Broń, potrafiąca miotać tysiące pocisków na sekundę. Obecnie jeden z podstawowych elementów wyposażenia wojskowego piechoty. Zobacz zdjęcia najpopularniejszych karabinów maszynowych, a także przeczytaj, dlaczego każdy z nich jest szczególny.
M60
M60 to amerykański uniwersalny karabin maszynowy wprowadzony do uzbrojenia w 1957r. Broń działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych z przewodu lufy, zastosowano ryglowanie za pomocą obrotu zamka, strzelanie następuje z zamka otwartego. M60 strzela natowskim nabojem karabinowym 7,62x51mm, zasilanie jest lewostronne z metalowej taśmy rozsypnej M13. Taśma może być przechowywana w pojemniku przymocowanym z lewej strony broni (pojemnik tego typu mieści taśmę na 100 naboi). Broń posiada mechanizm spustowy pozbawiony przełącznika rodzaju ognia, skrzydełko bezpiecznika znajduje się z lewej strony broni nad chwytem pistoletowym. Zastosowano lufę szybkowymienną, do lufy przymocowany jest dwójnóg, rozwiązanie takie utrudnia wymianę lufy. Co ciekawe rozgrzaną lufę wymieć można jedynie przy użyciu specjalnej rękawicy. Dwójnóg jest składany o regulowanej wysokości. Broń posiada chwyt pistoletowy, transportowy, kolbę stałą oraz osłonę lufy. Kolba wyposażona jest w oporę naramienną. Zastosowano celownik ramkowy z nastawami od 300 do 1100m. M60 może być zamontowany na podstawie trójnożnej M122 lub podstawie słupkowej M142. Karabin maszynowy M60 występuje w wersji pokładowej oznaczonej jako M60D, broń w odróżnieniu od podstawowej wersji nie posiada kolby oraz chwytu pistoletowego. M60D posiada tylec z dwoma chwytami, zamiast celownika ramkowego zastosowano celownik rekursowy. Na podstawie standardowej wersji skonstruowano również pokładowy karabin maszynowy M60C z elektrospustem oraz czołgowy karabin maszynowy M60E2. Karabiny maszynowe M60D i M60C zazwyczaj stanowiły uzbrojenie amerykańskich śmigłowców, M60D stosowany był również w czołgach jako uzbrojenie pomocnicze. Zmodernizowane wersje karabinu M60 oznaczone jako M60E3 i M60E4 posiadają przedni chwyt pistoletowy, dwójnóg przymocowany do rury gazowej oraz skrzydełko bezpiecznika znajdujące się po obu stronach broni. Zarówno M60E3 jak i M60E4 nie zostały wyprodukowane w dużych ilościach, ponieważ w armii amerykańskiej następcą karabinu maszynowego M60 został belgijski uniwersalny karabin maszynowy FN MAG 58 przyjęty do uzbrojenia pod oznaczeniem M240. Uniwersalny karabin maszynowy M60 okazał się średnio udaną konstrukcją. Broń podobnie jak inne ukm-y posiada stosunkowo dużą szybkostrzelność praktyczną, jednak krytykowana jest za zbyt dużą masę, niską niezawodność oraz skomplikowaną konstrukcję.
| wersja | M60 | M60E4 | M60D | M60E2 |
| nabój | 7,62x51mm | 7,62x51mm | 7,62x51mm | 7,62x51mm |
| prędkość początkowa pocisku | 855m/s | 855m/s | 855m/s | 855m/s |
| długość lufy | 560mm | 560mm | 560mm | 560mm |
| długość | 1105mm | 1077mm (z lufą długości 560mm) | 1140mm | 1384mm |
| masa | 10,43kg niezaładowany | 10,2kg niezaładowany | 11,33kg niezaładowany | 11kg niezałądowany |
| zasilanie | lewostronne, metalowa taśma rozsypna M13 | lewostronne, metalowa taśma rozsypna M13 | lewostronne, metalowa taśma rozsypna M13 | lewostronne, metalowa taśma rozsypna M13 |
| szybkostrzelność teoretyczna | 550 pocisków na minutę | 550 pocisków na minutę | 550 pocisków na minutę | 550 pocisków na minutę |
M60 zamontowany na podstawie trójnożnej M122
Uniwersalny karabin maszynowy M60E3
Uniwersalny karabin maszynowy M60E4
Pokładowy karabin maszynowy M60D
zobacz filmik z M60
M134 Minigun
M134 Minigun to amerykański karabin rotacyjny skonstruowany w latach 60-tych. Broń powstała w celu zwiększenia siły ognia amerykańskich śmigłowców walczących w Wietnamie. Karabin strzela standardowym natowskim nabojem karabinowym 7,62x51mm, zasilanie odbywa się z metalowej taśmy rozsypnej. Zastosowano 6 luf które obracane są za pomocą silnika elektrycznego, tak więc jest to broń napędowa. Dzięki temu osiągnięto olbrzymią szybkostrzelność teoretyczną, która wynosi 6000 pocisków na minutę. Na podstawie M134 Minigun skonstruowano odmianę XM 214 Microgun, wersja ta strzela małokalibrowym nabojem pośrednim 5,56x45mm. Microgun jest lżejszy od Miniguna i posiada większą szybkostrzelność teoretyczną która wynosi 10000 pocisków na minutę, XM214 Microgun nie był produkowany seryjnie. M134 Minigun stanowił uzbrojenie śmigłowców AH-1 Cobra, UH-1 Huey, oraz samolotów C-47, C-119. Broń tego typu nie jest wykorzystywana przez piechotę ze względu na dużą wagę oraz zbyt dużą szybkostrzelność teoretyczną. Odpowiednikiem M134 Minigun jest radziecki GSzG strzelający nabojem 7,62x54R.
nabój-7,62x51zasada działania-broń napędowa, zasilanie elektryczne
liczba luf-6
masa pustego-20kg
masa z amunicją-150kg
szybkostrzelność-6000 pocisków na minutę
XM214 Microgun
M134 Minigun zamontowany w śmigłowcu UH-1M Huej
DP
DP (Diegtariow Piechotnyj) to radziecki ręczny karabin maszynowy skonstruowany przez Wasilija Diegtariewa, broń wprowadzono do uzbrojenia w 1927r. DP działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych z przewodu lufy, zastosowano ryglowanie za pomocą rygli rozchylnych, strzelanie następuje zamka otwartego. Broń zasilana jest rosyjskim nabojem karabinowym 7,62x54R. Zasilanie odbywa się z magazynków talerzowych o pojemności 47 lub 49 naboi, gniazdo magazynka znajduje się na górze komory zamkowej. Karabin posiada mechanizm spustowy pozbawiony przełącznika rodzaju ognia, mechanizm uderzeniowy jest typu bijnikowego. Zastosowano lufę szybkowymienną zakończoną stożkowym tłumikiem płomieni, lufa osłonięta jest perforowaną osłoną. Lufa posiada żebrowanie w celu lepszego odprowadzania ciepła. Pod osłoną lufy znajduje się sprężyna powrotna, do osłony przymocowany jest składany dwójnóg. Zastosowano kolbę stałą wykonaną z drewna, szyjka kolby jest wyprofilowana w chwyt pistoletowy. DP posiada celownik krzywkowy ze szczerbinką typu otwartego z nastawami od 100 do 1500m. Zalety ręcznego karabinu maszynowego DP to prosta konstrukcja oraz magazynek o dużej pojemności nie zasłaniający pola widzenia. Wady broni to duża masa magazynka oraz niewielka trwałość sprężyny powrotnej. Na podstawie ręcznego karabinu maszynowego DP skonstruowano czołgowy karabin maszynowy DT (Diegtariow Tankowyj), lotniczy karabin maszynowy DA (Diegtariow Awiaconnyj) oraz podwójnie sprzężony lotniczy karabin maszynowy DA-2. DT posiada celownik przeziernikowy z nastawami od 100 do 1000m, chwyt pistoletowy, metalową kolbę o regulowanej długości oraz magazynek talerzowy o pojemności 63 naboi. W karabinie maszynowym DT nie zastosowano natomiast osłony lufy oraz tłumika płomieni. W 1944r wprowadzono do uzbrojenia ręczny karabin maszynowy DPM (Diegtariow Piechotnyj Modernizowannyj). Główne różnice w stosunku do DP to zwiększona trwałość sprężyny powrotnej oraz chwyt pistoletowy. Na podstawie DPM skonstruowano czołgowy karabin maszynowy DTM. W1946r wprowadzono do uzbrojenia karabin maszynowy RP-46 (Rucznyj Pulemiot), konstrukcja broni została oparta o ręczny karabin maszynowy DPM, największa różnica to zastosowanie zasilania taśmowego. Można więc stwierdzić że ręczny karabin maszynowy DP był dobrą, lecz nie pozbawioną wad bronią. Co ciekawe zdobyczne DP były wykorzystywane w Wehrmachcie pod oznaczeniem Maschinegewehr 120(r).
| wersja | DP | DPM | DT |
| nabój | 7,62x54R | 7,62x54R | 7,62x54R |
| prędkość początkowa pocisku | 840m/s | 840m/s | 840m/s |
| długość lufy | 605mm | 605mm | 605mm |
| długość | 1266mm | 1266mm | 965-1115mm zależnie od ustawienia kolby |
| magazynek | talerzowy mieszczący 47 naboi | talerzowy mieszczący 47 naboi | talerzowy mieszczący 63 naboje |
| masa | 8,6kg bez magazynka 10,84kg z pełnym magazynkiem na 47 naboi | 9,97kg bez magazynka 11,2kg z pełnym magazynkiem na 47 naboi | 8,5kg bez magazynka, |
| szybkostrzelność teoretyczna | 600 pocisków na minutę | 600 pocisków na minutę | 600 pocisków na minutę |
Ręczny karabin maszynowy DPM
Czołgowy karabin maszynowy DT
Karabin maszynowy RP-46
zobacz filmik z DPinstrukcja obsługi do czołgowego karabinu maszynowego DTM ze strony Wojsko i Technika
RPD
RPD (Rucznoj Pulemiot Diegtariewa) to radziecki karabinek maszynowy* skonstruowany przez Wasilija Diegtariewa. Broń wprowadzono do uzbrojenia w późnych latach 40-stych, jest to jeden z pierwszych karabinków maszynowych. W Wojsku Polskim RPD nosi oznaczenie rkm D (ręczny karabin maszynowy Diegtariewa). Broń działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych z przewodu lufy, ryglowanie odbywa się za pomocą rygli rozchylnych, strzelanie następuje z zamka otwartego. RPD zasilany jest radzieckim nabojem pośrednim 7,62x39mm. Zastosowano donośnik przesuwakowy, zasilanie jest lewostronne z metalowej taśmy segmentowej o ogniwach otwartych. Taśma łączona jest z 50-cio nabojowych odcinków i przechowywana w owalnej metalowej skrzynce amunicyjnej. Skrzynka znajduje się pod bronią i mieści taśmę na 100 naboi. Zastosowano mechanizm spustowy pozbawiony przełącznika rodzaju ognia, umożliwiający strzelanie jedynie ogniem ciągłym. Broń posiada kolbę stałą drewnianą, chwyt pistoletowy oraz łoże, w kolbie znajduje się część sprężyny powrotnej. Zastosowano lufę niewymienną, pod lufą znajduje się rura gazowa oraz składany dwójnóg. Przyrządy celownicze składają się z muszki i celownika krzywkowego ze szczerbinką typu otwartego. Celownik posiada nastawy od 100 do 1000m (co 100m). RPD był udaną bronią, największa wada tej konstrukcji to niewymienna lufa ograniczająca szybkostrzelność praktyczną. Następcą RPD został karabinek maszynowy RPK (Rucznyj Pulemiot Kałasznikowa) skonstruowany w latach 60-tych na podstawie karabinka automatycznego AKM (Automat Kałasznikowa Modernizowannyj). Zaletą RPK jest unifikacja z karabinkiem AKM, jednak broń ze względu na zasilanie z magazynków i strzelanie z zamka zamkniętego posiada mniejszą szybkostrzelność praktyczną niż RPD.
| nabój | 7,62x39mm |
| prędkość początkowa pocisku | 735m/s |
| długość lufy | 520mm |
| długość | 1037mm |
| masa | 7kg niezaładowany |
| zasilanie | lewostronne z metalowej taśmy segmentowej łączonej z 50-cio nabojowych odcinków |
| szybkostrzelność teoretyczna | 700 pocisków na minutę |
Skrzynka amunicyjna do RPD
Wnętrze skrzynki amunicyjnej do RPD
Strzelanie z RPD, widoczny spadający odcinek zużytej taśmy segmentowej
zobacz filmik RPD
*Według terminologii z Wojskowej Akademii Technicznej broń zasilana nabojem pośrednim to karabinek, tak więc RPD jest według niej karabinkiem maszynowym. RPD został wprowadzony do uzbrojenia Wojska Polskiego w latach 50-tych, wtedy terminologia z WAT-u nie istniała, dlatego też w Wojsku Polskim RPD nosi nazwę rkm D (ręczny karabin maszynowy Diegtariewa)
PK
PK (Pulemiot Kałasznikowa) to radziecki uniwersalny karabin maszynowy skonstruowany przez Michaiła Kałasznikowa. Broń wprowadzono do uzbrojenia w 1961r. PK działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych z przewodu lufy, zastosowano ryglowanie za pomocą obrotu zamka, strzelanie następuje z zamka otwartego. Karabin strzela rosyjskim nabojem karabinowym 7,62x54R. Broń zasilana jest prawostronnie z metalowej taśmy ciągłej lub segmentowej (łączonej z odcinków). Taśma przechowywana jest w metalowej skrzynce przymocowanej pod bronią (skrzynka tego typu mieści taśmę na 100 naboi) lub w większej metalowej skrzynce mieszczącej taśmę na 200 naboi (skrzynka tego typu z reguły znajduje się obok broni). Zastosowano lufę szybkowymienną, na karabin z reguły przypadają 2 lufy. Lufa jest wzdłużnie żebrowana w celu lepszego odprowadzania ciepła, na jej końcu znajduje się szczelinowy tłumik płomieni. Broń posiada składany dwójnóg przymocowany do rury gazowej, chwyt pistoletowy i transportowy oraz kolbę stałą. Karabin posiada mechanizm spustowy pozbawiony przełącznika rodzaju ognia. Dźwignia bezpiecznika znajduje się z prawej strony komory zamkowej, w górnym położeniu (broń zabezpieczona) dźwignia bezpiecznika blokuje ruch rączki zamkowej. PK może być zamontowany na podstawie trójnożnej 6T2 skonstruowanej przez Samożenkowa lub podstawie trójnożnej 6T5 skonstruowanej przez Stiepanowa, broń znajdująca się na trójnogu oznaczana jest jako PKS (Pulemiot Kałasznikowa Stankowyj). Karabin posiada celownik krzywkowy ze szczerbinką typu otwartego z nastawami od 100 do 1500m. Na podstawie PK skonstruowano również czołgowy karabin maszynowy PKT (Pulemiot Kałasznikowa Tankowyj) oraz karabin maszynowy PKB (Pulemiot Kałasznikowa Bronetransportere) przeznaczony do montażu na zewnętrznych wspornikach transporterów opancerzonych. W 1969r wprowadzono do uzbrojenia zmodernizowaną odmianę PKM (Pulemiot Kałasznikowa Modernizirowannyj). Główne różnice w stosunku do odmiany standardowej to mniejsza masa, lufa pozbawiona żebrowania, inny tłumik płomieni, kolba z oporą naramienną. Karabin maszynowy PKM zamontowany na podstawie trójnożnej 6T2 lub 6T5 oznaczany jest jako PKMS. Na podstawie PKM skonstruowano czołgowy karabin maszynowy PKTM oraz karabin maszynowy PKMB przeznaczony do montażu na zewnętrznych wspornikach transporterów opancerzonych. PKM występuje również w wersji PKMN z podstawą umożliwiającą montaż celownika noktowizyjnego. W Polsce na podstawie karabinu PKM skonstruowano uniwersalny karabin maszynowy UKM-2000 zasilany natowskim nabojem karabinowym 7,62x51mm. Karabin maszynowy PK ciszy się opinią broni niezawodnej, odpornej oraz posiadającej dużą szybkostrzelność praktyczną. Dodam że według wielu osób najbardziej udaną bronią skonstruowaną przez Michaiła Kałasznikowa nie jest karabinek automatyczny AK, lecz uniwersalny karabin maszynowy PK.
| wersja | PK | PKM | PKT |
| nabój | 7,62x54R mm | 7,62x54R mm | 7,62x54R mm |
| prędkość początkowa pocisku | 825m/s | 825m/s | 855m/s |
| długość lufy | 605mm | 605mm | 722mm |
| długość | 1173mm | 1196mm | 1098mm |
| masa | 9kg niezaładowany | 7,5kg niezaładowany | 10,5kg niezaładowany |
| zasilanie | prawostronne, metalowa taśma ciągła lub segmentowa | prawostronne, metalowa taśma ciągła lub segmentowa | prawostronne, metalowa taśma ciągła lub segmentowa |
| szybkostrzelność teoretyczna | 650 pocisków na minutę | 650 pocisków na minutę | 650 pocisków na minutę |
PKMS, uniwersalny karabin maszynowy PKM zamontowany na podstawie trójnożnej 6T5
PKS, uniwersalny karabin maszynowy PK zamontowany na podstawie trójnożnej 6T2
Karabin maszynowy PKB przeznaczony do montażu na zewnętrznych wspornikach transporterów opancerzonych
Czołgowy karabin maszynowy PKB
Uniwersalny karabin maszynowy PKM, obok broni leży skrzynka mieszcząca taśmę na 200 naboi
UKM-2000 skonstruowany w Polsce na podstawie uniwersalnego karabinu maszynowego PKM
Przyrządy celownicze uniwersalnego karabinu maszynowego UKM-2000
UKM-2000, broń widoczna na zdjęciu stanowi uzbrojenie stanowiska strzeleckiego zamontowanego na samochodzie HMMWV
zobacz filmik z PKM
DSzK
DSzK (Diegtariewa Szpagina Krupnokalibiernyj) to radziecki wielkokalibrowy karabin maszynowy wprowadzony do uzbrojenia w 1939r. Broń wywodzi się z wielkokalibrowego karabinu maszynowego DK (Diegtariewa Krupnokalibiernyj) skonstruowanego przez Wasilija Diegtariewa. DK zasilany był z magazynków, dlatego też posiadał zbyt małą szybkostrzelność praktyczną. Główna różnica pomiędzy obiema konstrukcjami to przystosowanie DSzK do zasilania taśmowego, modyfikację przeprowadził Gieorgij Szpagin. DSzK działa na zasadzie odprowadzania gazów prochowych z przewodu lufy, zastosowano za pomocą rygli rozchylnych, strzelanie następuje z zamka otwartego. Broń zasilana jest radzieckim nabojem wielkokalibrowym 12,7x108mm. Zasilanie lewostronne z metalowej taśmy ciągłej na 50 naboi, zastosowano donośnik bębnowy. Taśma może być przechowywana w metalowej skrzynce amunicyjnej znajdującej się z lewej strony broni. DSzK posiada mechanizm spustowy pozbawiony przełącznika rodzaju ognia umożliwiający strzelanie wyłącznie ogniem ciągłym. Wyciąg sprężynujący podobnie jak suwliwy wyrzutnik umieszczony jest w zamku, zastosowano mechanizm uderzeniowy typu bijnikowego. Lufa wymienna posiada żebrowanie ułatwiające odprowadzanie ciepła, lufa zakończona jest hamulcem wylotowym. Broń posiada przyrządy celownicze otwarte, zastosowano celownik ramkowy z nastawami do 3500m. Można również dołączyć celownik przeciwlotniczy. Z tyłu broni znajduje się tylec z dwoma chwytami, możliwe jest dołączenie kolby dostawnej. Karabin znajduje się na podstawie kołowej z tarczą ochronną konstrukcji J. Kolesnikowa. Co ciekawe podstawa kołowa może zostać przekształcona w podstawę trójnożną. Broń stanowi również uzbrojenie pomocnicze wozów bojowych np. czołgów IS-2, IS-3, T-54, T-55, T62, dział samobieżnych ISU-122, ISU-152 oraz niewielkich jednostek pływających. W 1945 do uzbrojenia wprowadzono zmodernizowaną wersję oznaczoną jako DSzKM (Diegtariewa Szpagina Krupnokalibiernyj Modernizowannyj). Zastosowano w niej donośnik przesuwakowy umożliwiający zmianę zasilania z lewostronnego na prawostronne. DSzKM może być zasilany z metalowej taśmy segmentowej łączonej z 10 nabojowych odcinków. DSzK był udaną konstrukcją, lecz mimo tego został zastąpiony wielkokalibrowym karabinem maszynowy NSW.
| wersja | DSzK |
| nabój | 12,7x108mm |
| prędkość początkowa pocisku | 850m/s |
| długość lufy | 1070mm |
| długość | 1625mm |
| masa lufy | 12,6kg |
| masa | 34kg niezaładowany 155kg niezaładowany na podstawie kołowej |
| zasilanie | lewostronne, taśma ciągła na 50 naboi |
| szybkostrzelność teoretyczna | 600 pocisków na minutę |
Wielkokalibrowy karabin maszynowy DSzKM, podstawa kołowa została przekształcona w podstawę trójnożną
Wielkokalibrowy karabin maszynowy DSzKM
DSzKM zamontowany na wieży czołgu T-55
DSzKM wyposażony w celownik przeciwlotniczy. Podstawa kołowa została przekształcona w podstawę trójnożną
zobacz filmik z karabinami maszynowymi DSzK, DSzKM, NSW i Kord