Nie wiem, czy popełniono błędy w przekładzie angielskim, ale w polskim oryginale znalazłem sporo błędów, które tu załączam w wykazie poniżej.
Ostatnio wiele się mówi o Białej Księdze (po angielsku dość zaskakująca nazwa White Paper), która została wysłana do Brukseli. Parę dni temu dotarłem do linku z polskim tekstem. Myślałem, że znajdę parę błędów, ale ich są dziesiątki! Sporo literówek i wiele zbędnych myślników, w tym zamiast przecinków. Czyżby tekstu nie przeglądał językowy zrzęda mojego pokroju, jedynie sami zawodowcy? A tłumacze, którzy przekładali na tekst angielski? Nie zwrócili uwagi na mniej lub bardziej poważne usterki? Należałoby zatem także przejrzeć tekst angielski... No i tekst Białej Księgi, to świetny materiał egzaminacyjny dla maturzystów! Szkoda, że nie dano im tekstu do wstępnego przejrzenia.
„WARSZAWA, 7 MARCA 2018 ROKU”; raczej „R.”, choć bardziej elegancko samo „2018”.
„Po zakończeniu wojny i podporzadkowaniu sobie Polski przez sowietów, rtm. Pilecki starał się...”; błędy: „podporządkowaniu” oraz „Sowieci”.
„po sfingowanym procesie, poprzedzonym torturami skazano go na karę śmierci” - brak przecinka (wtrącenie) po „torturami” albo w ich miejsce dwa myślniki.
„Zaangażowanie sędziów we wspieranie władzy komunistycznej utrzymywało się także w kolejnych latach”; powinno być „we wspieraniu”.
„Takie kary wymierzano i w latach 50-tych”; powinno być „w latach 50.”.
„Choć w samym Sąd Najwyższym doszło w 1990 roku”; powinno być „w samym Sądzie Najwyższym”.
„za rozklejanie antykomunistycznych plakatów”; to był komunizm w Polsce (bo mówią, że nie było)? To były raczej antyrządowe lub antysocjalistyczne plakaty.
„w 1981 roku (w czasie których komunistyczne oddziały ZOMO zamordowały 9 osób i raniły kilkadziesiąt)”; raczej „kiedy (to) komunistyczne oddziały ZOMO...”; nie wyjaśniono skrótu; ponadto: czy to były komunistyczne oddziały?
„uprawomocnił się w 2009 roku – 20 lat po upadku komunizmu”; w 1989 roku byłem przekonany, że Polska (jako PRL) była państwem socjalistycznym, nie zaś komunistycznym (oczywiście, potocznie tak można mówić, także potocznie „komuna”, ale w Białej Księdze?).
„Wojciecha Jaruzelskiego – również współodpowiedzialnego za śmierć robotników w 1970 roku, a także za wprowadzenie stanu wojennego w 1981 roku (kilkadziesiąt ofiar śmiertelnych) i za antysemickie czystki w 1968 roku; jego procesy rozpoczęły się dopiero w 2008 roku i również nie zakończyły do śmierci Jaruzelskiego w 2014 roku”;
„Czesława Kiszczaka – szefa komunistycznego aparatu bezpieczeństwa, współodpowiedzialnego za m.in. za stan wojenny; Czesław Kiszczak został prawomocnie skazany dopiero w 2015 roku, na symboliczną karę 2 lat więzienia w zawieszeniu”; w tego typu notkach nie jest powtarzane hasło (tu nazwiska).
„u źródeł powstania Unii Europejskiej – którą powołano”; zamiast myślnika powinien być przecinek.
„jest bez żadnych wątpliwości jedną z podstawowych wartości na jakich opiera się zjednoczona Europa”; brakuje przecinka przed „na jakich”.
„Sędziowie – a zwłaszcza sędziowie Sądu Najwyższego – pełnią...”; zbędne powtórzenie „sędziowie”.
„część sędziów zaangażowanych w ówczesny ustrój zakończyło już urzędowanie”; ostatnie trzy słowa brzmią nieco kabaretowo, ponadto są raczej funkcjonariuszami, niźli urzędnikami.
„przywiązywanie większej wagi do tego, czy wyrok da się uzasadnić z formalnego punktu widzenia niż tego, czy rzeczywiście jest sprawiedliwy”; brak przecinka przed „niż”; ponadto infantylizm językowy („da się”, „tego”), raczej „przywiązywanie większej wagi do wyroku, który można uzasadnić z formalnego punktu widzenia, nie zaś, czy rzeczywiście jest on sprawiedliwy”.
„ale także zaburzenia mechanizmu trójpodziału władzy – który zgodnie z Konstytucją RP powinien opierać się nie tylko na podziale, ale także na równowadze między poszczególnymi jej gałęziami”; przed „który” powinien być przecinek; chodzi o gałęzie Konstytucji?
„zapewniał w zasadzie wyłączną kontrolę samym sędziom, bez możliwości wystarczającego oddziaływania na te procesy jakichkolwiek czynników zewnętrznych – co naruszało równowagę”; zbędny przecinek po „sędziom”, natomiast przed „co” powinien być przecinek.
„Oddziaływania takiego pozbawieni byli też sami obywatele – pomimo że”; powinien być przecinek przed „pomimo że”.
„Niska efektywność postępowań dyscyplinarnych budzi społeczny sprzeciw i obniża zaufanie do sądownictwa – zwłaszcza że wielokrotnie...”; powinien być przecinek przed „zwłaszcza że”.
„w jaki sposób należy poprawić skargę kasacyjną – a następnie...”; przecinek przed „a”.
„Problemem polskiego sądownictwa nie jednak jest samo ich istnienie – ale fakt, że...”; raczej „Problemem polskiego sądownictwa jednak nie jest samo...” oraz powinien być przecinek przed „ale”.
„sprawa sędziego jednego z Sądów Apelacyjnych”; zbędne wielkie litery.
„wspólnie i w porozumieniu ze inną osobą”; jednak „z”.
„Innemu sędziemu, orzekającemu w jednym z Sądów Okręgowych, również postawiono zarzut dopuszczenia się kradzieży sklepowej – co miało nastąpić...”; zbędne wielkie litery oraz powinien być przecinek przed „co”.
„Pomimo tego przez dalsze 6 miesięcy...”; powinien być przecinek po „tego”.
„Ostatecznie w listopadzie 2017 r. sędzia został pozbawiony urzędu – ale wyrok nie jest jeszcze prawomocny”; powinien być przecinek przed „ale”.
„Sądownictwo musi pozostać niezależne od innych władz – i takie pozostaje”; zbędny myślnik.
„wprowadzone zostają nowe – które wzmacniają...”; powinien być przecinek przed „które”.
„odbudowę społecznego zaufania do III władzy”; raczej „trzeciej władzy”.
„nie tylko dobrze przysłużą się naprawie polskiego sądownictwa – ale też pozostają...”; powinien być przecinek przed „ale”.
„W swoim wniosku w trybie art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej Komisja stwierdza...”; brak przecinka przed ”Komisja”.
„zarządzanie organami wymiaru sprawiedliwości – a w konsekwencji...”; powinien być przecinek przed „a”.
„skutkujące uzależnieniem sędziów od środowiskowych sympatii i antypatii – i tym samym zagrażające”; powinien być przecinek przed „i tym”.
„obowiązującym od lat w innych krajach Unii Europejskiej”; „państwach”, nie „krajach”.
„między poszczególnymi Państwami Członkowskimi UE”; raczej „państwami członkowskimi UE” (w spisie treści napisano „Uwagi Komisji Europejskiej na tle stanu prawnego w Polsce i innych państwach członkowskich UE”.
„by twierdzić że rozwiązania...”; brak przecinka przed „że”.
„Komisja – sama zarzucając Polsce, że w sposób dowolny wybiera sobie elementy różnych systemów prawnych i łączy je w jeden, sama pomija znaczną część rozwiązań które albo funkcjonują w naszym kraju od dawna, albo zostały wprowadzone wraz z ostatnimi zmianami”; skoro wtrącenie, to powinien być myślnik także przed „sama pomija” oraz powinien być przecinek przed „które”.
„o zwiększeniu wpływu „liniowych” sędziów na obsadę”; w oficjalnych tekstach nie stosujemy doraźnych terminów w cudzysłowach.
„grupa 2 000 obywateli”; piszemy „2000” (bez spacji przed zerami).
„w innych krajach Unii”; jednak „państwach”.
„Będą w nich też brać udział ławnicy – co zapewni”; powinien być przecinek przed „co”.
„Usprawnienie procedur wzmocni ochronę praw obywateli – a tym samym również ogólny stopień praworządności”; powinien być przecinek przed „a tym”.
„z kolei w systemie brytyjskim – gdzie o przewinieniach dyscyplinarnych orzekają – obok dwóch sędziów – dwie inne osoby”; powinien być przecinek przed „gdzie”.
„Aby się z nią uporać konieczna jest nie tylko zmiana kadr w sądach na młodsze i bardziej dynamiczne – ale przede wszystkim reforma procedur”; powinien być przecinek przed „ale”.
„planowanie od razu kilku terminów rozpraw – zamiast, jak to jest obecnie, wyznaczania ich co kilka miesięcy”; raczej „rozpraw, zamiast - jak to jest obecnie – wyznaczania...”.
„aby unikać zbędnej zwłoki która w obecnej...”; powinien być przecinek przed „która”.
„Mogą ją wnieść tylko wybrane organy państwa ([...]) – co zapewnia, że będzie ona składana tylko wtedy, gdy instytucje te uznają, że skarga jest rzeczywiście niezbędna”; powinien być przecinek przed „co” oraz „iż” zamiast drugiego „że”.
„Wbrew obawom nie stanowi to jednak jakiegokolwiek zagrożenia dla stabilności orzecznictwa – a to z uwagi na przepis art. 115 § 2 tej ustawy”; powinien być przecinek przed „a to” albo należało pominąć „a to”, ponadto na końcu powinien być dwukropek, bowiem poniżej zamieszczono tekst omawianego przepisu.
„z powodu których wydał takie rozstrzygnięcie”; brak kropki na końcu zdania.
„a następnie wyroki sadów dwóch instancji”; jednak „sądów”...
„Nowe przepisy wydłużyły te terminy – odpowiednio do 5 i 8 lat”; zbędny myślnik.
„sędzia uniknie odpowiedzialności nie dlatego że jest niewinny – ale z powodu przedawnienia”; powinny być przecinki przed „że” oraz „ale”.
„do rozpoznawania postępowań dyscyplinarnych, z udziałem czynnika społecznego”; zbędny przecinek.
„pozwoli na większą transparentność postępowań – a jednocześnie...”; powinien być przecinek przed „a”.
„sędziowie będą mieli większość głosów – a więc nigdy”; powinien być przecinek przed „a”.
„zapobiec pokusie łagodniejszego oceniania kolegów przez kolegów, bez udziału czynników zewnętrznych”; zbędny przecinek.
„także w zakresie procedur dyscyplinarnych – co rodzi...”; powinien być przecinek przed „co”.
„wpływ na niektóre sprawy dyscyplinarne – ale wyłącznie w fazie...”; powinien być przecinek przed „ale”.
„(np. sędziego z wydziału cywilnego – do wydziału karnego)”; zbędny myślnik.
„dawało to potencjalny środek nacisku na sędziów „niepokornych” wobec prezesa (a pośrednio także – Ministra Sprawiedliwości)”; zbędne cudzysłowy oraz myślnik; co ciekawe, na stronie www.premier.gov.pl/index.html stosowana jest nazwa „Minister sprawiedliwości”.
„przewodniczący wydziału mógł od niej odstąpić „z ważnej przyczyny”...; zbędne cudzysłowy.
„Może to nastąpić jedynie w wyjątkowych przypadkach – i za każdym razem sędziemu przysługuje tryb odwoławczy”; zbędny myślnik.
„Pozbawia to przewodniczącego wydziału (a pośrednio także – prezesa sądu i Ministra Sprawiedliwości) jakiejkolwiek możliwości...”; powinno być: „Pozbawia to przewodniczącego wydziału – a pośrednio także prezesa sądu i Ministra Sprawiedliwości – jakiejkolwiek możliwości...”.
„Może ich także odwołać – chyba że sprzeciwi się”; powinien być przecinek przed „chyba”.
„Wprowadzona zostaje instytucja asesorów sądowych – tj. stanowiska...”; powinien być przecinek przed „tj.”.
„wzmacniają pozycję „liniowych” sędziów względem przewodniczącego wydziału i prezesa sądu – a pośrednio także wobec...”; w oficjalnych tekstach nie stosujemy doraźnych terminów w cudzysłowach oraz powinien być przecinek przed „a”.
„ma narzędzie do reagowania na nieprawidłowości w sądach – ale jest to ograniczone...”; powinien być przecinek przed „ale”.
„nie było przeprowadzanie „czystek”, tylko...”; zbędny cudzysłów, wszak ‘czystka’ znaczy właśnie to, o czym myślano pisząc to słowo (w innych fragmentach dwukrotnie zastosowano to słowo bez cudzysłowu).
„nieprecyzyjnym tłumaczeniem terminu „asesor” jako „assistant judge” – kiedy właściwy...”; powinien być przecinek przed „kiedy”.
„po osiągnięciu przez niego „standardowego” wieku...”; zbędny cudzysłów.
„orzekanie na zamówienie polityczne „w zamian” za przedłużenie sprawowania urzędu – zwłaszcza że i ma już wówczas...”; zbędny cudzysłów, powinien być przecinek przed „zwłaszcza że” oraz zbędne „i”.
„Drugi – to niezależność poszczególnych...”; albo „Drugi – niezależność”, albo „Drugi to niezależność”.
„Hierarchiczna organizacja sądownictwa, w formie podporządkowania sędziów prezesom sądów lub sądom wyższej instancji w zakresie działalności orzeczniczej stanowiłaby jaskrawe naruszenie tej zasady”; brak drugiego przecinka (wtrącenie) przed „stanowiłaby”.
„organizacja sądownictwa jest do pewnego stopnia nieunikniona – i sędziowie...”; zbędny myślnik.
„należy jednak ograniczyć do minimum – zwłaszcza, gdy mowa...”; powinno być: „należy jednak ograniczyć do minimum, zwłaszcza gdy mowa...”.
„Sędziowie ci – mogą pośrednio oddziaływać na komfort pracy sędziego wydającego wyrok (np. przydzielając mu nadmierną liczbę spraw, albo przenosząc go między wydziałami sądu)”; zbędny myślnik oraz zbędny przecinek.
„Ważne jest zatem aby możliwość...”; brak przecinka przed „aby”.
„jest wprowadzenie transparentności i równomierności w przydziale spraw – zamiast dotychczasowej arbitralności”; zbędny myślnik.
„z władzą wynikającą z zarządzania sądem, zasadą (...) powinno być...”; a cóż to jest „(...)”?
„wywierania nacisków – tak, aby...”; zbędny myślnik.
„nie ma też możliwości „ukarania” sędziego środkami administracyjnymi, przez przeniesienie go...”; zbędny cudzysłów i zbędny przecinek.
„służy zachowaniu równowagi władzą sądowniczą a wykonawczą – i przysługiwało Ministrowi...”; zbędny myślnik oraz brak „pomiędzy” przed „władzą”.
„wyrażoną większością 2/3 głosów – do czego wystarczą...”; powinien być przecinek przed ”do”.
„krytyka tych rozwiązań jest tym bardziej niezrozumiała – bo stoi w sprzeczności...”; powinien być przecinek przed ”bo” (a lepiej: „bowiem”).
„84. Jak wspomniano już wcześniej, jest ona jednym...”; skoro jest to kolejny punkt, to zamiast „ona” powinien być wymieniony podmiot.
„pozostaje to bez wpływu na niezawisłość sędziów tego sądu: są oni nieusuwalni”; zamiast dwukropka powinien być myślnik, bowiem ten sposób cały czas jest tu stosowany.
„uznały te rozwiązania za niezgodne z prawem – wskazując, że...”; powinien być dodatkowy przecinek, także przed „wskazując”.
„tj. powołania na stanowisko – ale wszelkie...”; powinien być przecinek przed ”ale”.
„asesor może odwołać się do Sądu Najwyższego – a ponadto ma...”; powinien być przecinek przed „a”.
„W porównaniu do przywoływanego już wyżej systemu niemieckiego i tamtejszych “sędziów na próbę polski asesor cieszy się nawet większą niezawisłością”; brak prawego cudzysłowu (nie powinno być określeń w cudzysłowach) oraz powinien być przecinek przed „polski”.
„asesorzy nie powinni orzekać w składach jednoosobowych, bez udziału innych sędziów”; zbędny przecinek.
„że zapewniające słabsze gwarancje rozwiązanie niemieckie zostało zaakceptowane przez ETPCz w sprawie Stieringer przeciwko Niemcom)”; brak lewego nawiasu oraz lepiej: „że niemieckie rozwiązanie, zapewniające słabsze gwarancje, zostało zaakceptowane...”.
„Sam fakt, że – wyłącznie w celach szkoleniowych – przez okres zwykle nie dłuższy niż trzy lata istnieje możliwość ich odwołania nie uzasadnia stwierdzenia, że są pozbawieni tej niezawisłości”; brak przecinka przed „nie”.
„że będzie sędzią dożywotnio – nawet jeśli okazałoby się...”; brak przecinka przed „nawet”.
„Rotmistrz Witold Pilecki w czasie II Wojny Światowej dobrowolnie...”; zbędne wielkie litery dotyczące wojny.
„z jednej strony zapewni asesorom pełną niezawisłość – a z drugiej pozwoli...”; brak przecinka przed „a”.
„W ostatnich latach średni wiek sędziów orzekających w sądach powszechnych zwiększył się. W 2017 roku wzrósł on (w porównaniu do stanu z 2013 roku), w sądach apelacyjnych z 54,8 do 55,2 lat, w sądach okręgowych – z 50,5 do 51,29 lat, a w sądach rejonowych – z 42,47 do 44,4 lat. Średnia wieku wszystkich sędziów wzrosła w tym okresie z 45,34 do 46,83 lat”; byłoby zgrabniej „W ostatnich latach zwiększył się średni wiek sędziów orzekających w sądach powszechnych” oraz zamiast pierwszego przecinka powinien być dwukropek (następuje wyliczenie) i powinny być zlikwidowane myślniki (gdyż przy powtarzaniach stylu nie ma skracania treści); wszystkie liczby powinny być zaokrąglone do jednakowej liczby cyfr po przecinku (sugeruję do jednej cyfry).
„Co więcej, wszyscy sędziowie zachowują dotychczasowe gwarancje, a żaden z nich nie zostaje pozbawiony prawa do świadczeń emerytalnych – i zachowuje je na takich samych zasadach, jak to miało miejsce dotychczas”; zamiast „a żaden” powinno być „że żaden” lub „że nie zostaną pozbawieni”, zbędny myślnik oraz zamiast „jak to miało miejsce dotychczas” zgrabniej „jak to było dotychczas”.
„z dniem ukończenia 60 roku życia w przypadku kobiety, a z dniem ukończenia 65 roku życia w przypadku mężczyzny”; powinny być kropki po liczbach porządkowych, a zgrabniej i krócej byłoby „z dniem ukończenia 60/65 lat” bez „życia” (zbędna oczywistość).
„do stanu praworządności we Francji czy Wielkiej Brytanii – i nie ma w tym nic...”; zbędny myślnik.
„od której taka decyzja zależy – tym bardziej, że z chwilą...”; poprawniej „od której taka decyzja zależy, tym bardziej że z chwilą”.
„nie stwarza więc zagrożenia dla niezawisłości – a jest pożądany...”; powinien być przecinek przed „a”.
„może oceniać swoje kwalifikacje subiektywnie – dlatego pożądane jest...”; powinien być przecinek przed „dlatego”.
„nie wysuwała również wobec Włoch – gdzie od 2014...”; powinien być przecinek przed „gdzie”.
„były krytykowane wewnątrz kraju – ale zarzutów...”; powinien być przecinek przed „ale”.
„wskazał również że niezgodna...”; powinien być przecinek przed „że”.
„praktyka indywidualnych kadencji członków KRS – i że z Konstytucji...”; zbędny myślnik.
„zostanie dokonany przez Sejm – wyłącznie spośród sędziów...”; zbędny myślnik.
„każdy z kandydatów musi uzyskać poparcie co najmniej 25 innych sędziów lub grupy 2 000 obywateli”; „musi” to niezbyt właściwe słowo w języku prawniczym, raczej „powinien” (w znaczeniu „musi”) oraz piszemy „2000” (bez spacji).
„Kandydaci będą powoływani na wspólną, 4-letnią kadencję i nie będzie...”; zbędny przecinek.
„rekomendacji sędziów do sądów powszechnych, czy Sądu Najwyższego – ani tym bardziej...”; powinien być przecinek przed „ani”.
„ma swoje odpowiedniki w wielu krajach Unii Europejskiej – ale są i takie...”; jednak „w wielu państwach” oraz powinien być przecinek przed „ale”.
„może być dla wymiaru sprawiedliwości niekorzystny – bo rodzi ryzyko koteryjności...”; powinien być przecinek przed „bo” (lepiej „bowiem”).
„Dotychczasowe, niezgodne z Konstytucją RP indywidualne kadencje...”; brak przecinka zamykającego wtrącenie (po „RP”).
„do 24. marca tego roku”; w dacie nie stawiamy kropki!
„25 miejsc pozostawałoby nieobsadzonych (dopiero wtedy wygasałyby kadencje ostatnich dwóch jej członków) – co prowadziłoby do paraliżu KRS”; powinien być przecinek przed „co”.
„oraz sędziów (17 osób) – którzy tym samym mają w Radzie...”; powinien być przecinek przed „którzy”, natomiast wtrąceniem jest „tym samym” (i tu powinny być dwa myślniki), choć owa fraza jest tu właściwie zbędna (infantylizm językowy).
„Z tej ostatniej grupy 2 przedstawicieli zasiada [...] – a 15 pochodzi z wyboru”; raczej „dwóch przedstawicieli” oraz powinien być przecinek przed „a”.
„dokonywany wyłącznie spośród sędziów, na wspólną 4-letnią kadencję”; zbędny przecinek.
„tworzyli kolejne zgromadzenie – i dopiero...”; zbędny myślnik.
„Równocześnie delegatów wyłaniały poszczególne sądy apelacyjne – a następnie...”; powinien być przecinek przed „a”.
„Sędziowie Wojewódzkich Sądów Administracyjnych również wyłaniali swoich delegatów – by utworzyli...”; jednak „wojewódzkich sądów administracyjnych” oraz powinien być przecinek przed „by”.
„spora część sędziów, zwłaszcza z sądów rejonowych – stanowiących najliczniejszą...”; powinien być przecinek przed „stanowiących”; „spora część sędziów” to niezbyt prawnicza fraza, raczej „pokaźna część/liczba sędziów”.
„Choć Konstytucja nakazuje, aby w skład rady...”; jednak „Rady”, skoro wcześniej KRS była tak określana; tu napisano „aby” (popieram), choć w innych przypadkach częściej stosowano „by”.
„jej członkami było tylko 4 takich sędziów – mimo że sądy...”; powinien być przecinek przed „mimo że”.
„niezgodność z demokratycznymi standardami – i domagali się...”; zbędny myślnik.
„których łącznie jest około 9.000...”; raczej „9000”.
„...pod kątem ich zgodności z Konstytucją.”; kropkę kończącą cytowane zdanie stawiamy na samym końcu (jako ostatni znak zdania).
„zaskarżone przepisy naruszają Konstytucję – w zakresie...”; zbędny myślnik.
„sędziowie ci wyrazili zdecydowany sprzeciw wobec działania KRS – wskazując, że...”; powinien być także przecinek po „KRS”.
„rekomendowała Joannę Raczkowską – żonę Piotra Raczkowskiego, wiceprzewodniczącego Rady”; zamiast myślnika powinien być także przecinek.
„ochrony członków swojej grupy – i w konsekwencji...”; zbędny myślnik.
„Na takie niebezpieczeństwo – wynikającego ze zbytniego zdominowania rad sądownictwa przez samych sędziów – zwracały wielokrotnie uwagę instytucje międzynarodowe – w tym Komisja Wenecka”; jednak „wynikające” oraz powinien być przecinek przed „w tym”.
„a niezbędnym zakresem odpowiedzialności sądownictwa – po to by uniknąć...”; zbędny myślnik, zaś powinien być przecinek przed „by”.
„o niektórych poprawkach do Konstytucji Albanii [ w innym miejscu kilka innych państw]”; raczej „konstytucji”.
„...może prowadzić do nieefektywności postępowań dyscyplinarnych”; brak kropki na końcu cytowanego zdania.
„powinna być odpolityczniona a sędziowie winni...”; powinien być przecinek przed „a”.
„Komisja przytoczyła nawet fragmenty cytowanych wyżej opinii na temat Ukrainy i Macedonii – ale pominęła...”; powinien być przecinek przed „ale”.
„w 2007 roku oceny systemu rumuńskiego – w której wprost...”; powinien być przecinek przed „w”.
„W ocenie Polski jest to przejaw wybiórczego...”; raczej „W ocenie polskiego rządu”.
„przez przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości – po to by uniknąć...”; zbędny myślnik, zaś powinien być przecinek przed „by”.
„Pierwsza Krajowa Rada sądownictwa powołana została w 1989 roku – a w jej skład...”; oczywiście „Sądownictwa” oraz powinien być przecinek przed „a”.
„oparte było o korporacyjny, wewnątrzśrodowiskowy model wyboru jej członków – co przez lata...”; powinien być przecinek przed „co”.
„rozliczeniu sędziów zaangażowanych w komunizm...”; czy można być zaangażowanym w feudalizm i kapitalizm?
„niezawisłości sędziów – ale nie może być to...”; powinien być przecinek przed „ale”.
„w jej składzie muszą być reprezentowani...”; raczej „powinni”.
„Obecna reforma nie idzie tak daleko jak postulował to...”; powinien być przecinek przed „jak”.
„na 25 jej członków 17 muszą stanowić sędziowie”; raczej „powinni”.
„który by tę dominację równoważył – a w konsekwencji...”; nowocześniej „równoważyłby” oraz powinien być przecinek przed „a”.
„konieczne było przeprowadzenie reformy w inny sposób – by pozostawała...”; powinien być przecinek przed „by”.
„w innych krajach Unii Europejskiej”; raczej „państwach”.
„wszystkich szczebli sądownictwa – i już nie przez samych sędziów, a przez Sejm RP”; zbędny myślnik oraz „ale” zamiast „a”.
„wybiera sędziów w skład KRS – pozostawiając to...”; powinien być przecinek po „KRS”.
„albo 2 000 obywateli”; jednak „2000”.
„daje to „szeregowym” sędziom...”; zbędne cudzysłowy lub inne określenie.
„lub grupa 2 000 obywateli”; jednak „2000”.
„odwołuje się do przykładu Hiszpanii, w której to parlament...”; zbędne „to” (infantylizm w języku prawniczym).
„...lub jednego z sędziowskich stowarzyszeń.”; kropka powinna być na końcu cytowanego zdania.
„zostają wszelkie gwarancje niezawisłości – a wybór...”; powinien być przecinek przed „a”.
„będą niezawiśli sędziowie – a po dokonaniu...”; powinien być przecinek przed „a”.
„Jest tak dlatego, że samo to kto dokonuje wyboru nie ma większego znaczenia dla niezależności osoby...”; infantylne „samo to”, raczej „Jest tak dlatego, że nie ma większego znaczenia dla niezależności osoby, kto dokonuje wyboru...”.
„niezależnie od tego kto ich rekomendował...”; powinien być przecinek przed „kto”.
„nie opiera się na sposobie wyboru kandydatów – ale na...”; powinien być przecinek przed „ale”.
„w wielu innych krajach Unii Europejskiej...”; jednak „państwach”.
„prawo pozwala na większość 3 – 2 dla nie-sędziów”; jednak „nie sędziów” albo przeredagować.
„w sprawach nominacji i awansu – a mimo to nikt nie stawia tym krajom...”; powinien być przecinek przed „a” oraz jednak „państwom”.
„wyłącznie politycy (na poziomie federalnym), lub w których mają...”; zbędny przecinek.
„ministra federalnego I komisję do spraw...”; wystarczy mała litera „i”...
„uczestniczyć może 1 sędzia...”; raczej „jeden” (kilka innych podobnych przykładów).
„osoby będą musiały uzyskać pozytywną rekomendację Rady – co gwarantuje...”; powinien być przecinek przed „co”.
„Nie ma więc jakiegokolwiek sposobu, by posłowie na Sejm...”; a czy są inni posłowie?
„wpływ na to jak kształtowane będą kadry w sądownictwie – ale wpływ ten kończy się wraz z powołaniem na urząd sędziego i otrzymaniem zapisanych w Konstytucji i w ustawach gwarancji niezawisłości”; powinny być przecinki przed „jak” oraz przed „ale”, ponadto jedno „i” powinno być zamienione na „oraz”.
„zostały podjęte „w ciemno”...”; w języku prawniczym unikajmy żargonu...
„Naruszało to także zasadę „ciszy legislacyjnej”, zgodnie...”; jeśli to termin oficjalny, to bez cudzysłowu, jeśli nieoficjalny, to należy zmienić to określenie.
„nie wywołały skutku prawnego – i prawidłowo wybrał 5 sędziów...”; zbędny myślnik.
„pod przewodnictwem poprzedniego Prezesa...”; od małej litery (od wielkiej aktualne jednoosobowe stanowisko z konkretnym nazwiskiem).
„Prawidłowy był również wybór Prezes Trybunału”; raczej „prezes”, bowiem wielka litera jedynie w sąsiedztwie konkretnego nazwiska i przy pełnej nazwie (Trybunał Konstytucyjny).
„Trybunał Konstytucyjny pod przewodnictwem obecnej Prezes funkcjonuje zgodnie ze swoimi Konstytucyjnymi i ustawowymi zadaniami”; raczej „prezes” i oczywiście „konstytucyjnymi”.
„udział biorą uprawnione do tego podmioty – w tym także te, które...”; powinien być przecinek przed „w tym”.
„Od początku sprawowania funkcji przez obecną Prezes Trybunału zapewniony jest równomierny podział spraw między jego sędziów – a sędziowie wybrani...”; raczej „prezes” oraz powinien być przecinek przed „a”.
„zakończonych wyrokami pod rządami obecnej Prezes”; raczej „prezes” (zresztą tuż niżej napisano „.poprzedni prezes Trybunału”).
„Trybunał pod rządami obecnej Prezes działa...”; raczej „prezes”.
„(termin ten nie jest stały, a ruchomy), a w konsekwencji nie mógł wybierać kogokolwiek „na zapas” ”; raczej „lecz” zamiast pierwszego „a” oraz niefortunne „na zapas”.
„Zgodnie z polską Konstytucją kadencja Sejmu trwa 4 lata – ale termin ten nie jest sztywny i precyzyjny – zależy bowiem z jednej strony od daty wyborów; z drugiej – od daty, w której Prezydent zwoła pierwsze posiedzenie Sejmu”; powinien być przecinek przed „ale”, także przed „zależy bowiem” oraz przed „z drugiej” (zamiast średnika); ponadto „prezydent” (ale „Prezydent RP”).
„przedstawiciele doktryny prawa Konstytucyjnego...”; jednak „prawa konstytucyjnego”.
„nieco krótsza niż 4 lata (w zakresie dopuszczalnym na mocy art. 98 ust. 1 i 2 oraz art. 109 ust. 2 Konstytucji RP) – a tym samym wszelkie...”; powinien być przecinek przed „a”.
„w czasie trwania VII, jak i VIII kadencji Sejmu – w zależności od tego...”; powinien być przecinek przed „w”.
„zależnej od przyszłych wydarzeń (takich jak to kiedy Prezydent zwoła pierwsze posiedzenie Sejmu) – co jest nieznane polskiemu prawu”; zamiast „takich jak to kiedy” powinno być „takich jak – kiedy” oraz powinien być przecinek przed „co”.
„w chwili uchwalania przepisu art. 137 (tj. 25 czerwca) – oraz w chwili...”; zbędny myślnik.
„Ani uchwalając ustawę, ani podejmując te uchwały Sejm ten nie mógł wiedzieć, kiedy skończy się jego kadencja – a tym samym, czy ma prawo...”; powinny być przecinki przed „Sejm” oraz przed „a tym”.
„próbował więc w zasadzie dokonać „warunkowego”, niezgodnego z Konstytucją wyboru 1/3 składu całego Trybunału – nie wiedząc...”; zbędne cudzysłowy oraz powinien być przecinek przed „nie”.
„nie dało się określić który Sejm ma prawo...”; powinien być przecinek przed „który”.
„Dlatego właśnie, z uwagi m.in. na te uchybienia (a także błędy proceduralne) Sejm VIII kadencji stwierdził...”; powinien być przecinek przed „Sejm”.
„Trybunał uznał, że nie ma kompetencji by oceniać te uchwały. Oznacza to że do dziś pozostają one w obrocie prawnym – ze wszystkimi tego konsekwencjami”; powinien być przecinek przed „by” (lepiej „aby”) oraz zbędny myślnik.
„było im wypłacane wynagrodzenie – także przez poprzedniego prezesa TK...”; powinien być przecinek przed „także”.
„zakończyła się kadencja dotychczasowego Prezesa TK i została wybrana nowa Prezes”; w obu przypadkach raczej „Prezes/a”.
„lepsze będzie opublikowanie wszystkich wyroków Trybunału – nawet tych które zostały...”; powinny być przecinki przed „nawet” oraz „które”.
„za wyjątkiem trzech, które...”; oczywiście „z wyjątkiem”.
„realizuje swoje Konstytucyjne zadania”; jednak „konstytucyjne”.
„Istotne z punktu widzenia jakości kontroli konstytucyjnej jest przeanalizowanie...”; na zewnątrz „z punktu widzenia jakości kontroli konstytucyjnej” powinny być przecinki lub myślniki.
„od rozpoczęcia kadencji obecnej jego Prezes”; jednak „prezes”, skoro nieco dalej „przez poprzedniego prezesa Trybunału”.
„Zapadło w tym czasie 38 wyroków – a przy wydawaniu...”; powinien być przecinek przed „a”.
„zakończyła się kadencja poprzedniego Prezesa...”; jednak „prezesa” (niezdecydowana wielkość pierwszej litery).
„w ciągu ostatnich ponad 14 miesięcy to wynik...”; powinien być przecinek przed „to”.
„nigdy nie było „zawłaszczenie” Trybunału dla jednej opcji politycznej – ale dążenie...”; zbędny cudzysłów lub powinno być inne określenie oraz powinien być przecinek przed „ale”.
„Z uwagi na sposób wyboru członków polskiego Trybunału Konstytucyjnego...”; zbędne „polskiego” jako oczywistość.
„Zasadne jest zatem aby nie dopuszczać...”; powinien być przecinek przed „aby”.
„poprzednia Prezes Rady Ministrów...”; raczej „prezes”.
„wyboru nowego Trybunału – do którego...”; powinien być przecinek przed „do”.
„niektórych praw Państwa Członkowskiego UE...”; raczej „państwa członkowskiego UE”.
„ryzyko poważnego naruszenia przez to Państwo wspólnych...”; jednak „państwo”.
„na zasadzie równości między Państwami Członkowskimi...”; raczej „państwami członkowskimi”.
„zasadzie pomocniczości (art. 4 i 5 TUE) – zgodnie z którymi...”; powinien być przecinek przed „zgodnie”.
„należą do Państw Członkowskich, a...” [...] „przez Państwa Członkowskie” [...] „i autonomii Państw Członkowskich”; od małych liter, zwłaszcza że nieco dalej jest „pluralizm konstytucyjny państw członkowskich”...
„pluralizm konstytucyjny;
poszanowanie zasady podziału i równowagi między władzami, a także
konieczność rozliczenia się z totalitarną przeszłością”; w wyliczeniach nie stosujemy wyrażeń typu „a także, oraz, i”.
„Każdy kraj posiada specyficzne rozwiązania konstytucyjne, związane z jego historią...”; jednak „Każde państwo” i zbędny przecinek.
„Przywołany wyżej art. 4 Traktatu o UE, wskazuje że Unia...”; jedyny przecinek powinien być przed „że”.
„że „upoważnienie do integracji europejskiej (...) sięga do granicy nienaruszalnej tożsamości konstytucyjnej” według Trybunału tożsamość ta – w tym „zasada demokracji” nie może zostać...”; przed „według” powinien być średnik lub kropka i „Według”, ponadto zbędny cudzysłów oraz powinien być myślnik przed „nie”.
„sam Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej – który orzekł, że jej...”; przecinek powinien być przed „który”.
„przez Trybunał z Luksemburgu...”; jednak „w”.
„Unia nie może podmywać swoich własnych fundamentów – tak, długo jak to Państwa Członkowskie pozostają...”; ciekawy plastyczny opis; zbędny myślnik, przecinek powinien być przestawiony przed ”jak” i zbędne „to” oraz małoliterowe „państwa członkowskie”.
„UE nie może prowadzić do erozji ich systemów konstytucyjnych, których rozchwianie musiałoby doprowadzić do rozchwiania samej UE”; przed pierwszym „UE” powinna być kropka kończąca poprzednie zdanie, zamiast „rozchwiania” raczej synonim, np. „destabilizacji”.
„ma odrębne źródła legitymizacji, która choć nie są tożsame, mają wiele...”; jednak „które”.
„nie wszystkie problemy prawne da się rozwiązać drogą prawną”; zamiast „da się” raczej „można” (zbyt potoczne, np. „da się wejść na drzewo” – infantylizm językowy).
„UE i tworzące ją Państwa Członkowskie...”; jednak „państwa członkowskie”.
„w obszary zarezerwowane dla każdej ze stron – nawet, gdy każdej ze strony wydaje się...”; przecinek przed „nawet”, nie przed „gdy”; ponadto zamiast „dla każdej ze stron” lepiej „dla każdej strony” lub „dla wszystkich stron” oraz zamiast błędnego „każdej ze strony” jednak „każdej stronie” lub „wszystkim stronom”.
„ustawodawstwa innych Państw Członkowskich UE” […] „w poszczególnych Państwach Członkowskich”; jednak „państw/ach członkowskich”.
„Dokładna analiza przepisów w każdym kraju...”; jednak „państwie”, wszak „państwa członkowskie”, nie „kraje członkowskie”, ponadto nieco dalej „wszystkie państwa demokratyczne”.
„przez organy Unii Europejskiej”; może tradycyjnie „organa”?
„powinien zostać oparty o dwufilarowy model, na który składają się Komisję Wyborczą Sądownictwa...”; dysonans (liczba mnoga – liczba pojedyncza).
„wybieranych przez Komisję wyborczą”; jednak „komisję”.
„Istnienia napięć między władzą wykonawczą i ustawodawczą a władzą sądowniczą – czy nawet okresowego zaostrzania się ich – nie sposób jednak uznać za zagrożenie dla praworządności”; początek powinien mieć formę „Napięcia pomiędzy.”
„o historycznych doświadczeniach faszyzmu, nazizmu i komunizmu – których narodziny...”; powinien być przecinek przed „których”.
„stosowali ustawowe bezprawie – by użyć...”; powinien być przecinek przed „by”.
„przywróceniem elementarnej sprawiedliwości ofiarom tych systemów – i choćby z tego powodu...”; zbędny myślnik.
„...obywateli i ich wspólnot.”; kropka powinna być na końcu zdania cytowanego.
„...utajnienie struktur lub członkostwa”; brak kropki na końcu cytowanego zdania.
„Faktem jest, że rozliczenie to nie zostało zakończone pomimo upływu wielu lat – ale nadal jest niezbędne”; powinien być przecinek przed „ale”.
„nadal mają istotny wpływ na orzecznictwo – czego przykładem...”; powinien być przecinek przed „czego”.
„w czasach stanu wojennego w latach 80-tych”; jednak „w latach 80.”.
„W sądach nie chcą świeżej M. Kryszkiewicz rozmawia z J. Stępniem”; niezrozumiały zapis.
„...nie dokonano żadnej weryfikacji.”; kropka powinna być na końcu cytowanego zdania.
„do Sądu Najwyższego dotarło jedynie 30 – a rozprawy odbyły się jedynie co do czterech sędziów”; raczej „dotarło jedynie 30, a rozprawy odbyły się jedynie w sprawach czterech sędziów” lub „jedynie w czterech przypadkach”.
„W oparciu o tę ustawę wydalono ze służby tylko jednego sędziego – który i tak był już wówczas w stanie spoczynku”; powinien być przecinek przed „który”.
„Przeprowadzenie dekomunizacji sądów zawsze było elementem jej programu w zakresie reform wymiaru sprawiedliwości – i program ten jest obecnie realizowany”; zbędny myślnik.
„Było to możliwe dopiero po dojściu do władzy partii socjalistycznej w 1982 roku – a zatem...”; powinien być przecinek przed „a zatem”.
„Te zaniechania przez kilkadziesiąt lat obciążały zachodnie Niemcy...”; przed zjednoczeniem istniały Niemcy Wschodnie i Niemcy Zachodnie (jako nieoficjalne nazwy państw), zatem „zachodnie Niemcy”, to jednak błąd (teraz można tak pisać, podobnie jak „zachodnia Polska”, czyli część całego państwa).
„W Berlinie, który jako stolica miał szczególne znaczenie symboliczne dla całych wschodnich Niemiec...”; skoro Berlin był stolicą państwa, to jego nazwę należy oczywiście pisać od wielkich liter (Niemiec Wschodnich).
„weryfikację przeszło jedynie 15 %”; jednak bez spacji – „15%”.
„rozliczenie ludzi zaangażowanych w systemy totalitarne miało miejsce również w innych krajach Europy – a jednocześnie, że nie zawsze...”; zamiast „miało miejsce” zgrabniej „odbyło się” lub „rozliczenia… dokonano” oraz powinien być przecinek przed „a”.
„Tak właśnie jest w przypadku polskich reform – i dlatego zarzuty w tym zakresie również są bezpodstawne”; zbędny myślnik.
„Równocześnie nie odbiegają one od europejskich standardów ochrony praworządności – a każde z przyjętych rozwiązań ma swój odpowiednik w innych krajach Unii Europejskiej...”; powinien być przecinek przed „a” oraz „państwach” zamiast „krajach”.
„w innych europejskich systemach prawnych – zarówno w zakresie...”; powinien być przecinek przed „zarówno”.
„ryzyko politycznego wpływania na Sąd Najwyższy – czy to na wybór...”; powinien być przecinek przed „czy”.
„nie zostaje osłabiona, a wzmocniona – m.in. poprzez wprowadzenie zakazu przenoszenia sędziów między wydziałami czy losowy przydział spraw...”; zbędny myślnik, lepiej „pomiędzy” oraz powinien być przecinek przed „czy”.
„niezawisłość gwarantowana jest również asesorom – w takim samym stopniu jak sędziom powołanym dożywotnio”; zbędny myślnik oraz powinien być przecinek przed „jak”.
„nie mając to tego kompetencji...”; jednak „do”.
„należy uznać za zakończony – tym bardziej że Trybunał działa w sposób...”; zbędny myślnik oraz powinien być przecinek przed „że”.
„realizację zasady równoważenia się władz – bowiem pozwalają...”; powinien być przecinek przed „bowiem”.
„również obecne jest w innych krajach...” oraz „Powojenna historia Europy pokazuje, że w krajach, które...”, także „rozliczenie się z nazizmem czy faszyzmem przez inne kraje Europy” oraz „każdy kraj członkowski...”.; oczywiście „państwach, państwa, państwo”.
„może kształtować również swój system sądowy w sposób suwerenny – dopóki nie zagraża to niezawisłości sędziów”; powinien być przecinek przed „dopóki”.
„powinny być oceniane na poziomie krajowym przez właściwe ku temu organy” oraz „w zakresie reform sądowych w krajach członkowskich” ; oczywiście „na poziomie państwowym” oraz „w państwach członkowskich”.
„między kompetencjami Państw Członkowskich...” oraz „innych Państw Członkowskich...”; jednak „państw członkowskich”.
„Stwierdzenie przez Radę Europejską ryzyka naruszenia przez Polską wartości z art. 2...”; jednak „przez Polskę”.
„rodzi niebezpieczeństwo nadużywania tej procedury w przyszłości – i wykorzystania tego precedensu w stosunku do innych krajów UE”; zbędny myślnik oraz powinno być „państw UE”.
„Dalsze działania tego rodzaju są ryzykowne z jeszcze jednej przyczyny: mogą one wzmocnić obecne coraz intensywniej od kilku lat nastroje antyeuropejskie...”; czyżby chodziło o „mogą one wzmocnić obecne i od kilku lat coraz intensywniejsze nastroje antyeuropejskie”?
„przez organy Unii i przez jej Państwa Członkowskie powinno być takie kształtowanie europejskiej polityki, by tendencje te nie narastały – a sytuacja, w której część obywateli Unii uznałaby, że istnieje ryzyko ograniczenia ich praw przez instytucje europejskie może doprowadzić do ich wzmocnienia.”; jednak „państwa członkowskie” oraz powinien być przecinek przed „a” oraz przed „może”.
„a w razie potrzeby – o zwrócenie się do...”; zbędny myślnik.