„… obie mamy takie przeklęte charaktery, bo obie jesteśmy z tych samych stron”

Magda Szabo – Zamknięte drzwi. Wydawn. Bona, Kraków 2013

O autorce:

Magda Szabo urodziła się 5 października w Debreczynie. Tam też studiowała. Potem była nauczycielką w żeńskiej szkole. W latach 1945- 1949  pracowała w Ministerstwie Religii i Edukacji.

Zadebiutowała w 1947 roku tomikiem poezji . W 1949 roku wydała „Powrót do ludzi” za który otrzymała Nagrodę Baumgartena co spowodowało aresztowanie i zwolnienie z pracy w ministerstwie.

W latach 1949 – 1958 miała zakaz publikowania. Pracowała wtedy jako nauczycielka.

Swoją pierwszą powieść „Fresk” napisała w 1958 roku. Najbardziej znana jest natomiast „Tajemnica Abigeil” (1970 rok)na podstawie której nakręcono serial.

„Zamknięte drzwi”  wydała  w 1987 roku.  W 2012 na podstawie tej powieści Istvan Szabo nakręcił film z Hellen Mirren w roli głównej.

Pisarka zmarła 19 listopada 2007 roku.

O książce:

Polski tytuł książki brzmi „Zamknięte drzwi”, natomiast węgierski po prostu „Drzwi”. I słusznie, bo drzwi mogą być zamknięte, szeroko otwarte lub tylko uchylone.

Te drzwi symbolizują dwie skrajne postawy głównych bohaterek powieści (pisarki – alter ego Magdy Szabo) i jej pomocy domowej Emerenc, która jest także dozorczynią.

Otwarte drzwi są u pisarki w życie której wchodzi wysoka, koścista i już niemłoda obca kobieta. „… była odważna, cudownie, niegodziwie mądra i wyjątkowo bezczelna”. Drzwi tej kobiety  są zamknięte a z biegiem czasu ledwo uchylone.

Książka opowiada o ścieraniu się kultury/inteligencji z naturą/doświadczeniem życiowym.

Obie panie pochodzą z tych samych stron, obie mają silne charaktery.

Jednak Emerenc jest jak dziecko – dla niej wszystko ma tylko dwie barwy - jest czarne lub białe. I tylko to co ona uważa za dobre i słuszne ma rację bytu. Widzę w tym brak inteligencji emocjonalnej.

 Pisarka dopuszcza różne odcienie szarości, bo rozumie, że życie i ludzie są bardziej skomplikowani,  jest bardziej tolerancyjna. Choć nie zawsze starcza jej inteligencji, aby doceniać lub choćby zrozumieć  inność swej gospodyni. Z biegiem czasu Emerenc ją tego uczy.

Dozorczyni swoją nieprzejednaną postawą zdominowała pisarkę i  mieszkańców dzielnicy Budapesztu w której mieszkała. Doskonale nimi manipulowała lubiąc poczucie władzy  ale także była pomocna na przykład w chorobie „nie mogąc pomóc nie widziała sensu swojego istnienia”.

Nie umiała brać jakby uważała, że nic się jej od innych nie należy albo, że nikt nie jest godzien, aby ją obdarowywać.

To powieść o niełatwej przeszłości i miłości do ludzi i zwierząt. Także o tym, że upieranie się przy swoim zdaniu może prowadzić do fatalnych skutków.

A wszystko to na tle historii Węgier od początku XX wieku do lat sześćdziesiątych.

Książka jest świetnie napisana i przetłumaczona. Bardzo polecam.