrodzoną i nabyta.
Ponieważ ten tekst jest już i tak za długi, o mądrości i inteligencji następnym razem.
To co tu napisałem, to jest praca z MATEMATYKI. (in my opinion).
Matematyka służy do uściślania naszego myślenia. Wprowadzanie definicji i symboli ma na celu umożliwienie jednoznacznego przekazu opisów i twierdzeń.
*Jeżeli uważamy, że wartość logiczna może być tylko jeden albo zero (prawda albo fałsz, TAK, TAK, NIE, NIE) mamy do czynienia z wiedzą prostą. Dla ułatwienia zrozumienia wykładu pominięto przypadek zastosowania innej logiki.
**Nie możemy definicji wszystkich pojęć wyprowadzić z definicji innych pojęć. Niekóre musimy przyjąć jako oczywiste. Innej możliwości nie ma. To jak z dzieckiem, które stale pyta –Co to jest samochód? –Pojazd na czterech kołach. –Co to jest koło? –Figura geometryczna. –Co to jest figura?
Nie możemy pytać bez końca. Musimy przyjąć, że coś jest wiadome jako oczywiste.
Adam Jezierski
...