Jak napisałem w zbeletryzowanej „Sadze rodu Sadowskich herbu Nałęcz”, niestety Teki Dworzaka kończą się na nazwiskach herbowych na literę P/R
Jak napisałem w zbeletryzowanej „Sadze rodu Sadowskich herbu Nałęcz”, że niestety Teki Dworzaka kończą się na nazwiskach herbowych na literę P/R, to tu muszę dodać że także Herbarz Polski Kaspera Niesieckiego, nie wnosi wiele do historii rodu Sadowskich. W Herbarzu, jest wspomniany tylko Marcin Sadowski najprzód podkomorzy Gostyński, poseł na sejm 1643 r, potem kasztelan Gostyński i Tomasz z Sadowia herbu Nałęcz, proboszcz Miechowski, obrany w r. 1452. Wspomniany jest też Wojciech Sadowski komornik Poznański w roku 1778 i Łukasz pisarz Wałecki. Napisałem też, że już przed 1388 rokiem z Sadów, w parafii Lusowo pisali się różni Sadowscy. Potwierdzają to poznańskie archiwa sądowe. Już w 1386 r Wyszegniew (Swiewiegniew) Sadowski z Sadów i Dupiewcewa, brat Stronisławy (żony Wincentego Czarnoty z Pawłowic), stryj Bieniaka Lisa Sadowskiego (znana jest tylko jego prawdopodobna matka Ofemia z/d Gorzkowska, wdowa po ojcu Bieniaka) toczy spory sądowe z Mikołajem z Dąbrowy (parafia Skórzewo), ze swoim teściem Jakuszem Jadem, z Wojciechem ze Swadzimia, z Pawłowickimi z Pawłowic, z Jakuszem Rybojedzkim, z Janem Jabłonowskim, z bratankiem Bieniakiem. W 1402 r Wyszegniew z bratankiem Bieniakiem z Dzieciołowa oświadczają, że sprzedali dziedzinę Sady z przynależnościami Jurze (z Chojnicy i Bielaw), który pozwolił im tam nadal mieszkać. W 1403 r Wyszegniew jest sołtysem dupiewskim (w Dupiewcu i Dupiewie), a w 1404-5 Bieniak jest sołtysem w Dzięciołowie. Oczywiście Bieniak Lis Sadowski, też prowadzi spory sądowe z Mikołajem Palędzkim, z Florianem z Poklatek, Włodakiem Dąbrowskim.W 1405 r dzieci Bieniaka: Wichna i Mikołaj wygrywają proces z Przecławem, a w 1409 r toczą proces z Beatą z Sędzin (żoną Jakusza Jada). W 1427 r spory sądowe zaczyna toczyć Wincenty syn Wyszegniewa, brat Mikołaja z Lipnicy, Sędziwoja z Przystanek, oraz Katarzyny i Małgorzaty. Wincenty przegrywa proces z Lasotą z Ninia, toczy spory z Wawrzyńcem Jeżem Mikołajem i Janem z Granowa, z Piotrem Skórą z Gaju, z Sędziwojem Korzbokiem i Luboskim.
W 1450 r na prośby Wincentego de Sadowo król Kazimierz zatwierdził dokument księcia Władysława z 6.11.1314 r w sprawie nadania wsi Zarzeszyno k. Śremu (obecnie nie istnieje) na prawie dziedziczenia: Bogusławowi, Wierzbięcie, Domaratowi i Marcinowi potomków Jakuba Domaradzica ze Smogulca. W latach 1453 - 4 Wincenty Sadowski, był nawet wice wojewodą w Poznaniu. W latach 1461 - 80 Jan z Przystanek, 1462 – 72 Marcin, 1462 –1519 Sędziwój (wice chorąży w Poznaniu) uaktywniają się synowie Wincentego z Strzeszyna i Nowego Dworu i 1462 – 85 Maciej ich brat przyrodni, sprzedając za 400 grzywien ½ Chojnicy. W 1479 r Jan daje w dziale bratu Sędziwojowi całe swoje wsie po ojcu Strzeszyn i Nowy Dwór, a w zamian otrzymuje całą wieś Sady. W 1484 r Sędziwój popada w ekskomunikę za pobicie wikariusza w Lusowie - Szymona z Obornik, która zostaje zawieszona bo już w 1485 r toczy procesy z Janem Skórzewskim, w 1486 r występuje jako wuj Katarzyny córki Jana Skrzetuskiego ze Skrzetusza i sprzedaje młynarzowi z Bogdanka Nowy Dwór za 350 grzywien. W 1494 r Sędziwój kupuje od Jana Rozdrażewskiego z Rozdrażewa całą wieś Chocicza za 100 kóp groszy, a w 1495 r kupuje od Jana z Ceradza 1/3 tej wsi za 400 grzywien.
W 1498 r Sędziwój podczas wyprawy wojennej został pozwany przez Jana Brodzkiego z Brodów, o konia i sukno na sąd pod Marszewem w ziemi Sandomierskiej. W latach 1513 –19 Sędziwój występuje jako stryj Anny Czeszewskiej a w 1515 r jako stryj Anny i Jarosława Dokowskich, w 1518 r jako stryj Piotra Krzesińskiego, a w 1519 r jako stryj Brygidy żony Lana Poświątnego.
W latach 1512 -24 Łukasz Sadowski syn Sędziwoja występuje jako stryj Marcina Ciesielskiego i Wojciecha Sędzińskiego. Obok Łukasza dziećmi Małgorzaty Niegoglewskiej h. Korzbok i Sędziwoja na Kiekrzu, Starzynach i Strzeszynie są wymieniani: Jakub, Wojciech, Anna i Agnieszka h. Nałęcz. W/w 1536 r kupują od Macieja Skórzewskiego części w Złotnikach, a 1538 r od Mikołaja części wsi Wielkie i Złotniki. Wojciech zapisuje żonie Barbarze Sobockiej po 900 zł posagu i wiana, a Jakub żonie Katarzynie Prusieckiej 950 zł posagu i wiana. W 1556 r Wojciech sprzedaje Janowi Świdwie z Szmotuł dziedzinę część wsi Wielkie, i w 1558 umiera. Jego synowie to Łukasz, Jan 1558 - 83, Baltazar 1558 - 77, Wojciech i Stanisław. Jakub dziedzic na Kiekrzu i Strzeszynie zmarł w1564 r, jego synowie to Stanisław, Jan, Marcin, Maciej, Jakub i Sędziwój.
Potomkowie Wincentego, nigdy później nie dorównali znaczeniem swojemu przodkowi, tylko jeszcze w latach 1647-1652 jego potomek Stanisław Sadowski pełnił funkcję kasztelana. Nie wiadomo jak potoczyły się losy potomków Wincentego Sadowskiego herbu Nałęcz w linii głównej (po mieczu), wiadomo tylko, że po szwedzkim "Potopie", w 1695 r Zalaszewski zastał kaplicę przy kościele parafialnym w Lusowie z grobami Sadowskich, zrujnowaną.
I to by było na tyle, gdyby nie dobrze opracowany rodowód Skórzewskich (których losy wielokrotnie przeplatają się z losami rodziny Sadowskich), z którego dowiadujemy się że ur. w 1728 r (zm.23.08.1794 r) Stanisław Sadowski h. Nałęcz ożenił się w 1760 r z Apolonią Skórzewską. Jego rodzice to Maciej Sadowski h, Nałęcz ur. prawd. w 1700 r, który ożenił się ok. 1725 r z Reginą Chodorowską h. Korczak. Jego dziadkowie to Samuel Sadowski h. Nałęcz ur. ok. 1670 r, który ożenił się z Marianną Milińską h. Doliwa. Z kolei w 1848/7 24 letni Antoni Sadowski h. Nałęcz ożenił się z 26 letnią Wirginią Teodorą Skórzewską, a już w następnym roku urodził się ich syn Mieczysław Julian Mateusz, który niestety zmarł po porodzie.
Ps. Okazuje się, że akta sądowe też mogą wnieść informacje o historii rodziny, przepływie majątków oraz o sposobie życia w tamtych czasach.