Gotyckie kościoły na wschód od Wisły
Bazylika kolegiacka w Grudziądzu z XIII – XV wieku, czy to znaczy, że budowano ją przez 200 lat? Przebudowywano? Nie wiadomo, grudziądzanie nazywają ją farą i jest to chyba najstarszy kościół w Grudziądzu.
Wyjątkowo dużo gotyckich budowli znajduje się w niewielkim Chełmnie nad Wisłą, do tego wszystkie budowane były na przełomie XIII i XIV wieku.
Okazały kościół parafialny z początku XIV wieku, można wspiąć się na jego wieżę, z której widać całe miasto.
Kościół podominikański również pochodzi z początku XIV wieku, jednak na jego obecny wygląd mają wpływ późniejsze przebudowy.
Kościół pofranciszkański zachował swój oryginalny XIV wieczny wygląd.
Najstarszy kościół chełmiński, który funkcjonował już w XIII wieku jako kościół szpitalny.
W Toruniu również zachowało się sporo gotyckich budowli, chociaż z czasów nieco późniejszych niż te w Chełmnie. Bazylika w obecnym kształcie pochodzi z XV wieku, jednak podobno kościół stał w tym miejscu znacznie wcześniej.
XIV wieczny kościół pofranciszkański.
XIV wieczny kościół Świętego Jakuba z bardzo charakterystyczną wieżą.
XIV wieczna konkatedra w Kwidzyniu nie była zwykłym kościołem, bo wchodziła w skład zespołu obronnego wraz z przylegającym do niej zamkiem. O jej funkcji obronnej świadczy między innymi krużganek strażniczy ze strzelnicami umiejscowiony tuż pod dachem.
XV wieczny kościół w Sztumie w powiecie sztumskim.
Ogromna konkatedra w Prabutach z przełomu XIV i XV wieku.
XV wieczny kościół w Suszu (dawniej Rosenberg) w powiecie iławskim.
XIV wieczny kościół parafialny w Morągu w powiecie ostródzkim.
XIV wieczny kościół w Pasłęku w powiecie elbląskim
Nad elbląską starówką góruje potężna katedra zbudowana w XII – XV wieku i chociaż jest już po ciężkich przejściach, pozbawiona oryginalnych sklepień, ciągle robi wrażenie.
XIV wieczna katedra we Fromborku była silnie ufortyfikowana. Od strony Zalewu Wiślanego dojścia do niej broniła dość stroma skarpa, a od południa sucha fosa i solidne mury.
Oprócz wieży zamkowej nad Lidzbarkiem Warmińskim wznosi się wieża średniowiecznej kolegiaty z XIV wieku, którą widać z każdej ulicy.
Bazylika mniejsza, XIV wieczny kościół w Dobrym Mieście koło Olsztyna to jedna z największych warmińskich świątyń.
Reszel w powiecie kętrzyńskim - kościół farny z końca XIV wieku.
Strategiczne położenie Iławy w środku pojezierza doceniali już w średniowieczu Krzyżacy, którzy pływali stamtąd Drwęcą do Ostródy i Brodnicy. Z tamtych czasów, z początku XIV wieku pozostał w Iławie kościół.
XIV wieczny kościół w Zalewie w powiecie iławskim. Jest ogromny i pojemny, bo Zalewo było sporym miastem zanim przeszła przez nie armia czerwona.
XIV wieczny kościół w Wąbrzeźnie
Charakterystyczna wieża XIV wiecznego kościoła farnego w Lubawie widoczna jest z każdego punktu miasteczka Niestety jej oryginalne sklepianie nie przetrwało, przez co kościół wydaje się jakiś pusty, jakby czegoś w nim brakowało. W farze zwrócił moją uwagę pewien szczegół. Może nie każdy to zauważył, mi jednak wpadł w oko, bo nie widziałem jeszcze czegoś takiego w żadnym kościele. Podczas gdy wszędzie i zawsze na każdym obrazie i rzeźbie stopy Jezusa przybite są do krzyża jednym gwoździem w lubawskiej Farze jego stopy przybite są do krzyża dwoma gwoździami.
Oficjalnie patronem Nowego Miasta Lubawskiego i XIV wiecznej bazyliki jest święty Tomasz Apostoł, został on jednak całkowicie zdominowany przez Matkę Boską Łąkowską, której kult do bazyliki przeniesiono.
Bazylika katedralna w Płocku została zbudowana w obecnym kształcie dopiero w XVI wieku, jednak niektóre jej fundamenty mogą pochodzić z wieku XIII.
W Pułtusku jest piękna, gotycka bazylika z XV wieku, której widok zewnętrzny nie zapowiada zapierających dech wspaniałości czekających w jasnym i przestronnym wnętrzu.
