JustPaste.it

Sieciowe systemy operacyjne - Sieci komputerowe

1. Systemy sieciowe Banyan

Firma Banyan, producent sztandarowego systemu VINES, twierdziła zawsze, że jej sieci są przejrzyste dla ich użytkownika. System VINES organizował bowiem zasoby sieci rozproszonych w taki sposób, że wydawały się one stanowić jedną kompleksową całość sieciową - i stąd reklamowany był jako najlepsze ze wszystkich rozwiązań sieciowych przeznaczonych dla komputerów PC.

1.1. Usługi i aplikacje systemu VINES

Składnikiem kluczowym umożliwiającym działanie systemu VINES w sieciach rozproszonych jest jego część o nazwie ENS (ang. Enterprise Network Services, czyli obsługa sieci (komputerowej) przedsiębiorstwa). Na ENS składają się następujące elementy:

  • usługi katalogowe (StreetTalk),
  • usługi zarządzania siecią,
  • usługi inteligentnego przesyłania komunikatów,
  • usługi zabezpieczeń.

Wszystkie cztery ze wspomnianych powyżej składników usługi ENS działają na obszarze całej sieci WAN czy też sieci rozproszonej.

1.1.1. Usługi katalogowe (StreetTalk)

Usługi katalogowe i obsługa plików stanowią podstawę każdego systemu sieciowego, a Banyan zaproponował świetny pakiet służący do wykonywania tych czynności. Oprogramowanie umożliwiające systemowi VINES udostępnianie usług sieciowych wszystkim użytkownikom nosi nazwę StreetTalk. Banyan opracował StreetTalk w celu znormalizowania usług obsługi katalogów i plików. Zadaniem pakietu StreetTalk jest więc w zasadzie umożliwienie współdzielenia katalogów i plików znajdujących się w sieci Banyan LAN z innymi systemami obsługi plików, takimi jak NFS (systemu operacyjnego UNIX), NTFS (systemu Windows NT) czy FAT (systemu DOS). I trzeba przyznać, że zadanie to zostało spełnione - system automatycznie integruje z siecią nowo przyłączone do niej stacje. Sprawia to, że utworzenie sieci i jej obsługa stają się całkiem łatwe.

Inna właściwość systemu StreetTalk wynika stąd, że instalowany jest on na każdym serwerze VINES osobno. Jeśli więc jeden serwer obsługujący StreetTalk zostanie uszkodzony, nie spowoduje to załamania całego systemu współdzielenia katalogów i plików. Każdy serwer obsługuje bowiem jedną część "puzzli" i dopiero informacja StreetTalk ze wszystkich serwerów składa się na całość obrazu.

StreetTalk jest w pełni zintegrowany z każdą częścią systemu VINES. Wszystkie usługi, włącznie z takimi jak wysyłanie poczty, drukowanie i usługi katalogowe, używają StreetTalk w celu zlokalizowania w sieci użytkownika czy zasobu. StreetTalk umożliwia użytkownikom logowanie się z każdego miejsca sieci; interfejs wygląda zawsze tak samo, niezależnie od tego, czy użytkownik korzysta z niego w biurze, czy w podróży. Po przyłączeniu do sieci nowego urządzenia, zasobu czy użytkownika, StreetTalk przypisuje mu unikalną nazwę.

Fantastyczną właściwością StreetTalk'a jest jego umiejętność korygowania danych użytkowników, którzy zmienili miejsce przyłączenia do sieci. Sieci ulegają zmianom każdego dnia. StreetTalk umożliwia administratorom pozostawienie stacji roboczych w stanie, w jakim zostały one do sieci przyłączone, dzięki czemu nie muszą oni zmieniać ich ustawień za każdym razem, gdy ich użytkownik zechce przenieść się w inne miejsce. StreetTalk określa miejsce lokalizacji stacji po jej pierwszym zalogowaniu się jej użytkownika w sieci. Oszczędza to administratorom naprawdę znaczne ilości czasu.

Istnieje również serwis o nazwie STDA (ang. StreetTalk Directory Assistance), który pełni funkcję pomocy katalogowej umożliwiającej administratorom i użytkownikom wyszukiwanie terminów w sposób podobny jak w książce telefonicznej. Można dzięki niemu w kolejności alfabetycznej utworzyć listę wszystkich zasobów sieci. Dzięki temu możliwe jest znajdywanie użytkowników, zasobów i serwerów nawet w dużych sieciach V1NES.

1.1.2. Usługi zarządzania siecią

Do zarządzania sieciami firma Banyan korzysta z usług, które nazywa usługami NMS (ang. Network Management Sennces). Serwis ten udostępnia interfejs o łatwych do obsługi ekranach przedstawiających informacje w zrozumiały sposób. Za pomocą systemu VINES NMS można zarządzać takimi pozycjami, jak czynności użytkownika, zmiany i usuwanie zasobów w sieci, bezpieczeństwo, aplikacje i wydajność.

W połączeniu z tą usługą korzystać można z Asystenta VINES. Asystent udostępnia wiele przydatnych narzędzi zaprojektowanych w celu maksymalizacji sprawności sieci i ułatwienia administratorom kontroli nad zasobami sieci. Hierarchiczny system menu ułatwia administratorom wykonywanie poszczególnych czynności.

1.1.3. Usługi inteligentnego przesyłania komunikatów

Przesyłanie komunikatów systemu VINES potrafi samodzielnie dokonać odpowiedniej autokonfiguracji i poprawnie współpracuje ze wszystkimi programami obsługi poczty elektronicznej. Jest przy tym w pełni zintegrowany z systemem StreetTalk, dzięki czemu w celu uzyskania do niego dostępu wystarczy zarejestrowanie się w bazie danych StreetTalk jednego tylko z przyłączonych do sieci serwerów. Po zarejestrowaniu się można swobodnie korzystać z całej sieci, w tym między innymi przeglądać informacje adresowe dotyczące użytkowników sieci, a także odbierać - po podaniu odpowiedniego hasła - pocztę elektroniczną na dowolnej stacji roboczej. Jest to możliwe dzięki temu, że informacje adresowe o użytkownikach zapisywane są wyłącznie w systemie StreetTalk. Dzięki temu, niezależnie od rodzaju programu obsługi poczty elektronicznej, z jakiego korzystać będą użytkownicy, współpraca z systemem przesyłania komunikatów systemu VINES będzie poprawna. Co więcej, usługi przesyłania komunikatów są tak dobrze wbudowane w system NMS, że administratorzy mogą, jeśli zajdzie taka potrzeba, monitorować wszystkie przesyłane wiadomości.

1.1.4. Usługi bezpieczeństwa

Usługi bezpieczeństwa są przezroczyste dla użytkowników sieci, ale mimo to są bardzo efektywne. Pozwalają na zabezpieczanie plików, drukarek, bram, aplikacji i innych zasobów. Kontrola zasobów ma miejsce w momencie uzyskiwania do nich dostępu, więc nawet jeśli haker byłby fizycznie przyłączony do serwera, to nie udałoby mu się uzyskać dostępu do żadnego zasobu, jeśli nie znajdowałby się na liście praw dostępu (ang. ARL - Access Rights List) tego serwera. Lista praw dostępu jest prostym sposobem zarządzania bezpieczeństwem w sieci VINES.

1.2. Standardy obsługiwane przez VINES

Sieci VINES współpracują z wieloma różnymi standardami i protokołami, zarówno na swoich łączach komunikacyjnych, jak i na wielu klienckich systemach operacyjnych. Głównymi standardami obsługiwanymi przez VINES są:

  • Standardy komunikacyjne: LAN, dial-up, X.25, SNA, TCP/IP oraz IBM 3270. Połączenia bram tych standardów obsługiwane są podczas łączenia geograficznie odległych sieci VINES w jeden system.
  • Klienckie systemy operacyjne: DOS, Windows, OS/2 i Macintosh. Każdy z nich może być używany jako system operacyjny klienta. VINES udostępnia zasoby sieciowe przy użyciu rodzimych interfejsów tych systemów operacyjnych. Dzięki temu użytkownicy nie muszą poznawać nowego "specjalnego" interfejsu sieciowego w celu uzyskania dostępu do zasobów sieciowych ich stacji roboczych pracujących pod kontrolą jednego z wymienionych systemów operacyjnych.

1.3. Mocne i słabe strony VINES

Banyan próbuje ukryć fakt, że VINES zbudowany został na fundamentach systemu UNIX. A więc UNIX jest bazowym systemem operacyjnym, dzięki któremu VINES może w ogóle działać. UNIX jest jednak często nieaprobowany przez dostawców nowoczesnych technologii. Mimo że, system ten został opracowany wiele lat temu, nadal jest świetnym systemem operacyjnym. Cóż, jeśli wiek UNIX-a odstrasza wiele osób - zwłaszcza tych, które przy wyborze technologii informatycznych kierują się zasadą, którą ująć można następującym dwuwierszem:

"Technologia stara (już nie jara) lecz się może dobrze jara".
/Z. Gała/

Prawdziwą siłą systemu VINES jest jego usługa katalogowa StreetTalk. Stanowi ona pierwszą realizację pomysłu hierarchicznego listowania osób i zasobów wewnętrznej sieci przedsiębiorstwa. Usługa ta jest bardzo niezawodna i daje się przy tym łatwo konfigurować. Inną zaletą systemu VINES jest fakt, że pozwala on - przy użyciu wspomnianej wyżej usługi ENS - na obsługę wielu różnych platform, w tym takich jak: NetWare, UNIX (AIX, SCO i Solaris) oraz NT. Umożliwia to włączenie innych systemów LAN do usługi katalogowej StreetTalk.

Mimo wielu zalet systemu V1NES, lista jego wad jest niemała. Obsługa urządzeń sprzętowych jest bardzo ograniczona. Windows NT - dla porównania - umożliwia błyskawiczne rozpoznanie i konfigurację większości przyłączonych do sieci urządzeń. VINES zbudowany jest jednak na podstawie platformy starego UNIX-a, co oznacza, że rozpoznawanie urządzeń sprzętowych nie jest możliwe. Ponadto VINES potrafi obsługiwać jedynie ograniczoną liczbę urządzeń. W połączeniu z przerażająco drogą obsługą techniczną sprawia to, że VINES nie jest systemem wartym zakładania go tam, gdzie nie został jeszcze założony. Tym bardziej, że firmie Banyan nie udało się zgromadzić środków umożliwiających kontynuację rozwoju tego produktu, co nie wróży mu dobrej przyszłości.

2. Novell NetWare

Firma Novell ustanowiła światowy standard, jeśli chodzi o obsługę sieci LAN. Banyan natomiast opracował lepsze usługi katalogowe. Wszak pierwszą usługą katalogową była właśnie StreetTalk firmy Banyan. Przed jej opracowaniem jedyną usługą obsługi katalogów/plików był UNIX-owy system NFS (ang. Network File System - system plików sieciowych). NFS został jednak zaprojektowany do obsługi sieci WAN, które składają się z wielu różnych systemów hostów. StreetTalk został zaprojektowany specjalnie dla sieci LAN. Novell oczywiście szybko opracował podobny system. I zrobił to dobrze.

Żadna inna firma nie potraktowała sieci na początku lat 80 tak poważnie jak Novell. Pozostaje on więc liderem na tym rynku, choć jej miejsce powoli zajmuje Microsoft. Czy rzeczywiście zajmie - trudno na razie prorokować. Według danych IDC (ang. International Data Corporation), czyli Korporacji Danych Międzynarodowych, w 1996 roku na świecie sprzedano 2,4 miliona sieciowych systemów operacyjnych, przy czym 41% z tego sprzedał Novell. IDC przy tym przewiduje, że udział firmy Novell w sprzedaży sieciowych systemów operacyjnych w latach 1996 do 2000 zwiększy się o 8 punktów procentowych. Novell jak dotychczas oferował lepsze rozwiązania, jeśli chodzi o sieci rozproszone i wewnątrz-korporacyjne.

Novell NetWare był pierwszym sieciowym systemem operacyjnym, który umożliwiał obsługę wielu platform. Był to też pierwszy sieciowy system operacyjny obsługujący sieci o różnych topologiach oraz trasowanie przesyłanych między nimi danych. Prawdziwa siła systemu NetWare polegała na tym, że był on pierwszym sieciowym systemem operacyjnym pozwalającym na obsługę sieci komputerów pracujących pod kontrolą DOS-u. Firma Novell dostrzegła również system Apple, dla którego NetWare stał się pierwszym sieciowym systemem operacyjnym udostępniającym usługi TCP/IP. Przyniosło to później niemałe korzyści - zwłaszcza w godzinie sławy AppleTalk i innych systemów Apple. Ale wszystko to jest wynikiem ponadprzeciętnych właściwości systemu Novell NetWare, które przedstawiam w następnym punkcie.

2.1. Właściwości NetWare

Główną przyczyną tego, że systemowi NetWare udało się tak dalece wyprzedzić konkurencję, jest fakt, że NetWare jest systemem operacyjnym zaprojektowanym specjalnie do obsługi sieci. System Banyan wymaga uprzedniego zainstalowania systemu UNIX. Windows NT jest natomiast, tak jak NetWare, systemem operacyjnym, ale w odróżnieniu od NetWare, nie został on zaprojektowany specjalnie jako system maksymalizujący sprawność usług sieciowych. NetWare został utworzony z myślą o optymalizacji czynności sieciowych, co stanowi o jego przewadze w stosunku do pozostałych systemów sieciowych. Właściwościami decydującymi o owej przewadze są:

  • obsługa NDS, czyli obsługa katalogów NetWare,
  • usługi bezpieczeństwa,
  • usługi baz danych,
  • usługi przesyłania komunikatów,
  • usługi drukowania,
  • moduły NLM, czyli moduły ładowalne NetWare.

Pierwsza ze wspomnianych sześciu usług sprawia, że Novell nadal stanowi mocną konkurencję względem Windows NT. Na utworzenie przez Banyan systemu StreetTalk Novell odpowiedział opracowaniem usługi NDS.

2.2. Standardy obsługiwane przez NetWare

Podczas tworzenia systemu NDS Novell zdecydował zastosować się do standardu X.5OO komitetu CCITT. Novell jest firmą w dużym stopniu uwzględniającą standardy otwarte podczas opracowywania swoich produktów. Dzięki zastosowaniu się do hierarchicznej struktury nazwy standardu X.5OO, NDS uniemożliwia tworzenie kopii obiektów. Każdy z nich musi bowiem mieć swoją własną rozróżnialną nazwę (ang. Distinguished Name, w skrócie DN). Jeśli więc w dziale sprzedaży pracowałby pracownik o imieniu Bil a numerem działu byłoby 2345, to rozróżnialną nazwą pracownika byłoby BILL.SALES.2345. Samo imię BILL (bez dodania SALES.2345) stanowi tzw. RDN, czyli względną nazwę rozróżnialną (ang. Relative Distinguished Mamę).

Podczas korzystania z usług NDS każdy obiekt musi być unikatowo zidentyfikowany przez określenie miejsca tego obiektu w drzewie katalogów. Dzięki temu z jednej względnej nazwy rozróżnialnej (RDN) korzystać można w połączeniu z różnymi tzw. pojemnikami. Dla usług NDS Novell pojemniki są czymś w rodzaju archiwum informacji o grupach osób korzystających z określonego serwera. Można na przykład korzystać ze względnej nazwy BILL zarówno dla pojemnika SALES.2345, jak i dla pojemnika HR.2345. Właściwość ta jest bardzo mocną cechą systemu NDS. System NDS umożliwia podział rzeczywistości - za pomocą pojemników - na elementy i zasoby, które Novell nazywa "liśćmi" lub "obiektami liści".

Obiektami pośredniego szczebla systemu NDS, które przez Novell nazywane są "obiektami pojemników" (pojemników na obiekty, czyli na liście) są Organizacja (O), Jednostka organizacyjna (OU), Kraj (C), a także [Root]. Zwykle obiektami liści są użytkownicy, drukarki, serwery, mapy katalogów, itp. Takie znaczenie "obiektu liścia" może być cokolwiek mylące, ale jego sens jest logicznie uzasadniony. W znaczeniu tradycyjnym liść jest obiektem znajdującym się na końcu drzewa, czyli obiektem, który nie zawiera innych obiektów. Podobnie Novell używa tego terminu na określenie obiektu, który nie może zawierać w sobie innych obiektów. W związku z tym, jeśli coś jest "obiektem liścia", to znajduje się na końcu drzewa struktury katalogowej. Najczęściej jest nim drukarka lub użytkownik. W systemie NDS tworzyć można nieograniczoną liczbę pojemników i obiektów. Standardowo w systemie NDS znajduje się 37 typów pojemników i obiektów liści. Umożliwiają one zarządzanie zasobami wszelkiego rodzaju. Po przyłączeniu do sieci nowych zasobów, można zdefiniować nowe typy obiektów i dodać je do struktury nazw NDS.

Użytkownicy ADMIN mogą oglądać graficznie uporządkowaną, czytelną strukturę obiektów systemu NDS. Jako użytkownik ADMIN zalogować się można z dowolnej stacji roboczej. Umożliwia to zarządzanie całym drzewem katalogów; można dodawać i usuwać użytkowników, serwery i inne zasoby sieciowe. Użytkownicy w celu uzyskania dostępu do zasobów sieciowych muszą logować się tylko raz. NDS jest prawdopodobnie najlepszą dostępną usługą katalogową.

Microsoft zmienił ostatnio nazwy swoich usług obsługi katalogów, ale nie spowodowało to specjalnego zbliżenia systemu NT do obiektowo zorientowanej struktury bazy danych, której przykładem jest NDS.

2.3. Usługi bezpieczeństwa

Bezpieczeństwo jest kolejnym obszarem, na którym NetWare ma możliwość zabłyśnięcia. Firma Novell - jako pomysłodawca wykorzystania nazw użytkowników, haseł i profili użytkownika w sieci LAN - ustanowiła standard dla usług bezpieczeństwa. Informacje profilu użytkownika zapisywane są na dysku sieciowym NetWare w formacie zaszyfrowanym. Rozwiązanie to jest o tyle wspaniałe, że umożliwia dostęp do plików, do których użytkownicy systemów DOS, UNIX, OS/2, czy Windows nie mogą uzyskać dostępu nawet na poziomie fizycznym.

Informacja dotycząca hasła przesyłana jest ze stacji roboczej do serwera w formacie zaszyfrowanym. Nawet administrator nie może sprawdzić znajdującego się na serwerze hasła użytkownika. Administrator może zwiększyć lub zmniejszyć liczbę zezwoleń nadanych użytkownikowi, ale tylko użytkownik wie, jakie jest jego hasło. Administrator może określić, jak często użytkownik musi zmieniać swoje hasło, ale nie ma możliwości dokonania tej zmiany.

Użytkownicy mają dostęp do tych samych zasobów, niezależnie od tego czy uzyskują go za pośrednictwem stacji roboczych, czy bezpośrednio z serwera, ze względu na to, że zabezpieczenia NetWare ustanowione zostały na poziomie najniższym z możliwych. Wszelkie próby uzyskania dostępu do informacji lub zasobów sieciowych przechodzą przez system bezpieczeństwa NetWare. Również zatem system NDS obsługi katalogów NetWare jest ściśle powiązany z systemem bezpieczeństwa NetWare. Dzięki temu użytkownicy uzyskują dostęp tylko do tych zasobów, do których hasła i zezwolenia ich upoważniają. W systemie bezpieczeństwa NetWare wykryto niewiele słabych stron; w systemie Windows NT ich wielość zawsze była źródłem krytyki.

2.4. Usługi baz danych

Inną mocną stroną systemu NetWare jest fakt, że oferuje on usługi bazy danych sieci LAN w środowisku klient-serwer. Usługi te znacznie ułatwiają życie wszystkim twórcom aplikacji pisanych pod Novell Netware. Tworzą one bowiem główne archiwum informacji, które składowane są w serwerze. W systemie NetWare dostępne są dwie usługi baz danych: NetWare Btrieve oraz NetWare SQL.

  • Btrieve jest systemem baz danych indeksowanym przy użyciu klucza, zaprojektowanym w celu ułatwienia tworzenia aplikacji specjalistycznych. Wiele przedsiębiorstw korzysta z systemu Btrieve w celu zapisywania danych (rekordów) na serwerze NetWare. Użytkownicy stacji roboczych mogą dzięki temu uzyskiwać do tych danych szybki dostęp.
  • Próbując dostosować się do standardów przemysłowych, Novell opracował system NetWare SQL (ang. Structured Query Language). SQL jest starym (czy raczej: dojrzałym) standardem używanym w sieciach mainframe do wykorzystywania informacji zapisanych w komputerze głównym. Istnieje wiele wersji SQL, ale Novell starał się trzymać pierwotnej wersji SQL podczas opracowywania swojej wersji sieci LAN. W NetWare SQL uczyniono o jeden krok więcej w porównaniu z Btrieve, wprowadzając możliwość dostępu do rekordów Btrieve z poziomu różnych platform i aplikacji.

Mimo że NetWare do zarządzania rekordami używa Btrieve, to wykorzystanie SQL jako interfejsu NetWare SQL umożliwia wielu platformom dostęp do rekordów Btrieve. Dzięki temu aplikacje opracowane dla Btrieve oraz dla SQL mogą poprawnie współdzielić dane. System NetWare obsługuje wiele różnych aplikacji innych producentów, ale dwie wyżej wspomniane stanowią najlepsze narzędzia do tworzenia aplikacji dla sieci Novell LAN.

2.5. Usługi przesyłania komunikatów

Ostatnimi laty w dziedzinie usług przesyłania komunikatów dokonał się znaczny rozwój. Novell nie jest oczywiście jedyną firmą działającą na tym polu. Na pewno usługi przesyłania komunikatów zyskają nową twarz, lecz zapewne podstawy, które Novell stosuje od lat, nie ulegną większym zmianom.

Tradycyjną nazwą używaną na określenie tej usługi była NetWare Message Handling Service, czyli właśnie usługa przekazywania komunikatów - w skrócie MHS. Umożliwia ona łatwe przesyłanie komunikatów między wieloma różnymi aplikacjami czołowymi. Aplikacje te mogą współdzielić dane znajdujące się w różnych miejscach sieci tak LAN, jak i WAN. Usługa MHS może być zainstalowana również na pojedynczym przyłączonym do sieci komputerze PC. Można go tak skonfigurować, aby przesyłał dane w określonym czasie. Dzięki temu dane można przesyłać w czasie, kiedy ruch w sieci jest najmniejszy, lub kiedy najniższe są opłaty za jej używanie.

Twórcy oprogramowania mogą od firmy Novell uzyskać zestawy ułatwiające tworzenie aplikacji i usług związanych z przesyłaniem komunikatów w sieci NetWare. Usługa MHS jest stale rozbudowywana i zmieniana, ale wciąż (a może dzięki temu) zapewnia efektywny i tani sposób przesyłania wiadomości z jednego miejsca sieciowego środowiska Novell w inne.

2.6. Usługi drukowania

Usługi drukowania są w przypadku NetWare rodzime dla środowiska systemu operacyjnego NetWare. Usługi podstawowe umożliwiają użytkownikom współdzielenie do 16 drukarek przy użyciu sieciowego serwera wydruku. Sieci NetWare umożliwiają dostęp do wielu serwerów wydruku w ramach jednej sieci, a prawdziwa elastyczność drukowania w sieci NetWare wynika z faktu, że drukarki w celu korzystania z nich wcale nie muszą być bezpośrednio przyłączane do serwera wydruków.

Drukarka może być przyłączona do serwera, ale równie dobrze może być przyłączona do stacji roboczej znajdującej się gdzieś w sieci. Mimo że drukarki przyłączone do stacji roboczych nadal obsługiwane są przez serwer wydruków, to w stacjach takich należy zainstalować oprogramowanie serwera wydruków, a dokładnie rzecz biorąc, niewielki program rezydentny (ang. TSR - Terminale and Stay Resideni). Dzięki temu w sieciach Novell skonfigurować można wiele różnych kombinacji drukarek i serwerów wydruku.

2.7. Moduły ładowalne NetWare (moduły NLM)

Moduły ładowalne NetWare są niezbędne do zapewnienia poprawnego działania oprogramowania NetWare. Począwszy od wersji 3.12 systemu NetWare, moduły ładowalne stały się podstawą sieciowych działań systemu Novell. Owe interfejsy programowe umożliwiają aplikacjom klient-serwer działanie w charakterze modułów. Ułatwia to obsługę często wykorzystywanych usług sieciowych serwera. Aplikacje NLM mogą dzięki temu mieć taki sam, jak moduły, dostęp do usług bezpieczeństwa NetWare, co sprawia, że są one łatwe do kontroli i administrowania.

Pozytywną właściwością modułów ładowalnych NetWare jest to, że nie wymagają one wyłączania serwera w celu ich załadowania czy też usunięcia. Dzięki temu aplikacje mogą być ładowane i usuwane w dowolnej chwili. Administratorzy mogą więc tworzyć pliki wsadowe w odpowiednim czasie ładujące i usuwające moduły NLM. Novell oferuje wiele zestawów służących do takiego projektowania aplikacji, które umożliwia korzystanie z nich jako z modułów NLM.

2.8. Standardy obsługiwane przez NetWare

NetWare potrafi obsługiwać wiele różnych standardów i protokołów działających za pośrednictwem łączy komunikacyjnych oraz kilka klienckich systemów operacyjnych:

  • Standardy komunikacyjne: LAN, dial-up, X.25, SNA, SDLC, ISDN, Tl, TCP/IP oraz IBM 3270. Połączenia bram tych standardów obsługiwane są przez NetWare. Oprócz tego Novell sam produkuje dostosowane do obsługi NetWare routery i mostki. NetWare Link/64 jest urządzeniem umożliwiającym przesyłanie danych między geograficznie oddalonymi stacjami roboczymi z prędkościami wahającymi się od 9,6 bps do 64 Kbps. Do tego samego służy łącze NetWare Tl, tyle że umożliwia ono transmisję z prędkością 2,084 Mbps. Wieloprotokołowy router NetWare obsługuje protokoły IPX, IP oraz AppleTalk. Umożliwia on użytkownikom łączenie sieci Ethernet, Token Ring, Local Ring oraz ARCnet w dowolny sposób, a także umożliwia przezroczysty sposób korzystania ze wszystkich zasobów sieciowych każdej z tak połączonych sieci.
  • Klienckie systemy operacyjne: DOS, Windows, OS/2, UNIX oraz Macintosh. Pod kontrolą takich systemów mogą pracować stacje klientów sieci NetWare.

2.9. Mocne i słabe strony NetWare

Główną siłą Novell NetWare jest jego pozycja wynikająca z tego, że jest to najczęściej stosowany sieciowy system operacyjny dla sieci lokalnych. Mimo że Microsoft ostatnio odbiera Novellowi część jego siły przebicia, to jest to niewielka cząstka, która nie jest w stanie zaszkodzić wyżej wspomnianej pozycji Novella. Pozycji, którą zawdzięcza najlepszemu oprogramowaniu serwerów plików i wydruków. Bo właśnie odpowiedni sposób udostępniania plików i drukarek czyni z sieci prawdziwie efektywne narzędzie pracy.

NetWare obsługuje najszerszy zakres usług służących obsłudze przedsiębiorstwa. Uprzednio omówiony system NDS jest najlepszą dostępną na rynku usługą katalogową systemu operacyjnego dla sieci LAN. Po zestawieniu powyższych właściwości NetWare z możliwością dostępu do bardzo wielu dobrych narzędzi różnych producentów oprogramowania, łatwo dostrzec, dlaczego NetWare warto uwzględnić podczas podejmowania decyzji o rodzaju sieci w przedsiębiorstwie. Tym bardziej, że oferta Microsoftu, czyli konkurencji w zakresie obsługi przedsiębiorstw, jest bardzo słaba.

Novell mógłby jednak pomyśleć o poprawie systemu w kilku miejscach - na przykład w zakresie obsługi aplikacji. NetWare świetnie udostępnia pliki i zasoby, ale jako dostawca rozproszonych aplikacji klient/serwer przegrywa z Microsoftem.

Słabym punktem NetWare jest również monitorowanie stanu sieci oraz ogólne zarządzanie siecią. Choć w NetWare wbudowanych jest kilka narzędzi zarządzania siecią, to nie spełniają one swojego zadania. Wielu administratorów nie jest pewnych, co do stanu zarządzanej przez nich sieci - nie wiedzą, czy jest ona wykorzystywana efektywnie, czy też nie. Czy następna wersja NetWare, poprawi coś w tym względzie?

3. Microsoft Windows NT

Windows for Workgroups był dla Microsoftu wyłącznie stopniem pośrednim między Windows 3.0 a Windows 95. Windows 95 jest pierwszym produktem tej firmy z wbudowanymi protokołami IPX/SPX oraz TCP/IP, czyli pierwszą jej poważniejszą ofertą ukierunkowaną na rynek sieci.

Prawdopodobnie właśnie podczas prac nad Windows 95 w Microsofcie zdano sobie sprawę, że w celu zwiększenia sprzedaży tego systemu potrzebować on będzie zwiększenia swoich możliwości sieciowych. Wkrótce potem okazało się, że użytkownicy zdecydowali, iż aplikacje, interfejsy graficzne oraz możliwość zarządzania nimi oraz korzystania z nich jest ważniejsza niż możliwość pracy w stabilnej sieci.

Microsoft stale poprawiał i rozwijał aplikacje pracujące w środowisku systemu operacyjnego Windows 95. Administratorzy uwierzyli, że jeśli mają opracować jakąś aplikację, to musi być ona stworzona dla platformy Microsoft Windows.

W międzyczasie Microsoft opracował platformę NT i opatrzył ją takim samym interfejsem, jaki zastosował w Windows 95. Wiele osób dziwiło się więc (przynajmniej na początku), że aplikacje, które działały w środowisku DOS, działały również pod Windows 95, ale nie chciały działać w środowisku Windows NT. Mimo to, po wypuszczeniu na rynek wersji Windows NT Server, reklamowana ona była jako najlepszy sieciowy system operacyjny dla sieci, w których Windows 95 zainstalowany był na stacjach roboczych.

Po tym, jak użytkownicy przyzwyczaili się do obsługi aplikacji w systemie Windows 95, dla producentów tych aplikacji było oczywiste, że następne ich wersje powinny być przystosowane do działania również w środowisku NT. W międzyczasie stare systemy Novell zostały dostosowane do obsługi Windows for Workgroups. Tyle że na większości stacji wymieniono WfW na Windows 95.

Wersja 3.51 systemu Windows NT zawiera wiele anomalii przynajmniej raz dziennie zaznaczających swoją obecność, wersja 4.0 jest już natomiast przyzwoicie wykonanym produktem. Po ustaleniu się reputacji Windows NT jako w pewnym stopniu wiarygodnego systemu, Novell począł bardzo szybko tracić swój udział w rynku. Strategia Microsoftu powiodła się. W większości nowo tworzonych sieci LAN instalowany był Windows NT. Zanim Novell zorientował się, co się stało, najpopularniejszym sieciowym systemem operacyjnym stał się NT Server 4.0 (piszę ":server" przez "v", a nie przez "w", gdyż polska wersja językowa tego systemu nie istnieje).

Szybkość sieci pracującej w systemie NT wymagała początkowo poprawy ze względu na nie największe możliwości procesorów serii 80486 DX2 montowanych wówczas w komputerach PC. Zastąpienie ich przez procesory serii Pentium sprawiło, że pecety mogły już swobodnie korzystać z sieci obsługiwanych przez Windows NT. Windows wygrał więc, nawet w opinii wielu użytkowników systemu NetWare, ze względu na lepszą integrację aplikacji i usług sieciowych.

Wyglądało to, więc pokrótce tak, że Microsoft pozbierał fragmenty różnych usług sieciowych, tworząc z nich system NT, który następnie połączył w bardzo efektywny sposób z aplikacjami i usługami działającymi na klientach i serwerach. Sieciowe wersje Microsoft Office oraz setek innych obsługiwanych przez NT aplikacji zapewniły systemowi NT znaczną przewagę nad systemem NetWare.

Dziś więc wiadomo, że jeśli aplikacja sieciowa ma się dobrze sprzedawać, powinna być napisana przede wszystkim dla systemu NT. Systemu, którego główne właściwości przedstawiam w następnym punkcie.

3.1. Właściwości Windows NT

Microsoft NT ma tak wiele różnych cech, że nie sposób ująć ich wszystkich w formie krótkiego streszczenia, stąd też ograniczę się tu jedynie do informacji hasłowych. Zamieszczone tam informacje dotyczą także Windows NT i - między innymi - są to raporty na temat większości cech i właściwości tego systemu. A zatem:

  • Interfejs NT: W systemie NT zastosowano taki sam interfejs użytkownika jak w Windows 95 - w celu zwiększenia zgodności między tymi systemami oraz ułatwienia obsługi systemu NT osobom, które poznały już Windows 95.
  • Kreatory administracji: Są to małe aplikacje ("applety") ułatwiające wykonywanie zadań, do ułatwiania których zostały powołane. Prowadzą one krok po kroku przez wszystkie etapy wymagane w celu wykonania określonej czynności. Podczas takich czynności, jak: założenie konta użytkownika, określenie zasad dostępu do pliku czy folderu, administratorzy systemu mogą korzystać z pomocy kreatorów ułatwiających im znacznie wykonanie określonego zadania.
  • Monitory sieci: umożliwiają administratorom sprawdzanie natężenia ruchu do i z serwera na poziomie pakietów. Można również zapisać dane dotyczące ruchu w celu późniejszej jego analizy. Jest to bardzo wygodna funkcja ułatwiająca rozwiązywanie ewentualnych problemów dotyczących sieci. Samo narzędzie, za pomocą pomiarów szacujących przepływ ruchu przez sieć, umożliwia określenie miejsc szczególnie zatłoczonych i wskazanie powodów tych utrudnień ruchu w sieci.
  • Edytor założeń systemowych oraz Profile: daje Administratorowi prawo zarządzania i opieki nad środowiskiem pracy oraz nad poszczególnymi czynnościami. Umożliwia to użytkownikom korzystanie z tego samego interfejsu niezależnie od miejsca, z którego się logowali.
  • Menedżer zadań: Służy do kontroli aplikacji i zadań. Udostępnia informacje dotyczące każdej aplikacji i zadania wykonywanego przez stację roboczą oraz stopnia wykorzystania procesora i pamięci. Może być przydatny, choć wielu administratorów uważa go za narzędzie zbyteczne.
  • Serwer informacji internetowej (IIS): Za pomocą tej właściwości Microsoft wypełnił jedną z poważniejszych luk na rynku systemów operacyjnych. Usługa ta jest ściśle związana z właściwym systemem NT i umożliwia ona administratorom konfigurowanie serwera WWW w bardzo prosty sposób. W skrócie polega to na tym, że każdy plik znajdujący się na serwerze może za pomocą tego narzędzia być publikowany w sieci. Przed wprowadzeniem tej usługi do konfigurowania serwerów WWW używano starszych zestawów UNIX-owych. Microsoft wymyślił graficzny sposób wykonania tego, co wcześniej potrafiło zabrać wiele godzin. Przed wprowadzeniem edytorów HTML wiele osób musiało tworzyć kod HTML za pomocą edytorów tekstowych. Po napisaniu kodu trzeba było przenieść go do serwera WWW albo przez skopiowanie go tam bezpośrednio, albo za pomocą programu FTP. Zabierało to stanowczo zbyt dużo czasu. Usługa IIS pozwala na wykonanie dokładnie tego samego za pomocą kilku kliknięć myszą. Jak widać, jest to bardzo mocny produkt, który Microsoft sprytnie wprowadził w odpowiedniej chwili.
  • Serwer indeksu pomocy Microsoft: Usługa ta automatycznie indeksuje cały tekst oraz właściwości każdego pliku, który znajduje się na serwerze. Przydaje się zwłaszcza podczas przeszukiwania systemu NT. Usługa ta umożliwia wyszukanie w sieci określonej części określonego pliku czy choćby pliku zawierającego określone słowa kluczowe. Narzędzie to gwarantuje, że każde z wystąpień szukanego słowa zostanie wyświetlone w odpowiednim oknie.
  • Protokół PPTP: protokół ten umożliwia wykorzystanie Internetu do utworzenia wirtualnych sieci prywatnych, co z kolei pozwala na bezpieczne przyłączenie komputera PC (klienta) do serwera.
  • Udostępnianie plików i drukarek: Usługa domen Microsoft używa płaskiej struktury nazw w celu określenia logicznych nazw sieciowych użytkowników, drukarek i innych zasobów. Płaska struktura nazw jest odpowiednia dla sieci prostych, składających się z elementów znajdujących się w niewielkiej odległości geograficznej. Taki sposób organizacji niesie jednak ze sobą znaczne ograniczenia, z których jednym - bardzo ważnym ograniczeniem - jest organizacja wszystkich użytkowników i zasobów sieciowych w ramach jednej listy. Znaczenie tego ograniczenia w pełni rozumieją ci, którzy korzystali zarówno z hierarchicznych systemów plików (na przykład sieci Novell), jak i z systemów płaskich (omawiane NT). Jest to powód, dla którego sieci Novell są uważane za lepsze w tym zakresie funkcjonalności.
  • Serwer klastra Microsoft: Usługa ta umożliwia automatyczny powrót do stanu funkcjonowania po wystąpieniu uszkodzenia serwera bądź aplikacji dzięki "grupowej" obsłudze ważnych aplikacji. Pozwala to na przykład na aktualizowanie wersji systemu NT kolejno dla każdego serwera, co oznacza, że administratorzy nie muszą już zdejmować z sieci ważnych danych podczas przeprowadzania jej konserwacji. Tak długo bowiem, jak jeden choćby z serwerów grupy jest włączony, tak długo aplikacje obsługiwane grupowo mogą być normalnie wykorzystywane przez użytkowników.
  • Serwer kolejek komunikatów Microsoft: Z kolei ta usługa umożliwia wiarygodną transmisję danych w sieci NT. Nawet wtedy, gdy serwery czy sama sieć są niedostępne bądź niepewne, serwer kolejek komunikatów używa technik zapisz-i-prześlij dalej w celu zapewnienia, że pliki te zostaną dostarczone tam, gdzie dostarczone zostać powinny. Cały mechanizm polega na tym, że kopia komunikatu bądź danych trzymana jest w pliku kolejki, dopóki miejsce docelowe nie będzie gotowe do ich przyjęcia. Jest on szczególnie przydatny wtedy, gdy sieć jest zajęta bądź gdy określona docelowa stacja robocza została wyłączona lub uszkodzona.
  • Wieloprocesorowy serwer SMP: System NT pozwala użytkownikom na korzystanie z serwerów wieloprocesorowych, które są bardzo szybkimi komputerami o dużym stopniu niezawodności opartymi na więcej niż jednym procesorze; system NT pozwala na instalowanie od jednego do ośmiu procesorów.

3.2. Standardy obsługiwane przez Windows NT

Windows NT potrafi obsługiwać wiele różnych standardów i protokołów działających za pośrednictwem łączy komunikacyjnych oraz kilka klienckich systemów operacyjnych. Główne standardy obsługiwane przez system NT to:

  • Standardy komunikacyjne: LAN, dial-up, X.25, SNA, SDLC, ISDN, Tl, TCP/IP oraz IBM mainframe. Microsoft jest chwalony za to, że łącza wszelkiego rodzaju - wszystkie jakie tylko użytkownik potrafi sobie wymarzyć - są przez niego obsługiwane. A nawet jeśli okazuje się, że mamy z czymś problem, to zapewne któraś z firm programistycznych opracowała jego rozwiązanie już jakiś czas temu.
  • Klienckie systemy operacyjne: DOS, Windows, OS/2, UNIX oraz Macintosh - każdy z tych systemów może być zainstalowany na stacjach roboczych klientów sieci NT. Inną praktyczną właściwością jest fakt, że system Windows NT działa na różnych platformach - Intel, MIPS, PowerPC, DEC-Alpha i in.

3.3. Bezpieczeństwo Windows NT

Windows NT jest pierwszym systemem firmy Microsoft, wyposażonym w funkcje zabezpieczeń. Windows 3.0/3.1/3.11 oraz Windows for Workgroups nie miały żadnych zabezpieczeń poza funkcją logowania się do sieci. Wszystkie pliki i katalogi znajdujące się na dysku komputera pracującego pod kontrolą któregoś z tych systemów operacyjnych mogą być łatwo przeglądane, zmieniane i usuwane. Podobnie jest w Windows 95, który prosi o podanie hasła, którego podanie bądź niepodanie nie zmienia praktycznie niczego - no, może poza kolorami pulpitu. Hasło w Windows NT jest hasłem z prawdziwego zdarzenia - spełnia swoją rolę i wcale nie daje się łatwo obejść. Bezpieczeństwo w Windows NT potraktowane jest bardzo poważnie. Z punktu widzenia administratora daje się ono łatwo konfigurować. Za pomocą usługi, którą Microsoft nazywa "Menedżerem użytkownika dla domen", administrator może w prosty sposób przypisać dowolny stopień zabezpieczeń dla dowolnego użytkownika i dowolnego zasobu. Udostępnianie właściwości Windows NT oznacza, że pliki, katalogi a także całe dyski twarde mogą być konfigurowane w celu umożliwienia odczytu, odczytu/zapisu, usuwania oraz własności pliku tylko tym użytkownikom, którzy mają do tego prawo. Podczas zapisu danych na dysk twardy, Windows NT korzysta z systemu plików NT (czyli z systemu NTFS -ang. NT Files System). Format plików NT pozwala właścicielom plików, katalogów oraz dysków twardych na pełną kontrolę tego, co inni użytkownicy mogą zobaczyć, skopiować, usunąć lub zapisać w zasobach, których są właścicielami. Można wykonywać tylko te czynności, na które pozwalają posiadane zezwolenia. Zdejmuje to sporą część pracy z ramion administratora - dzięki temu nie musi już nadzorować i kontrolować systemu bezpieczeństwa plików i katalogów. W zakresie haseł administrator może nakazać zmienianie haseł w odpowiednich odstępach czasu. Istnieje również funkcja umożliwiająca określanie pór dnia, w których użytkownicy mają dostęp do wyznaczonych zasobów. Jednym słowem - bezpieczeństwo systemu NT jest świetne.

3.4. Mocne i słabe strony Windows NT

Patrząc na dobre strony Windows NT, podkreślić należy możliwość obsługi wielu platform - w zakresie większym niż każdy inny sieciowy system operacyjny. NT obsługuje z łatwością takie platformy, jak Intel, MIPS, PowerPC oraz DEC Alpha. Oznacza to, że każdy, kto zakłada nową sieć LAN, może - dzięki systemowi NT - wykorzystać szybkość i efektywność serwera Alpha jako głównego serwera swojej sieci. Stacje robocze mogą być za to tanimi stacjami roboczymi opartymi na procesorach 80486 lub na procesorach Pentium.

Następnym aspektem, w którym Windows wygrywa z Novellem, jest zakres obsługi aplikacji. Windows NT jest systemem najlepszym z najlepszych dla serwera aplikacji. Nie ma chwili, w której użytkownik podczas korzystania z aplikacji zobaczyłby różnicę między wersjami uruchamianymi lokalnie a zdalnymi. Wykorzystywanie zasobów sieciowych dla celów poszczególnych aplikacji odbywa się pod kontrolą systemu NT niezauważalnie dla klienckich stacji roboczych.

Trzecim źródłem siły systemu NT jest mocna baza finansowa rozwoju systemu NT, jego możliwości oraz aplikacji dla systemu NT. Oprócz tego większość aplikacji rozwijanych na świecie dotyczy systemu NT. Fakt ten w połączeniu z "nieśmiertelną" obsługą klienta powoduje, że system NT w miarę upływu czasu może tylko stawać się systemem coraz większym, coraz lepszym i coraz bardziej niezawodnym. A dla użytkowników oznacza to coraz lepsze interfejsy graficzne, coraz lepsze aplikacje, coraz łatwiejsze w użyciu narzędzia internetowe i coraz więcej innych coraz to bogatszych możliwości.

4. Podsumowanie

Spośród przedstawionych systemów Windows NT jest systemem najłatwiejszym. Mimo iż Banyan VINES jest systemem na wymarciu, to był on pierwszym systemem sieci LAN, który umożliwiał wykorzystanie usług katalogowych obejmujących całą sieć. Novell rozwinął podobny system, nazwany NDS, który do dziś uważany jest za najlepszy tego rodzaju produkt na rynku.

Mimo iż Microsoft zebrał swój system z fragmentów różnych aplikacji, udało mu się utworzyć zintegrowany sieciowy system operacyjny sprzedawany dziś jako całość, podczas gdy produkty konkurencyjne względem NT, które projektowane były jako rozwiązania całościowe, cięte są na kawałki po to, aby móc sprzedać indywidualnie choć najlepsze ich elementy. Stało się tak ze względu na zwycięstwo strategii rozwoju aplikacji i zdobywania poparcia innych producentów Microsoftu nad strategią dostarczania najlepszych usług platformy sieciowej. Dziś Windows NT Serwer oferuje najlepszy pakiet dla administratora, ale nigdy nie wiadomo, co przyniesie przyszłość^ Dlatego nie należy wykreślać żadnego z graczy... póki piłka w grze.

5. Literatura

Przedruk za zgodą autora

 

Źródło: jm.webmaster

technologia hardware