Czy wiemy co to są kwaśne deszcze, czy wiemy jakie są ich skutki? W polskim społeczeństwie mało mówi się o problemach otaczającego Nas środowiska, a dlaczego?
Kwaśne deszcze są to opady, które powstają w wyniku licznych zanieczyszczeń powietrza mające zasadowy odczyn. Opady te zawierają liczne kwasy, które pochodzą z reakcji wody z gazami takimi jak na przykład tlenki azotu, siarkowodór, czy też dwutlenek węgla. Gazy te zostają wcześniej pochłonięte przez powietrze ze spalin samochodowych, produkcji przemysłowej, czy też dymów różnego pochodzenia, które są emitowane do atmosfery. Jednym z główniejszych związków występujących w kwaśnych deszczach jest siarka. To ten związek chemiczny w postaci tlenków siarki, szczególnie dwutlenków siarki powoduje wzrost kwasowości opadów atmosferycznych. Związki te emitowane są do atmosfery, głównie przez działalność człowieka, to my sami prowadzimy do tego stanu. Stwierdzono dowodnie, iż najwięcej takich związków emitowano do atmosfery w latach 1958-2007. Jednak niepokojące jest to, że liczba tych szkodliwych substancji emitowanych do atmosfery z roku na rok wzrasta. Jeszcze innym pierwiastkiem, który wywołuje kwaśne deszcze jest azot, pochodzący głównie z powietrza, łączy się on w wysokich temperaturach podczas spalania z tlenem. Takich związków natomiast powstaje najwięcej w urządzeniach, pracujących na paliwach ropopochodnych.
Kwaśne deszcze mają negatywny wpływ na całe środowisko przyrodnicze. Zanieczyszczone opady dostają się do wód powierzchniowych i podziemnych, tym samym powodując zaburzenia w bioróżnorodności gatunkowej wielu stawów rzek, czy jezior, bądź stawów. Są one również niekorzystne dla gleb, bowiem aktywując glin w nich występujący prowadzą do wypłukiwania ważnych składników odżywczych. W kwaśnych deszczach występują kwasy o słabym stężeniu, owe kwasy pochodzą z reakcji wody i dwutlenków siarki, a także tlenków azotu. Wszystkie te zanieczyszczenia spadają na Ziemie w postaci opadów, są one niebezpieczne nie tylko dla środowiska, jednak bardzo duże zagrożenie stanowią one dla człowieka. Zanieczyszczenia z powietrza dostają się do płuc człowieka, i mogą wywoływać rożnego rodzaju choroby jak na przykład coraz częściej występująca w społeczeństwie astma, alergie. W rejonach, gdzie środowisko jest silnie skażone zanieczyszczeniami pochodzącymi, właśnie z kwaśnych deszczy ludzie skarżą się na ostre bóle w klatce piersiowej, a także na silny kaszel. Zanieczyszczenia powietrza nie pozostają bez wpływu, także na zwierzęta, czy roślinność. Poprzez zakwaszanie gleby powodują obumieranie korzeni roślin, uniemożliwiając w ten sposób pobieranie wody i podstawowych związków mineralnych potrzebnych jej do życia. Pierwszym objawem, który może świadczyć, o tym, iż padają kwaśne deszcze jest żółknienie liści w przypadku roślin. Rośliny wówczas mają znacznie zaburzona gospodarkę zarówno mineralna jak i wodna, a co za tym idzie znaczne osłabienie danej rośliny. Są one wówczas mniej odporne na szkodniki i choroby, a grzyby pasożytnicze doprowadzają do ich klęski. W przypadku zwierząt zanieczyszczenia te mogą spowodować zaburzenia w procesie rozmnażania. Skutki działania kwaśnych deszczy są bardzo widoczne na budynkach, pomnikach, a także innych tego typu budowlach, gdzie powodują ich znaczne uszkodzenia poprzez wymywanie wapnia.
Są jeszcze ludzie i kraje, których interesuje przyszłość Ziemi, a także swoich krajów. Ludzie Ci zorganizowali w czerwcu 1992 roku Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro. Na tym spotkaniu wezwali wszystkie kraje do redukcji emisji tzw. gazów szklarniowych, które są odpowiedzialne za niekorzystne zmiany klimatyczne. Działanie te miałyby uchronić cała Ziemię przed gwałtownym ociepleniem spowodowanym zanieczyszczeniami atmosferycznymi, które wywołują kwaśne deszcze. Również podczas konferencji, która miała miejsce w Kyoto w 1997 roku, działacze próbowali nałożyć prawne ograniczenia co do ilości emitowanych zanieczyszczeń do atmosfery. Jednak nie wszystkie Państwa zgadzały się przyjąć taką konwencję jak na przykład Stany Zjednoczone.
Wielu z Nas zastanawia się, czy problem kwaśnych deszczy jest obecny także w Polsce. Niestety tak nasze Państwo również jest narażone na negatywne działanie tego rodzaju opadów. Są one widoczne np. w lasach porastających Karkonosze i Góry Izerskie. Kwaśne deszcze występują głównie w rejonach bardzo silnie zurbanizowanych, a wiec, tam, gdzie przemysł jest dobrze rozwinięty. Takim rejonem w Polsce jest zdecydowanie Wyżyna Śląska, gdzie występuje duże zagęszczenie zakładów przemysłowych. Prowadzi to do tego, że nad tym rejonem silne zanieczyszczenie powietrza powodują zmniejszenie natężenia promieniowania słonecznego, a tym samym zwiększenie zachmurzenia. Jak wynika, z danych statystycznych w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym na 1km przypada rocznie około 1000 ton pyłku, to niestety, aż pięć razy więcej, niż wszystkie dopuszczalne normy. Czy to nie dużo, czy nie jest to normalne, każdy powinien sobie odpowiedzieć na to pytanie sam.
Kwaśne deszcze w zastraszający tempie niszczą lasy tropikalne. Lasy te rosną bowiem na terenach, gdzie występują bardzo duże opady atmosferyczne. Ziemia tam pozbawiona jest poszycia leśnego i nie wchłania wód opadowych, prowadzi to do wielu zmian w strukturze lasów, przyczyniając się do obumierania drzew.
Problemy ochrony środowiska z każdym dniem narastają stają się problemem na skalę światową, czy będziemy umieli sobie z tym wszystkim poradzić. Co zrobić, żeby to wszystko zatrzymać, te i inne pytania na ten temat będziemy sobie jeszcze długo zadawać. Bowiem szybkiego postępu cywilizacji, nie da się tak łatwo wstrzymać. Można, by ograniczyć dość szybki rozwój przemysłu i motoryzacji, ale czy będzie to dla Nas korzystne? Minie jeszcze sporo czasu zanim dojdzie do opracowania jakiegoś optymalnego projektu, który wstrzyma choć trochę te szybko postępujące procesy.
KUJDA PRZEMYSLAW