Upadłość konsumencka to postępowanie sądowe dla konsumentów, którzy stali się niewypłacalni.
Niewypłacalność to stan, w którym dłużnik nie jest w stanie wykonywać swoich zobowiązań pieniężnych, nie ma na zakup środków codziennego użytku i jednocześnie na spłatę pożyczki.
Upadłość pełni dwie funkcje ma na celu oddłużenie konsumenta umorzenie całości lub części długów oraz windykację- odzyskanie należności przez wierzycieli. Warunkiem jest, aby konsument zarówno przed ogłoszeniem upadłości jak i w jej toku działał uczciwie. Oznacza to, że nie otrzyma oddłużenia ten kto doprowadził do swojej niewypłacalności umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.
Postępowanie wszczynane jest tylko na wniosek niewypłacalnego konsumenta. Sąd wniosek odrzuci, jeśli uzna, że konsument podał we wniosku nieprawdziwe lub niezupełne dane. Brak majątku nie stanowi przeszkody w ogłoszeniu upadłości konsumenckiej. Wniosek może złożyć każdy niewypłacalny konsument. W przypadku, gdy majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania albo w masie upadłości brak jest płynnych funduszy na ich pokrycie koszty ponosi tymczasowo Skarb Państwa. Koszty te będą później będą uwzględnione w planie spłaty wierzycieli. Spłata ich będzie jednak możliwa do rozłożenia na raty w czasie nie dłuższym niż przewidzianym dla wykonania planu spłaty wierzycieli okres 3 lat może zostać wydłużony o 18 miesięcy. Możliwym również będzie uzyskanie umorzenia kosztów postępowania upadłościowego w sytuacji, gdy sąd umorzy upadłemu konsumentowi jego zobowiązania bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Umorzenie zobowiązań nastąpi, gdy osobista sytuacja konsumenta w oczywisty sposób wskazuje, że nie byłby on zdolny do dokonania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty.
Opłata sądowa za wniosek wynosi 30 zł. Plan Spłaty długów będzie wynosić 3 lata, opcjonalnie okres ten może być wydłużony o dalsze 18 miesięcy.
Po złożeniu wniosku czekamy na rozprawę sądową w której sąd przesłuchuje konsumenta i w szczegółowym postępowaniu sprawdza czy osoba taka jest w stanie spłacić chociaż część swoich zobowiązań. Sąd wyznacza Syndyka jego zadaniem jest ustalenie listy wierzytelności. Spis wierzycieli ma istotne znaczenie w określeniu zakresu umorzenia zobowiązań dłużnika już po zakończeniu postępowania upadłościowego oraz wykonania Planu Spłaty wierzycieli. Taką listę wierzycieli powinien przygotować dłużnik, informację również można zaciągnąć z Biura Informacji Kredytowej, z INFoMonitora, bądź Biura Informacji Gospodarczej. Podlegają umorzeniu tylko te zobowiązania które powstały przed dniem ogłoszenia upadłości, nie podlegają umorzeniu te zobowiązania, których upadły nie ujawnił. Sędzia komisarz zatwierdza listę wierzytelności.
Ponieważ często dłużnik tego majątku nie posiada Sąd ustala tylko plan spłaty, który polega na wyznaczeniu jak część dochodów konsumenta będzie przeznaczana na zaspokojenie wierzytelności i w jakim okresie. Oczywiście Sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania, potrzeby mieszkaniowe, wysokość wierzytelności oraz realność zaspokojenia ich w przyszłości. W planie spłaty jest szczegółowo omówione komu i w jakiej wysokości upadły będzie spłacał dług ze swojej w tym przypadku emerytury. Podczas wykonywania planu spłaty upadły nie może dokonywać czynności prawnych przekraczających granice zwykłego zarządu majątkiem np.. Nabywać nowe nieruchomości, samochody. Może natomiast zaciągać zobowiązania niezbędne do swojego utrzymania. Raz w roku upadły ma obowiązek składać sądowi sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy. Dołącza do niego kopię rocznego PIT. W sprawozdaniu upadły wskazuje osiągnięte przychody, spłacone kwoty oraz nabyte składniki majątku o wartości przekraczającej dwukrotność minimalnego wynagrodzenia. Jeśli konsument będzie wykonywał swoje zobowiązania w sposób prawidłowy może liczyć na oddłużenie.
Po wykonaniu planu spłaty wierzycieli upadły może złożyć do sądu wniosek o umorzenie niezaspokojonych zobowiązań oraz o zakończenie postępowania upadłościowego. Alternatywą dla planu spłaty jest możliwość złożenia przez konsumenta propozycji układowych. Propozycje układowe to autorska propozycja konsumenta w której może przedstawić warunki likwidacji majątku, jeśli takowy posiada, oraz wierzytelności.
Od momentu ogłoszenia upadłości konsumenckiej wszelkie działania komornika podlegają wstrzymaniu. Komornik wyda całość kwot pieniężnych których nie zdążył przekazać wierzycielom. Część emerytury będzie zabierana przez Syndyka w takiej części w jakiej podlegała zajęciu przez komornika. Zajęciu będzie również podlegać wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenie, gdyż jest umową, która nie jest chroniona prawnie i nie stanowi jedynego źródła utrzymania.
Dla upadłych emerytów z art. 843 par 4 kpc świadczenie pieniężne przewidziane w przepisach zaopatrzeniu emerytalnym podlegają egzekucji w zakresie określonym w tych przepisach do wysokości 25% w przypadku wystąpienia syndyka masy upadłości z roszczeniem.
Podejmując decyzję o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości trzeba mieć na uwadze, że postępowanie to często długotrwały proces, który wiąże się z pewnymi niedogodnościami. Przede wszystkim do masy upadłości wejdzie emerytura w części podlegającej zajęciu w postępowaniu egzekucyjnym.
Po ogłoszeniu upadłości wolno jest zawierać tylko drobne umowy życia codziennego jak np. Zakupy żywności. Wykluczonym jest zawieranie umów, które skutkowały by zwiększeniem zadłużenia w stopniu wpływającym na możliwość zaspokojenia Twoich dotychczasowych wierzycieli.
Ogłoszenie upadłości spowoduje postawienie wszystkich dotychczasowych wierzytelności w stan natychmiastowej wymagalności i to niezależnie od tego czy były one dotychczas na bieżąco regulowane. Nie ma możliwości objęcia postępowaniem upadłościowym tylko części Twoich zobowiązań.
Jeżeli prowadzisz postępowanie sądowe to po ogłoszeniu upadłości Twoje miejsce zajmie syndyk, który będzie reprezentował Twoje interesy. Pewne czynności prawne umowy, darowizny, umowy sprzedaży, obciążenia majątku dokonane w okresie do roku przed dniem złożenia wniosku o upadłość konsumencką będą bezskuteczne w stosunku do masy upadłości. Przedmioty wyłączone spod egzekucji to przedmioty urządzenia domowego, pościel, bielizna, ubrania codzienne, niezbędne dla dłużnika, zapasy żywności i opału, część emerytury.
Ponadto upadły jest zobowiązany do udzielania sędziemu komisarzowi oraz syndykowi wszelkich wyjaśnień dotyczących majątku. Sędzia komisarz może postanowić, aby upadły będący osobą fizyczną nie opuszczał terytorium Rzeczpospolitej Polskiej bez jego zezwolenia. Uchybienie ww. obowiązkom może skutkować zastosowaniem środków przymusu wobec upadłego przewidzianym w art. 1052-1059 Kodeksu postępowania cywilnego dla egzekucji świadczeń niepieniężnych.
Po dokonaniu ustalonego Planu Spłaty sąd oddłuża konsumenta. Od chwili ogłoszenia upadłości przez cały czas trwania właściwego postępowania upadłościowego, a więc przez cały okres działania syndyka i likwidacji majątku upadłego, dochody upadłego w wysokości podlegającej zajęciu według reguł obowiązujących w postępowaniu egzekucyjnym wchodzą do masy upadłości. Zatem przez cały czas trwania powołania syndyka, upadły traci dochody w wysokości, w jakiej były bądź byłyby pobierane w egzekucji komorniczej. Momentem granicznym jest zamknięcie postępowania upadłościowego następujące w chwili uprawomocnienia się postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli.
Postępowanie upadłościowe można podzielić na dwa etapy po ogłoszeniu upadłości i po zakończeniu całej procedury.
Po ogłoszeniu upadłości nadzór nad majątkiem i dochodami sprawuje Syndyk o czym była mowa wcześniej. Dochody z emerytury do kwoty wolnej od zajęcia są pobierane przez syndyka i gromadzone na poczet długów. Ogranicza to w duży sposób dłużnika do dysponowania swoim dochodem. Nie może zawierać umów konsumenckich np. Kupować czegoś na raty. Wszystkie takie umowy wymagają zgody syndyka. Po dokonaniu planu spłaty sąd wydaje orzeczenie, w którym stwierdza, że dłużnik wykonał plan spłaty, a reszta długów która nie została spłacona podlega umorzeniu.
O ile jednak w sensie prawnym upadłość konsumencka będzie zakończona to w obrocie konsumenckim taki dłużnik będzie poddawany weryfikacji, aby ponownie nie zadłużył się. Banki oraz firmy pożyczkowe będą skrupulatnie sprawdzały, czy dłużnik miał przeprowadzoną upadłość konsumencką. Będzie można to zweryfikować w rejestrze Biura Informacji Kredytowej, gdzie znajduje się rubryka pt Upadłość konsumencka. Tam będą wprowadzone informacje o zakończonych postępowaniach upadłościowych.
Choć przepisy prawa nic na ten temat nie mówią to na pewno banki i firmy pożyczkowe przy badaniu zdolności kredytowej będą brały pod uwagę tą informację. Takie obostrzenie jest mimo wszystko korzystne dla dłużnika. Skoro wcześniej biorąc kredyty wpadł w spirale zadłużenia to teraz powinien racjonalnie gospodarować swoimi pieniędzmi. Poza tymi ograniczeniami w możliwościach kredytowych nie ma żadnych negatywnych konsekwencji czy ograniczeń w codziennym życiu po zakończeniu postępowania upadłościowego. Dłużnik będzie mógł swobodnie zawierać umowy konsumenckie, nabywać majątek i dysponować swoimi pieniędzmi w pełnym zakresie.
Jeżeli Państwo wpadliście w spiralę długu i nie wiecie jak sobie z tym poradzić serdecznie zapraszamy do kontaktu z prawnikiem. Pomoc prawną świadczymy online jak i osobiście. Postaramy się odpowiedzieć na wszystkie nurtujące Państwa pytania.