W tym artykule chciałbym wyjaśnić w jaki sposób okulary korygują krótko- i dalekowzroczność.
Zanim dojdę do okularów, pozwolę sobie na krótkie omówienie zasady działania samego wzroku.
Prześledźmy promień światła
Powszechnie wiadomo, że w ciemności nic nie widać – a więc w procesie widzenia kluczową rolę musi odgrywać światło. Jaką dokładnie? Stanie się to jaśniejsze, gdy omówię bieg promienia światła od słońca do oka.
1. Słońce emituje promienie światła
2. Promienie które trafią na jakiś obiekt (np. drzewo), odbijają się od niego. Odbite promienie niosą informację o kolorze obiektu.
3. Niektóre z odbitych promieni wpadają do oka.
4. Promienie wpadające do oka przechodzą przez soczewkę, załamując się tak, że zaczynają zbiegać się ku sobie.
5. Promienie padają na siatkówkę oka w taki sposób, że promienie pochodzące z jednego punktu obserwowanego obiektu zbiegają się w jednym punkcie siatkówki. W naszym przykładzie:
- promienie z wierchołka drzewa (zielone) zbiegają się w dolnym punkcie,
- promienie z podstawy drzewa (brązowe) w górnym.
6. Z tych punktów układa się obraz obserwowanego obiektu, tyle że odwrócony „do góry nogami”.
7. Mózg odbiera sygnały z siatkówki i odwraca obraz do prawidłowej pozycji.
Krótko- i dalekowzroczność
Dla uzyskania ostrego obrazu na siatkówce kluczowy jest jeden punkt z powyższego opisu, który pozwolę sobie powtórzyć:
Promienie z jednego punktu obserwowanego obiektu zbiegają się w jednym miejscu na siatkówce.
Krótkowzroczność występuje, jeżeli promienie zbiegają się za wcześnie (przed siatkówką).
Dalekowzroczność z kolei, gdy promienie dochodzą do siatkówki i nie zdążą się zbiec.
Dlaczego krótkowidz dobrze widzi z bliska
Zmiana odległości obserwowanego obiektu od oka powoduje zmianę kąta padania promieni, a to z kolei wpływa na punkt, w którym one się zbiegną. Ilustruje to poniższy obrazek.
Dlatego dla krótkowidza, u którego promienie zazwyczaj zbiegają się przed siatkówką, korzystne będzie patrzenie na przedmioty z bliska, a dla dalekowidza odwrotnie – z daleka.
Okulary – korekta biegu promieni światła
Co zrobić żeby promienie zbiegły się we właściwym punkcie bez konieczności patrzenia z bliska lub z daleka? Okazuje się, że można załamać promienie przepuszczając je przez odpowiednio ukształtowane szkło. Szkło wklęsłe zwiększa kąt między promieniami, tak jakby padały z przedmiotu położonego blisko, a wypukłe – zmniejsza kąt, tak jakby przedmiot był daleko.
Okulary typu „minus” mają szkła wklęsłe, a typu „plus” – wypukłe.
Sfera i cylinder
Krzywizna szkieł może mieć dwa typy: sferyczna i cylindryczna. Wyjaśnię to na przykładzie szkieł wklęsłych („minusów”).
Sferyczne – krzywizna szkła jest jakby odciśnięta od kuli – na środku szkło jest najcieńsze, a po bokach, na górze i na dole jest grubsze.
Cylindryczne – krzywizna jest jakby odciśnięta od wałka, przy czym ten wałek może być ustawiony pod jakimś kątem.
W praktyce często stosuje się szkła cylindryczno-sferyczne, których krzywizna stanowi połączenie obu tych rodzajów.